Mehmet CEBE, Nurtekin ÖZEN, Can Tuncay AKIN

Yeniden işlevlendirilen Hasan Paşa Hanı’nın kullanım sonrası değerlendirmesi

Son yüzyılda dünya genelinde yaşanan değişimin etkileri ülkemizde de ciddi oranda yaşanmıştır. Her alanda görülen bu değişimden en fazla etkilenen alanlardan biri de mimari olmuştur. Geleneksel yapılar yaşanmışlıkların, tarihin, geleneğin, tekniğin ve kültürün sonraki nesillere ulaştırıldığı tarihi belge niteliği taşımaktadır. Bu nedenle geleneksel yapılar, özgün kimlikleri ile korunmaları durumunda ancak söz konusu anlamlarını sonraki nesillere taşımaya devam edebileceklerdir. Geleneksel yapıların özgün kimlikleri ile korunmalarına katkı sunmayı amaçlanmakta olan bu çalışma kapsamında tarihi yapıların yaşatılarak korunması sürecinde yaşanan aksaklıkların tespit edilmesi hedeflenmektedir. Yaşanan değişimden mimari alanda en fazla etkilenen yapı grubunu yeni ihtiyaçlar ve ekonomik kaygıların etkisi ile geleneksel han yapıları oluşturmaktadır. Bu yapılardaki sağlıksız ve kimliksiz müdahaleler ve yeni işlevlendirmeler ciddi sorunları beraberinde getirmektedir. Bu bağlamda geleneksel han yapılarının yeni işlevlerinin, yapı ve kullanıcılar üzerindeki etkilerinin bilimsel yöntemlerle araştırılması, olumsuz yönlerinin tespit edilerek çözüm önerilerinin sunulması bu yapıların korunması sürecinde en önemli faktörlerden biri olduğu düşünülmektedir. Bu çalışma kapsamında Diyarbakır kentinde bulunan şehir içi hanlarından Hasan Paşa Hanının özgün niteliklerini korumak amacıyla, bu yapının yeni işlevi ve kullanım alanlarına ait gözlemsel saptamalar yapılarak görsel analizler oluşturulmuştur. Yapılan tespitler ışığında yapının özgün kimliğini bozan müdahaleler belirlendikten sonra kullanıcı memnuniyet seviyesinin belirlenmesine yönelik olarak anket çalışmaları yapılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Hasan Paşa Hanı, Tasarım, Yeniden İşlevlendirme, Gözlemsel Analiz, Yaşatarak Koruma

PDF

___

AKIN, C. (2001). Doğal Çevre Etmenlerine Bağlı Olarak, Yerleşme ve Bina Ölçeğinde İklimle Dengeli Konut Tasarım Denetleme Modeli, (Makale Yazarına ait Doktora tezi). İstanbul: Yıldız Teknik Üniversitesi. ss.9
AKIN, C., BEKLEYEN, A., & YILDIRIM, M. (2016). Preservation initiatives for the truncated pyramid-shaped traditional houses of Siirt. Frontiers of Architectural Resarch (Dergi), ss.360-370.
BEKLEYEN, A., & KORKMAZ, N. (2012). An Evaluation Of Akabe Mass Housing Settlement in Sanliurfa. Journal of Housing and the Built Environment, ss.293-309.
BEKLEYEN, A., & YILMAZ-AY, İ. (2016). Are gated communities indispensable. Urbani İzziv (Dergi), ss.149-161.
CEBE, M. (2017). Bina Programı Hazırlanması; Güneydoğu Anadolu Han Yapıları Örneği. (Makale Yazarına ait Doktora tezi) Diyarbakır: Dicle Üniversitesi. ss.106-244
DALKILIÇ, N. (2008). Geleneksel Konutlarda Kullanıcı-Mekan İlişkisi:Midyat Örneği. Uludağ Üniversitesi Mühendislik-Mimarlık Fakültesi Dergisi,ss. 17-33.
DALKILIÇ, N., & BEKLEYEN, A. (2010). Geçmişin Günümüze Yansıyan Fiziksel İzleri; Diyarbakır Evleri. İ. Yıldız içinde, Medeniyetler Mirası Diyarbakır Mimarisi Diyarbakır (Kitap), Diyarbakır Valiliği. ss. 417-462
DİNÇ, P. (2002). Problem Araştırmasından Mimari Değerlere Geçişte Bina Programlama. Gazi Üniv. Müh. Mim. Fak. Dergisi., ss.101-119.
Karaca, N. (2014). Osmanlı Dönemi Diyarbakır Hanları Üzerine Bir İnceleme. Yalova Sosyal Bilimler Dergisi(8), 70.
Karakaş, A., & Karakaş, E. (2015). Hanların Turizme Kazandırılması: Mardin, Diyarbakır Ve Şanlıurfa İl Merkezlerindeki Hanlar Üzerine Bir Çalışma. Dicle Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 313.
Kejanlı, T. (2009). Diyarbakır Hanları ve Kervansarayları. 1.Uluslararası Nebiler, Shabeler, Azizler ve Krallar Kenti Sempozyumu (s. 388). Diyarbakır: Diyarbakır Valiliği.
Özkan Altınöz, M. (2014). 19.Yy Osmanlı Mimarisi’ndeki Oryantalizmin Endülüs Kaynağı Ve Sirkeci Garı'nın Değerlendirilmesi. Turkish Studies - International Periodical for the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic Volume 9/10 Fall 2014, p. 837-852 ISSN: 1308-2140,
Özen, N. (2009). Gap Bölgesinde Yaşanan Göçün Sürdürülebilirlik Bağlamında Konut Çevrelerinde Etkisi(Makale Yazarına ait Doktora tezi), Diyarbakır Huzurevleri Örneği. Akara: Gazi Üniversitesi. ss.28.
Sanoff, H. (1992). İntegratign Programming, Evaluation abd Participation İn Design (Kitap). Newcastle: Athenaeum Press Ltd. ss.4-11
Talu, E. (1999). Mimar Anlam Beğeni (Kitap). İstanbul: Yem Yayın. ss.158-159
Yavuz, A. (2011). Osmanlı Döneminde Diyarbakır Hanları. İ. Yıldız içinde, Medeniytler Mirası Diyarbakır Mimarisi (s. 142-144).
Yeşilbaş, E. (2015). Diyarbakırda Osmanlı Dönemi Şehiriçi Hanları üzerine değerlendirme. Belleten, 881.
Yıldırım, M. (2017). Kültürel turizm ve kültürel mirası koruma: Diyarbakır Hasan Paşa Hanı örneği. Mühendislik Dergisi, 336-344.
Yılmazçelik, İ. (2010). Osmanlı Hakimiyeti Süresince Diyarbakır Eyaleti Valileri (1516-1838). Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 10(1), 240.