Zeynep AYKAÇ, Derya KARAKAYA, Z. Fuat TOPRAK

Su Değirmenlerinin Hidrolik Enerji Potansiyelinin Araştırılması- Diyarbakır Örneği

Bir su kaynağı yakınına inşa edilen ve su gücü ile çalışan su değirmenleri, önceleri öğütme işlemi ile un ya da hayvan yemi elde etmek için kullanılmıştır. Fakat teknoloji ve sanayinin gelişmesine paralel olarak su değirmenleri günümüzde belirtilen amaç için kullanılmamaktadır. Bu yüzden çoğu yıkılmış ya da fiziksel olarak büyük hasar görmüştür. Su değirmenlerinin çalışma prensibi potansiyel enerjinin önce kinetik sonra mekanik enerjiye dönüştürülerek hidrolik bir güç elde edilmesine dayanır. Günümüzde yenilenebilir enerjiye olan ilginin artmasına bağlı olarak mikro taşınabilir HES’ler ön plana çıkmıştır. Yeryüzündeki tatlı suyun sabit olmasına karşın nüfusun gittikçe artması ve teknolojik gelişmelere ve refah düzeyinin yükselmesine bağlı olarak su ve enerji ihtiyacının çeşitlenerek artması nedeni ile ülkemiz, en küçüğünden en büyüğüne kadar tüm su kaynaklarını gerçekçi bir şekilde belirlemek ve doğaya zarar vermeden etkili bir şekilde kullanmak zorundadır. Ülkemizdeki enerji ve yenilenebilir enerji hakkındaki mevzuatın AB müktesebatına bağlı olarak değişmesi çok küçük su kaynaklarının da değerlendirilmesine fırsat tanımaktadır. Bu çalışma kapsamında öncelikle mevcut literatür incelenmiş ve su değirmenlerinin hidrolik enerji potansiyelinin belirlenmesi için su değirmenlerinin hidrolik enerji üretme mekanizması araştırılmıştır. Bu amaçla çalışma alanı olarak su değirmenlerinin sıkça rastlandığı Diyarbakır ili ve çevresi seçilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Su değirmeni, Diyarbakır, Hidrolik enerji, mikro taşınabilir HES

PDF

___

Abay O., Yaşar M., Baykan N.O., Türkiye’nin Mikro Su Kuvveti Potansiyelinin Belirlenmesi, 2011, II. Su Yapıları Sempozyumu - 16-18 Eylul 2011, Diyarbakır.
Ağıralioğlu, N, 2004, Baraj Planlama ve Tasarımı Cilt I, Su Vakfı yayınları, İstanbul.
Alashan S., Sen Z., Toprak ZF. (2016), Hydroelectric Energy Potential of Turkey: A Refined Calculation Method, The Arabian Journal for Science and Engineering(Arab J Sci Eng), DOI 10.1007/s13369-015-1982-5.
Aytek, A. & Toprak, Z. F. (2001). Fresh Water-Saltwater Distribution and Freshwater Potential of Turkey, Proc. International Symposium on Water Resources and Environmental Impact Assessment, 233 - 238, Istanbul.
Bakis R, Demirbas A (2004), Sustainable development of small hydropower plants (SHPs), ENERGY SOURCES 26 (12): 1105-1118 OCT 2004.
Balakrishnan L., Women & Mıcro-Hydro Systems, 2006, Himalayan Small Hydropower Summit (October 12-13, 2006), Dehradun.
Balat M (2005), Current hydropower potential in Turkey and sustainability of hydropower for Turkey's energy demand, ENERGY EXPLORATION & EXPLOITATION 23 (1): 1-18 2005.
Bektaşoğlu, M., (2013), Anadolu Şehrinin Su Yapıları, Aski Genel Müdürlüğü Yayınları, Ankara, s:149.
Bir, A. ve Kayral, M.,(1998) Osmanlı döneminde Anadolu’da kullanıldığı bilinen alttan çevirmeli su değirmenleri ve su kaldırma düzenleri. http://istanbul-universitesi.beta.dergipark.gov.tr/download/article-file/13370.
Birici, S., (2007). Klasik Türk Edebiyatında Asiyâ, Fırat üniversitesi sosyal bilimler dergisi, Elazığ. C: 17, SAYI: 1, SAYFA: 99.
Centre for Rural Technology, Improved Water Mill in Nepal- A Status Review, 2014 , Nepal (CRT/N) Bhanimandal, Lalitpur- January 2014.
CII – Godrej GBC Publication (2004), Small Hydro – Potential & Prospects, RES - Fact Sheet - No.2.
Demirbas A (2002), Sustainable developments of hydropower energy in Turkey, ENERGY SOURCES 24 (1): 27-40 JAN 2002.
Demirbas A, Bakis R (2004), Energy from renewable sources inTurkey: Status and future direction, ENERGY SOURCES 26 (5): 473-484 APR 2004.
Demirbas A, Sahin-Demirbas A, Demirbas AH (2004), Turkey's natural gas, hydropower, and geothermal energy policies, ENERGY SOURCES 26 (3): 237-248 FEB 2004.
Eris, E ve Toprak, ZF, 2011, Biriktirmesiz Hidroelektrik Santralleri ve Dünyada ve Türkiye’deki Mevcut Durumları, 2. Su Yapıları Sempozyumu, 16-18 Eylül, 2011, Diyarbakir.
Kaygusuz K (1999), Hydropower potential in Turkey, ENERGY SOURCES 21 (7): 581-588 AUG-SEP 1999.
Kaygusuz K(2001), Hydropower and biomass as renewable energy sources in Turkey, ENERGY SOURCES 23 (9): 775-799 OCT 2001.
Malghan VR (1996) History of MHD power plant development, Energy Conversion and Management 37 (5): 569-590.
Ozturk HK (2004) Present status and future prospects of hydroelectric energy in Turkey, ENERGY SOURCES 26 (9): 829-840 JUL 16 2004.
Rijal K (2000), Mini- and Micro- Hydro Power Development: Status, Issues and Strategies for the Hindu Kush Himalayan Region, A Journal of Engineering (Publication of NESS), Vol. 9. Institute of Engineering, Kathmandu, Nepal.
Toprak, Z.F., Türkiye’de ve Dünyada Hidrolik Enerji Potansiyeli, 2014, Enerjisini arayan Türkiye-Makale, Ocak-Şubat 2014.
UN Headquarters (2006), Assessing Policy Options for Increasing the Use of Renewable Energy For Sustainable Development: Modelling Energy Scenarios For Ghana, New York, NY, USA.