Birgül GERGERLİ, Ahmet YILMAZ, Mehmet YILDIRIM

Yarım diallel pamuk G. Hirsutum l. Melez popülasyonlarında bazı lif özellikleri yönünden uyum yetenekleri ve heterotik etkiler

Pamuk, geniş kullanım alanına sahip bir kültür bitkisi olup, hem yaygın ve zorunlu kullanım alanıyla hem de yarattığı katma değer ve istihdam olanaklarıyla stratejik açıdan, büyük ekonomik öneme sahiptir. Bu çalışmada, yedi anaç ve bunların yarım diallel melezlemesinden elde edilen 21 F1 kombinasyonunda lif kalite özellikleri yönünden genel ve özel uyum yeteneği etkileri değerlendirilerek üstün hat veya çeşitleri saptamak, amaçlanmıştır. Çalışma 2014-2016 pamuk yetiştirme sezonlarında tesadüf blokları deneme desenine göre 3 tekerrürlü olarak yürütülmüştür. Araştırmada lif teknolojik özelliklerinden, lif uzunluğu mm , lif mukavemeti gr/tex , lif İnceliği mic , değerleri ile bunların uyum yeteneği ve heterotik etki değerleri belirlenmiştir. Çalışma sonucunda lif uzunluğu, lif inceliği ve lif mukavemet özelliklerinin yönetiminde eklemeli genlerin etkisinin daha yüksek olduğu saptanmıştır. Lif uzunluğu yönünden 5x6 BA119 X Hat No:76 ; lif inceliği yönünden 4x7 PG 2018XHat No:77 ve lif mukavemeti yönünden 1x2 Hat No:88XFlash melezinin en ümitvar melezler olduğu sonucuna varılmıştır

Combınıng abilities and heterotic effects for certain fiber properties in half-diallel cotton G. Hirsutum l. Hybrid populations

Cotton is a cultivated plant with a wide range of uses and strategically important both in terms of widespread and compulsory use as well as added value and employment opportunities and great economic importance. With this study, it was aimed to determine the appropriate lines or varieties by evaluating the general and special combination ability effects for fiber quality traits of 7 parent and their 21 F1 combination obtained from half diallel crosses combination. The study was conducted in 2014-2016 cotton growing season according to the randomised complete blocks design with three replications. In the study the fiber technological properties, such as fiber length mm , fiber strength gr / tex , fiber thinness mic , values and their compatibility and heterotic values of 28 genotypes were determined.. As a result of the study, it was determined that the effect of the additive genes was higher in managing the fiber length, fiber fineness and fiber strength properties. It has been concluded that the hybrid of 5x6 BA119 X Hat No: 76 for fiber length; 4x7 PG 2018XHat No: 77 for fiber fineness; and 1x2 Hat No: 88XFlash for fiber strength; are the most promising hybrids

Keywords:

Cotton, half diallel general and specific combining ability, heterosis, heterobeltiosis,

PDF

___

[1] Keskinkılıç, K.‘’ Türkiye Pamuk Durumundaki Gelişmeler’’ file:///C:/Users/w8/Desktop/2014%20PamukRap oru_2014_KK.pdf 29.7.2018

[2] İncik, E. Pamuk (Gossypium spp.) http://www.bahcebitkileri.org/pamukgossypiumspp.html, 01.06.2018

[3] T.C. GÜMRÜK VE TİCARET BAKANLIĞI KOOPERATİFÇİLİK GENEL MÜDÜRLÜĞÜ, 2017 Yılı Pamuk Raporu, file:///C:/Users/w8/Desktop/2017%20Pamuk%20 Raporu.pdf, 19.03. 2018

[4] Cengiz, Rahime (2006), Mısır Hatları Arasındaki 8x8 Yarım Diallel Melez Döllerinde Verim Ve Verim Unsurlarının Kalıtımları Üzerine Araştırmalar, Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ: Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü

[5] Falconer DS (1989). Introduction to Quantitative Genetics (third edition). Longman Scientific and Technical, Co-Published with John Wiley and Sons, New York.

[6] Yazıcı Ezgi, (2015), Ekmeklik Buğday (Triticum Aestivum L.) 7x7 Yarım Diallel Melez F2 Döllerinde Bazı Tarımsal Ve Kalite Özellikleri İçin Heterosis Ve Kombinasyon Yeteneklerinin Tahmin Edilmesi Yüksek Lisans Tezi, Tekirdağ: Namık Kemal Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü

[7] Toprak Su 1971. Urfa ili Toprak Kaynağı Envanter Raporu. Toprak Su Genel Müdürlüğü Yayın No : 223, Ankara.

[8] GRIFFING, B. 1956. Concept of general and specific combining ability in relation to diallel crossing systems. Australian journal of biological sciences, Vol.9, Page:463-493.

[9] HALLAUER, A.R., MIRANDA, J.B., 1981. Quantitave Genetics in Maize Breeding. Iowa State University pres ames. USA

[10] Karademir Emine, (2005), Çok Yönlü Dayanıklılık Islahı İle Geliştirilen Pamuk Çeşitleri (G.Hirsutum L.) İle Bölge Standart Pamuk Çeşitlerinin (G. Hirsutum L.) Melezlenmesi İle Oluşturulan F1 Döl Kuşaklarında Verim, Erkencilik Ve Lif Kalite Özellikleri Yönünden Genetik Yapının İrdelenmesi, Doktora Tezi, Adana, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü

[11] Başal Hüseyin, (2001), Pamukta Diallel Analiz Yöntemi İle Verim, Verim Ögeleri Ve lif Kalite özelliklerinin Genetik Analizi, Doktora Tezi, Aydın, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü

[12] Bozbek Taner, (2006), Pamuk Melez Populasyonlarında Verim Bileşenlerinin Kalıtımı Ve Genetik Korelasyonlarının Saptanması, Doktora Tezi, Aydın, Adnan Menderes Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü

[13] Akgöl Batuhan, (2012), Pamukta (Gossypium Hirsutum L.) Verim, Kalite Ve Kuraklığa Dayanıklılık Özelliklerinin Kalıtımı, Doktora Tezi, Adana, Çukurova Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü

[14] Ünay, Aydın (1993), Pamukta (Gossypium hirsutum L.) Erkencilik ve Bazı Tarımsal Özelliklerin Kalıtımı Üzerine Çalışmalar, Doktora Tezi, Tekirdağ, Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü

[15] Sezener Volkan, (2008), Farklı Pamuk Genotipleri İle Bunların F1 Melez Populasyonlarında Verticilliuma Karşı Dayanıklılığın Ve Bazı Tarımsal Özelliklerin Kalıtımının Saptanması Doktora Tezi, Aydın, Adnan Menderes Üniversitesi Fen Bilimleri Enstitüsü