H. Coşkun ÇELİK, Ömer SATICI, M. Yusuf ÇELİK

Sağlık personellerinde kronik sigara içme alışkanlığı olanların tutumlarına ilişkin değişkenlerin kümeleme analizi (Cluster analysis)

Çalışmamızın amacı, sigara ile ilgili ele alınan çok değişkenli bir yapıyı kümeleme yöntemleriyle çözümlemektir. Kümeleme yöntemleri bu tür çok değişkenli yapılarda başarılı kümeler oluşturmaktadır. Bu çalışmada sigara içme ile ilgili değişkenleri incelemek amacıyla, 2003 yılında Siirt ilindeki hastane ve sağlık ocaklarında görev yapan sigara içen sağlık personeli (doktor ve hemşireler) alınmıştır. Özellikle kronik sigara içicisi olan 54 sağlık personeline ait 36 değişken incelenmiştir. Bu değişkenlerin gözlenme oranları belirlenmiş ve kümelenme eğilimlerini ortaya çıkarmak için aşamalı kümeleme yöntemlerinden Ward yöntemi kullanılmıştır. Bu örnekleme ait veriler dikkate alınarak değişkenlerle ilgili dendogramlar elde edilmiştir. Dendogramlar yoluyla, sigarayla ilgili değişkenlerden kişilerin cinsiyetini, değişik alışkanlıklarını, sosyal ve psikolojik durumlarını ortaya çıkaran kümeler elde edilmiştir. Bunların görsel olması, yorumlamalarda daha somut sonuçlara ulaşmayı sağlamıştır. Sonuç olarak sigarayla ilgili değişkenlere uygulanan Ward Kümeleme Yöntemi, konuyla ilgili beklenen kümelerden başarılı ve anlamlı sonuçlar elde edileceğini göstermiştir.

Anahtar Kelimeler:

Sağlık personeli, Kümeleme çözümlemesi, Sigara içme

The cluster analysis of variables about attituders of chronic smokers among health staffs

The aim of this study is to analyze multivariate construction about smoking using clustering methods. Clustering methods form successful cluster about this kind of multivariate construction. This research was applied upon the smoker health staff working at hospital and medical centers in Siirt in 2003 to investigate the variables about smoking. Especially 36 variables that belong to 54 chronic smoker health staffs were investigated. The observation rates of these variables were determined and to reveal clustering tendencies Ward Cluster Analysis, which is one of the hierarchical cluster analysis methods, was used. Taking into consideration belong to this sample, we obtained dendograms about several variables. By use of dendograms, clusters that explain the smoking habit with respect to sex, different habits, social and psychological standings of the individuals were formed. Visual characteristic of this method enables one to make interpretations that are more tangible. As conclusion, having used the ward cluster analysis on the variables related to smoking, we obtained successful and meaningful conclusions from the clusters.

Keywords:

Health Personnel, Cluster Analysis, Smoking,

PDF

___

1. Everitt BS. Statistical Methods in Medical İnvestigations, Second Edition, John Wiley&Sanss, 1994.
2. Wu JD, Milton DK, Hammond, SK, Spear RC. Hierarchical Cluster Analysis Applied to Workers Exposures in Fiberglas İnsolution Manufacturing, Ann. Occup. Hyg., Vol.43, No.1, pp.43-55, 1999.
3. Mucha HJ, Sofyan H. Cluster Analysis, http://www.mdtech.de, 06.06.2003.
4. Beckstead JW. Using Hierarchical Cluster Analysis in Nursing Research, Western Journal of Nursing Research, 2002,24,307-319).
5. Tatlıdil H. Uygulamalı Çok Değişkenli İstatistiksel Analiz, Ankara, 1996.
6. Çelik MY, Satıcı Ö, Akkuş Z, Daşdağ M, Çelik HC, Kümeleme Çözümlemesinde Başarılı Kümeler Elde Etmenin Koşulları: Akademik Personelin İnterneti Kullanmasıyla İlgili Bir Uygulama, Biyoistatistik 2000 5. Ulasal Biyoistatistik Kongresi Bildiri Kitabı.
7. Özdamar K. Paket Programları İle İstatistiksel Veri Analizi (Çok Değişkenli Analizler) 2, 4. Baskı, Eskişehir 2002.
8. Kayaalp T, Yazgan E, Şahinler S. Aşamalı Kümeleme Analizi Yöntemlerinin Karşılaştırmalı Olarak İncelenmesi, İstatistik Araştırma Sempozyumu, 2000.
9. He Q. A Review of Clustering Algorithms As Applied İn IR, Graduate School of Library and İnformation Science University of İllinois at Urbana-Compaign, 1999/6.
10. SPSS 12.0 Windows and Smart Viewer, 2003.
11. Cryer PC, Saunders J, Jenkins LM, Neale H, Cook AC, Peters TJ. Clusters within a general adult population of alchol abstainers, International Journal of Epidemiology, 2001; 30:756-765.
12. Bilir N, Doğan GB, Yıldız NA. Sigara İçme Konusundaki Davranışlar ve Tutumlar, Hacettepe Halk Sağlığı Vakfı, Ankara, 1997.
13. Dilbaz N, Apaydın L. Bir Eğitim Ve Araştırma Hastanesinde Çalışan Hemşireler Arasındaki Sigara İçme, Bırakma Sıklığı Ve Sigara İçme Davranışının Özellikleri, Bağımlılık Dergisi 2002; 3:73-83.
14.Centers for Disease Control and Prevention, Tobacco Use, http://www.healthypeople.gov/document/html/vo lume2/27tobacco.htm, 05.01.2004.
15. Shaw M, Mitchell R, Darling D. Time for a smoke? One Cigarette Reduces Your Life By 11 Minutes, BMJ, 2000; 320:53.
16. Soydal T, Ergüder T. Türkiye’de Sigara Sorunu ve Mücadelesi, T.C Sağlık Bakanlığı Temel Sağlık Hizmetleri Genel Müdürlüğü Ruh Sağlığı Dairesi Başkanlığı, Ankara, 2002.
17. Cox HS, Williams JW, Courten MP, Chitson P, Tuomilehto J, Zimmet PZ. Decreasing Prevalence of Cigarette Smoking in The Middle İncome Country of Mauritius: Questionnaire Survey, BMJ 2000; 321: 345-349, 05.08.2000.
18. Psychosocial İnfluances On Cigarette Smoking, National İnstitute on Drug Abuse, http://sgreports.nlm.nih.gov/NN/B/C/N/W/_/nnb cnw.pdf. Haziran, 2003.
19. Poland, B.D., Cohen, J.E., Ashley, M.J, Adlaf, E., Ferrence, R., Pederson, L.L., Bull, S.B., Raphael, D., Heterogeneity among smokers and non-smokers in attitudes and behaviour regarding smoking and smoking restrictions, Tobacco Control 2000; 9:364-371.
20. Cryer, P.C., Saunders, J., Jenkins, L.M., Neale, H., Cook, A.C., Peters, T.J., Clusters within a general adult population of alchol abstainers, International Journal of Epidemiology, 2001; 30:756-765.