Birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuranların ilaç kullanımı konusundaki

Amaç: Bu çalışma, birinci basamak sağlık kuruluşuna başvuranların ilaç kullanımı ile ilgili tutum ve davranışlarının belirlenmesi amacıyla yapılmıştır. Gereç ve yöntem: Tanımlayıcı tipte olan bu çalışma, Mersin merkezde bulunan üç Aile Sağlığı Merkezi’ne herhangi bir nedenle başvuran 300 kişide yapılmıştır. Veriler anket formuyla toplanmıştır. Anket, başvuranların sosyodemografik özellikleri ve ilaç kullanımına ait tutumlarını içeren 30 sorudan oluşmuştur. Verilerin özetlenmesinde tanımlayıcı istatistikler, grup karşılaştırmalarında ki kare analizi kullanılmıştır. Bulgular: Katılımcıların yaş ortalamaları 36.19±13.27, %56.3’ü kadın, %37.0’ı lise mezunu, %9.3’ünün herhangi bir sosyal güvencesi yoktu. Katılımcıların %26’sı doktor tavsiyesi olmadan, %17.0’ı çevre (aile/arkadaş/komşu) tavsiyesi ile ilaç kullanıyor, %31.3’ü eczaneden reçetesiz ilaç alıyordu. Doktor tavsiyesi olmadan ilaç kullanımı lise ve üstü eğitim düzeyindekilerde, öğrenci ve bekarlarda daha fazlaydı. En fazla çevre tavsiyesi ile ilaç kullananlar; 19 yaş altındakiler, öğrenciler ve bekarlardı. Katılımcıların %37.0’ı kullanmadıkları ilaçları evde bulunduruyordu. Evde en sık bulundurulan ilaç ağrı kesicilerdi. Sonuç: Çalışmamızda, katılımcıların önemli bir bölümü akılcı olmayan ilaç kullanımı davranışında bulunuyorlardı. Toplumda bireylerin ilaç kullanımı konusunda bilinçlendirilmeleri için sağlık çalışanlarına, medyaya ve eğitimcilere önemli görevler düşmektedir.

PDF

___

1. Dünya Sağlık Örgütü. Akılcı ilaç kullanımı. Ulusal bir ilaç politikası nasıl geliştirilir ve yürürlüğe koyulur? Ulusal İlaç Politikaları Geliştirme Rehberi. Ed: Ümit Basara. İkinci basım. Cenevre: Dünya Sağlık Örgütü, 1988: 63-70. Ulaşılabileceği adres: http://www.tusak.saglik.gov.tr/pdf/kitaplar/ulusalilacpolitika.pdf
2. T.C. Sağlık Bakanlığı Refiksaydam Hıfzıssıhha Merkezi Başkanlığı Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü. Akılcı İlaç Kullanımı Çalıştayı Sonuç Raporu. Ankara, 2006: 11.
3. World Health Organization. The rational use of drugs: review of major issues. Conference of Experts on the Rational Use of Drugs. Narrobi, Kenya, 1985. Ulaşılabileceği adres: http://whqlibdoc.who.int/hq/1985-86/WHO_CONRAD_WP_RI.pdf
4. Eşkazan E. Akılcı İlaç Kullanımı. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri. Akılcı ilaç Kullanımı Sempozyumu. İstanbul, 1999: 9-20.
5. İskit A. B. Akılcı İlaç Kullanımı. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2006; 15(7): 4-5.
6. Abacıoğlu N. Akılcı (Rasyonel) İlaç Kullanımı. Bilim, Eğitim ve Düşünce Dergisi 2005;5(4). Ulaşılabileceği adres: http://www.universite-toplum.org/text.php3?id=251
7. Oktay Ş. Akılcı İlaç Kullanımının Genel İlkeleri. Turkish J Geriatr 2006; Özel Sayı:15-8.
8. Kayaalp O. Hatalı İlaç Kullanımına Yol Açan Başlıca Etkenler. Türkiye Klinikleri Tıp Bilimleri Araştırma Dergisi 1985; 3(1): 9-10.
9. Akıcı A, Alp Fİ, Ayanoğlu Dülger G, ve ark. Serbest Eczanelerde İlaç Sunumu Sürecinde Karşılaşılan Sorunlar: Akılcı İlaç Kullanımı Yönünden Değerlendirme. Hacettepe Üniversitesi Eczacılık Fakültesi Dergisi. 2009; 29(1): 75-80.
10. Vançelik S, Çalıkoğlu O, Güraksın A, Beyhun E. Pratisyen Hekimlerin Reçete Yazımını Şekillendiren Faktörler ve Akılcı İlaç Kullanım Kriterlerini Önemseme Durumları. Eurasian J Med 2006; 38(1): 7-12.
11. Uzun S, Arslan F. İlaç Uygulama Hataları. Türkiye Klinikleri J Med Sci 2008; 28: 217-22.
12. Özçelikay G. Akılcı ilaç kullanımı üzerinde bir pilot çalışma. Ankara Eczacılık Fakültesi Dergisi 2001; 30(2): 9-18.
13. Özkan S, Özbay OD, Aksakal FN, İlhan MN, Aycan S. Bir üniversite hastanesine başvuran hastaların hasta olduklarındaki tutumları ve ilaç kullanım alışkanlıkları. Türk Silahlı Kuvvetleri Koruyucu Hekim Bul 2005: 4(5): 223-37.
14. Uskun E, Uskun SB, Öztürk M, Kişioğlu AN. Sağlık ocağına başvuru öncesi ilaç kullanımı. Sürekli Tıp Eğitimi Dergisi 2004; 13(12): 451-54.
15. Fresle DA, Wolfheim C. Akılcı İlaç Kullanımı Konusunda Halk Eğitimi. Küresel bir gözlem. Cenevre: Dünya Sağlık Örgütü; 1997. Çev: Aylin Utku. SB, RSHMB, Hıfzıssıhha Mektebi Müdürlüğü, Yayın No: 975-590-087-X, Yayın Tarihi: SB-2004/05: 23-24.
16. Önder E, Koçia O, Öztürk S, ve ark. Yunus emre sağlık ocağı bölgesinde yaşayan 18 yaş ve üstü bireylerin ağrı kesici kullanımı ve bu konudaki bazı bilgilerinin saptanması. Toplum Hekimliği Bülteni 2002;1. Ulaşılabileceği adres: www.thb.hacettepe.edu.tr/arsiv/2002/sayi_1/baslik2.pdf
17. Karakurt P, Hacıhasanoğlu R, Yıldırım A, Sağlam R. Üniversite öğrencilerinde ilaç kullanımı. TAF Preventive Medicine Bulletin 2010; 9(5): 505-12.
18. Göçgeldi E, Uçar M, Açıkel CH, ve ark. evlerde artık ilaç bulunma sıklığı ve ilişkili faktörlerin araştırılması. TAF Preventive Medicine Bulletin 2009; 8(2): 113-8.
19. � � � � � � � � � World Health Organization. Who Medicines Strategy Countries at The Core 2004-2007. Ulaşılabileceği adres: http://whqlibdoc.who.int/hq/2004/WHO_EDM_2004.5.pdf.
20. Sever L. Çocuklarda İlaç Kullanımı. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri. Akılcı İlaç Kullanımı Sempozyumu. İstanbul, 1999: 77-85.
21. Yazıcı H. Nonsteroidal antiinflamatuar (nsai) ilaçlar ve “lüsyen hanım sendromu”. İ.Ü. Cerrahpaşa Tıp Fakültesi Sürekli Tıp Eğitimi Etkinlikleri. Akılcı ilaç Kullanımı Sempozyumu. İstanbul, 1999: 87-95.