Association of Fragmented QRS Morphology With Risk of Atrial Fibrillation in Hemodialysis Patients

Objective: Atrial fibrillation (AF) is the most common form of arrhythmia in hemodialysis (HD) patients. Fragmented QRS (fQRS) morphology has been proposed as an ECG marker to predict the risk of paroxysmal AF in various conditions. In this study, we aimed to investigate the association between risk of AF development and P dispersion (Pd) and fQRS morphology in HD patients.Methods: After analyzing the 24-hour Holter recordings of the patients, they were divided into 3 groups as without atrial runs (WAR), short atrial runs (SAR), and silent paroxysmal atrial fibrillation episode (SPAFE). In ECGs taken before HD, the presence of fQRS morphology was investigated, and Pd was measured.Results: As a result of the analysis of the 24-hour Holter ECG recordings, it was determined that 12 of the 74 patients had SAR, while 6 had SPAFE. The duration of hemodialysis was significantly longer in the SPAFE groups than the WAR group (p=0.026). It was found that fQRS morphology could be an independent predictor of SAR (odds ratio=0.056; 95% CI, 0.006–0.548; p=0.013). The incidence of fQRS morphology was significantly higher in the SPAFE group than the WAR group (p=0.002). However, this significance did not continue in the multivariate analysis. Pd was similar between the groups.Conclusion: This retrospective study is the first study that investigated the association of fQRS morphology with SAR and SPAFE in HD patients, and it showed that fQRS morphology may be useful in distinguishing HD patients with a high AF risk.

Hemodiyaliz Hastalarında Fragmente QRS Morfolojisinin Atriyal Fibrilasyon Riskiyle İlişkisi

Amaç: Atriyal fibrilasyon (AF), hemodiyaliz (HD) hastalarında en sık görülen aritmi şeklidir. Çesitli durumlarda paroksismal AF riskinin tahmininde bir elektrokardiyografi (EKG) belirteci olan fragmente QRS (fQRS) morfolojisi önerilmiştir. Bu çalışmada HD hastalarında AF gelişme riski ile P dispersiyonu (Pd) ve fQRS morfolojisi arasındaki ilişkinin araştırılması amaçlanmıştır. Yöntemler: Hastalar 24 saatlik holter kayıtları inceledikten sonra çalışma grubu atriyal atak olmayan (WAR), kısa atriyal atak (SAR) ve sessiz paroksismal atriyal fibrilasyon epizod olan (SPAFE) olmak üzere 3 gruba ayrıldı. HD'den önce alınan EKG'lerde fQRS morfolojisinin varlığı araştırıldı ve Pd ölçüldü. Bulgular: Hastaların 24 saatlik Holter EKG kayıtlarının analizi sonucunda 74 hastanın 12'sinde SAR, 6'sında SPAFE saptandı. Hemodiyaliz süresi SPAFE gruplarında WAR grubuna göre anlamlı derecede daha uzundu (p = 0.026). fQRS morfolojisinin SAR için bağımsız bir prediktör olabileceği bulunmuştur (olasılık oranı = 0.056;% 95 GA, 0.006-0.548; p = 0.013). fQRS morfolojisi insidansı SPAFE grubunda WAR grubuna göre anlamlı olarak yüksekti (p = 0.002). Ancak, bu önem çok değişkenli analizde devam etmemiştir. Pd gruplar arasında benzerdi. Sonuç: Bu retrospektif çalışma, HD hastalarında fQRS morfolojisinin SAR ve SPAFE ile ilişkisini araştıran ilk çalışmadır ve fQRS morfolojisinin AF riski yüksek olan HD hastalarını ayırt etmede yararlı olabileceğini göstermiştir.

___

1.Yıldız BS, Aladag NB, Kaptanogullari H, Sahin A. ThePrevalence of Atrial Fibrillation and Related FactorsIncluding Anthropometric, Hemodynamic andEchocardiographic Parameters in Patients with Hemodialysis. Kosuyolu Kalp Derg 2013; 16: 229-32.

2.Zimmerman D, Sood MM, Rigatto C, et al. Systematicreview and meta-analysis of incidence, prevalence andoutcomes of atrial fibrillation in patients on dialysis.Nephrol Dial Transplant. 2012; 27: 3816-22.

3.Kılıçaslan F, Olgun FE. Atriyal fibrilasyon ve atriyalflutter. Helvacı ŞA, editör. Aritmili Hastaya GüncelMedikal ve Girişimsel Yaklaşımlar. 1. Baskı. Ankara:Türkiye Klinikleri. 2019; 19-31

4.Ertas F. Epidemiological approach to the atrialfibrillation patients. Dicle Medical Journal. 2013; 40:332-9.

5.Mlodawska E, Lopatowska P, Malyszko J, et al. Atrialfibrillation in dialysis patients: is there a place for non-vitamin K antagonist oral anticoagulants? Int UrolNephrol. 2018; 50: 1633-42.

6.Gül M, Özcan Çetin EH, Özeke Ö. Atrial high rateepizodlara yaklaşım. Akıllı A, Şimşek E, editörler. KalpPillerinde Güncelleme. 1. Baskı. Ankara: TürkiyeKlinikleri. 2019; 39-49.

7.Yetim E, Topcuoglu MA, Canpolat U, et al.Nonsustained Atrial Fibrillation in Ischemic StrokePatients and Stroke-Free Controls From thePerspective of Stroke Pathophysiology. J Am HeartAssoc. 2016; 5: e004021.

8.Larsen BS, Kumarathurai P, Falkenberg J, NielsenOW, Sajadieh A. Excessive Atrial Ectopy and ShortAtrial Runs Increase the Risk of Stroke BeyondIncident Atrial Fibrillation. J Am Coll Cardiol. 2015; 66:232-4.

9.Altuntas E, Ciftci C. Role of P Wave Dispersion in thePrediction of Postoperative Atrial Fibrillation in theEarly Period by Chronic Coronary Artery PatientsUndergoing Coronary Artery Bypass Surgery withoutUsing B Bloker Medical Treatment. Firat Med J. 2017;22: 16-20.

10.Çetin M, Kocaman SA, Erdoğan T, et al. FragmentedQRS may predict postoperative atrial fibrillation inpatients undergoing isolated coronary artery bypassgraft surgery. Anadolu Kardiyol Derg. 2012; 12: 576-83.

11.Temiz A, Gazi E, Güngör O, et al. Fragmented QRSand prediction of paroxysmal atrial fibrillationepisodes. Pak J Med Sci. 2014; 30: 862-.

12.Canpolat U, Mohanty S, Trivedi C, et al. Associationof fragmented QRS with left atrial scarring in patientswith persistent atrial fibrillation undergoingradiofrequency catheter ablation. Heart Rhythm. 2020;17: 203-10.

13.Eren H, Kaya Ü, Öcal L, Şenbaş A, Kalçık M. Thepresence of fragmented QRS may predict therecurrence of nonvalvular atrial fibrillation aftersuccessful electrical cardioversion. Ann NoninvasiveElectrocardiol. 2020; 25: e12700.

14.Yesin M, Kalçık M, Çağdaş M, et al. Fragmented QRSmay predict new onset atrial fibrillation in patientswith ST-segment elevation myocardial infarction. JElectrocardiol. 2018; 51: 27-32.

15.Bekar L, Katar M, Yetİm M, et al. Fragmented QRScomplexes are a marker of myocardial fibrosis inhypertensive heart disease. Turk Kardiyol Dern Ars.2016; 44: 554-60.

16.Cozzolino M, Mangano M, Stucchi A, et al.Cardiovascular disease in dialysis patients. NephrolDial Transplant. 2018; 33(suppl_3): iii28-iii34.

17.Tonelli M, Muntner P, Lloyd A, et al. Risk ofcoronary events in people with chronic kidney diseasecompared with those with diabetes: a population-levelcohort study. Lancet. 2012; 380: 807-14.

18.Chao TF, Liu CJ, Wang KL, et al. Incidence andprediction of ischemic stroke among atrial fibrillationpatients with end-stage renal disease requiringdialysis. Heart Rhythm. 2014; 11: 1752-9.

19.Königsbrügge O, Posch F, Antlanger M, et al.Prevalence of Atrial Fibrillation and AntithromboticTherapy in Hemodialysis Patients: Cross-SectionalResults of the Vienna InVestigation of AtriaLFibrillation and Thromboembolism in Patients onHemoDIalysis (VIVALDI). PLoS One. 2017; 4; 12:e0169400.

20.Fuster V, Rydén LE, Cannom DS, et al.ACC/AHA/ESC 2006 guidelines for the management ofpatients with atrial fibrillation executive summary: areport of the American College ofCardiology/American Heart Association Task Force onPractice Guidelines and the European Society ofCardiology Committee for Practice Guidelines (WritingCommittee to Revise the 2001 Guidelines for theManagement of Patients with Arial Fibrillation). J AmColl Cardiol. 2006; 48: 854-906.

21.Manina G, Agnelli G, Becattini C, Zingarini G,Paciaroni M. 96 hours ECG monitoring for patientswith ischemic cryptogenic stroke or transientischaemic attack. Intern Emerg Med. 2014; 9: 65-7.

22.German DM., Kabir MM., Dewland TA., HenriksonCA., Tereshchenko LG.. Atrial fibrillation predictors:Importance of the electrocardiogram. Annals ofNoninvasive Electrocardiology. 2016; 21; 20–9.

23.Yıldız BŞ, Şahin A, Yıldız M. P Wave DispersionDetected from the Surface Electrocardiography andAtrial Fibrillation. Koşuyolu Heart Journal. 2014; 17:128-30.

24.Kalaycı B, Onan E, Paydaş S, et al. The effect ofhemodialysis adequacy on ventricular repolarizationin end-stage kidney disease. Turk Kardiyol Dern Ars.2019; 47: 572-80.

25.Özkan B, Örsçelik Ö, Arslan A, Şahin EE, Özcan İT.Stabil angina pektoris ile başvuran hastalarda ciddikroner arter darlığı ile fragmente QRS arasındakiilişkinin araştırılması. Mersin Univ Saglık Bilim Derg.2018; 11: 167-73.

26.Cetin M, Kocaman SA, Erdogan T, et al. Theindependent relationship of systemic inflammationwith fragmented QRS complexes in patients with acutecoronary syndromes. Korean Circ J. 2012; 42: 449-57.

27.Eyüboğlu M, Akdeniz B. Fragmente QRSkompleksleri koroner anjiyografi uygulanan stabilkoroner arter hastalarında daha yüksek Gensiniskorunu öngördürmektedir. Ege Tıp Dergisi. 2018; 57:71-4.

28.Bekler A, Gazi E, Erbağ G, et al. Relationshipbetween presence of fragmented QRS on 12-leadelectrocardiogram on admission and long-termmortality in patients with non-ST elevated myocardialinfarctionTürk Kardiyol Dern Arş - Arch Turk SocCardiol. 2014; 42: 726-32.

29.Kocaman SA, Cetin M, Kırıs T, et al. The importanceof fragmented QRS complexes in prediction ofmyocardial infarction and reperfusion parameters inpatients undergoing primary percutaneous coronaryintervention. Türk Kardiyol Dern Arş. 2012; 40: 213-22.
Dicle Tıp Dergisi-Cover
  • ISSN: 1300-2945
  • Yayın Aralığı: Yılda 4 Sayı
  • Başlangıç: 1963
  • Yayıncı: Cahfer GÜLOĞLU
Sayıdaki Diğer Makaleler

Biyolojik İlaç Kullanan Romatoloji Hastalarında HBV ve HCV Seroprevalansı

Mehmet Ali BALCI, Nazim EKIN

Opere Pankreas Adenokanserli Hastalarda Kemoterapiye Kemoradyoterapi Eklemenin Katkısı

Gökhan UÇAR, Yakup ERGÜN, Yusuf AÇIKGÖZ, Selin Aktürk ESEN, Özlem AYDIN, Ercan Aydın KARAHALİLOĞLU, İrem SARICANBAZ, Doğan UNCU

Tükürük Bezi Tümörü Tanısında Ultrasonografi (USG), Mangnetik Rezonans Görüntüleme (MRG), Bilgisayarlı Tomografi (BT), İnce İğne Aspirasyon Biyopsisi’nin (İİAB) Karşılaştırılması

Ahmet DOBLAN, Ergun SEVİL, Togay MÜDERRİS, Muzaffer KIRIŞ

The Role Of Breast-Conserving Surgery In The Treatment Of Early-Stage Breast Cancer

Fatih ÇİFTCİ, Mehmet Tolga KAFADAR

Akciğer Malignitelerinde Bronş Lavajı Sitolojisinin Tanısal Duyarlılığı

Elif DURSUN, Süreyya YILMAZ, Ayşe Nur KELEŞ

The relationship between microvascular angina and De Ritis ratio in normal coronary artery patients with recurrent chest pain / De Ritis ratio and microvascular angina

Arafat YILDIRIM, Özge ÖZCAN ABACIOĞLU, Nermin YILDIZ KOYUNSEVER

Turner Sendromlu Olguların Değerlendirilmesi

Edip ÜNAL, Yusuf Kenan HASPOLAT

Kurkuminin Kök Hücre Koruyucu ve Farklılaştırıcı Etkisinde Hipoksi ile İndüklenen Faktör-1 Alfa’nın Rolü

Suleyman İLHAN

Relationship Between Paraoxonase-1 Activity and Pulse Pressure Index in Patients with a Acute Ischemic Stroke

Unal OZTURK, Önder ÖZTÜRK, Şebnem NERGİZ, Yusuf TAMAM, Sefer VAROL

Anticoagulant And Antiplatelet Medication Awareness Of Preoperative Patients

Meltem İNAL, Özge KURUMUŞ, Sedef Gülçin URAL, Hatice TOLUNAY