Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Alanında Yüksek Lisans Yapan Öğrencilerin Alandan Beklentileri

Günümüz insanının manevi ihtiyaçlarına destek verebilecek uzmanların yetiştirilmesine yönelik açılan lisansüstü programları yeni oluşum aşamasındadır. Bu çalışmanın amacı manevi danışmanlık ve rehberlik alanında yüksek lisans yapan öğrencilerin alandan beklentilerini, ihtiyaçlarını, istek ve önerilerini tespit etmektir. Bu doğrultuda manevi danışmanlık ve rehberliği nasıl anlamlandırdıkları, alanda yaşadıkları sorunlar ve öneriler ele alınmaya çalışılarak açılacak olan lisansüstü programlara da katkı sunmak amaçlanmaktadır. Çalışmanın örneklemini alanda lisansüstü eğitim alan 12 katılımcı oluşturmaktadır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden yarı yapılandırılmış mülakat tekniği ve içerik analizi kullanılmıştır. Araştırma sonucuna göre katılımcıların hastaneler, aile ve dini rehberlik büroları, okullar, cezaevleri, manevi yönelimli psikolojik danışmanlık alanı, sanat ve müzik terapide uzmanlaşmak istediği tespit edilmiştir. Katılımcılara göre manevi danışman, manevi açıdan donanımlı ve dini hassasiyetlere sahip olmalıdır. Katılımcılar her alanda manevi danışmana ihtiyaç olduğunu ancak özellikle okullarda manevi danışman olması gerektiğini belirtmektedir. Katılımcılara göre lisansüstü eğitim programında psikolojik danışma ilke ve teknikleri dersleri ile staj ve süpervizyon uygulamaları olmalıdır.

Anahtar Kelimeler:

Din Psikolojisi, Manevi Danışmanlık, Rehberlik, Yüksek Lisans, Lisansüstü Eğitim Programı

The Expectations of the Graduate Students in the Field of Spiritual Counseling and Guidance

The aim of this study is to determine the expectations, needs, wishes and suggestions of the students who are doing a master's degree in spiritual counseling and guidance, and thus to contribute to the graduate programs that will be opened. In this direction, it has been tried to deal with how they make sense of spiritual counseling and guidance, the problems and suggestions they have experienced in the field. Data were acquired by content analysis and semi-structured interview technique. The sample consisted of 12 participants who receive postgraduate education in the field. The notable evaluations of the participants were as follows; the participants want to specialize in a wide range, including hospitals, family and religious guidance offices, schools, etc. The spiritual counselor should be spiritually equipped and have religious sensitivities. There is a need for spiritual counselors in every field. There should be courses related to the principles and techniques of psychological counseling, internship, and supervision practices in the graduate education programs.

Keywords:

Psychology of Religion, Spiritual Counseling, Guidance, Master’s Degree, Graduate Education Program,

PDF

___

Ağılkaya Şahin, Zuhal. “Din ve Psikoloji Arasındaki Uçurum Gerçekten Ne Kadar Derin?”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 22/3 (2018), 1611-1612.
Ağılkaya Şahin, Zuhal. Federal Almanya Cumhuriyeti’nde Danışmanlık: Teori-Eğitim-Uygulama. İstanbul: Marmara Üniversitesi, Yayımlanmamış Doktora Tezi, 2014.
Aka, Muharrem. “Dine ve Kültüre Duyarlı Psikolojik Danışmanlık-I: Manevi Danışmanlık Perspektifinden Kuramsal Analizler”. Türk Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Dergisi 2 (2020), 201-233.
Altaş, Nurullah. “Hastanelerde Dini Danışmanlık Hizmetleri (Türkiye Uygulaması Üzerine Deneysel Bir Araştırma)”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 39/1 (1999), 599-660.
ANAÜ, Anadolu Üniversitesi, “Manevi Danışmanlık Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Bölümü Programı. 19.09.2023. https://www.anadolu.edu.tr
ASBÜ, Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi, “Manevi Bakım Tezsiz Yüksek Lisans Programı (Türkçe)”, 29 Mayıs 2023. https://www.asbu.edu.tr/tr/taxonomy/term/9
ASBÜ, Ankara Sosyal Bilimler Üniversitesi, “İslami Araştırmalar Enstitüsü Programlar”, 29 Mayıs 2023. https://isae.asbu.edu.tr/tr
AÜ, Ankara Üniversitesi, “İlahiyat Fakültesi Yaygın Din Öğretimi ve Uygulamaları Dersleri”, 29 Mayıs 2023. http://www.divinity.ankara.edu.tr/yaygin-din-ogretimi-ve-uygulamalari-dersleri/
AHBVÜ, Ankara Hacı Bayram Veli Üniversitesi, “Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Tezsiz Yüksek Lisans Programı”, Erişim 31 Ağustos 2023. https://obs.hacibayram.edu.tr/oibs/bologna/unitSelection.aspx?type=yls&lang=tr
Arıcan, Sümeyra - Arıcı Yalvaç, Handan. “Okullarda Manevi Danışmanlık Eğitimi”. İbn-i Haldun Araştırmaları Dergisi Maneviyat Özel Sayısı (2022).
Ayten, Ali. Din ve Sağlık. İstanbul: Marmara Akademi Yayınları, 2. Basım, 2020.
Bahadır, Abdülkerim. İnsanın Anlam Arayışı ve Din. İstanbul: İnsan Yayınları, 2002.
BÜ, Bingöl Üniversitesi, “Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Tezsiz Yüksek Lisans Programı”, Erişim 31 Ağustos 2023. https://sbe.bingol.edu.tr/programlar/
Bulut, Aytekin. Din Eğitiminde Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık. Ankara: Türkiye Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2011.
Burke, Mary Thomas - Chauvin, Jane Carvile – Miranti, Judith G. Religious and Spiritual Issues in Counceling. New York: Brunner-Routledge, 2005.
BUÜ, Bursa Uludağ Üniversitesi, “Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Disiplinlerarası Tezli Yüksek Lisans Programı”, 20 Şubat 2023. http://bilgipaketi.uludag.edu.tr/Programlar/Detay/1939?AyID=30
Cebeci, Suat. Dini Danışma ve Rehberlik. Ankara: Türk Diyanet Vakfı Yayınları, 2012.
Clebsch, William A. Introduction to Pastoral Care. Philadelphia, USA: Westminister Pres, 1982.
Coşkunsever, Asude. Sosyal Hizmetlerde Manevi Danışmanlık ve Rehberlik. İstanbul: Dem Yayınları, 2018.
ÇOMÜ, Çanakkale Üniversitesi, “Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Tezsiz Yüksek Lisans Programı”, Erişim 31 Ağustos 2023. https://ilahiyat.comu.edu.tr/arsiv/duyurular/manevi-danismanlik-ve-rehberlik-tezsiz-yuksek-lisa-r1138.html
Çınar, Fadime. “Yaşlı ve Engelli Bireylerde Manevi Bakımın Önemi”. İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi (2018), 35-49.
DÜ, Düzce Üniversitesi “Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Tezsiz Yüksek Lisans”, Erişim 1 Eylül 2023. https://duzce.edu.tr/akademik/enstitu/lee/6406/programlar
DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı, “Cumhurbaşkanlığı 2022 Diyanet İşleri Başkanlığı İdare Faaliyet Raporu”. https://stratejigelistirme.diyanet.gov.tr/Documents/2022%20Y%C4%B1l%C4%B1%20Faaliyet%20Raporu.pdf
DİB, Diyanet İşleri Başkanlığı, “Manevi danışman görevlendirmeleri usul ve esasları- Talimatı başvuru ile ilgili hususlar”, 29 Mayıs 2023. https://bursa.diyanet.gov.tr/osmangazi/sayfalar/contentdetail.aspx?ContentId=1618&MenuCategory=Kurumsal
Doğan, Mebrure. “Hastane Örneği Üzerinden Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetlerine Genel Bir Bakış”. Cumhuriyet Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 21/2 (2017), 267-1274.
DPÜ, Kütahya Dumlupınar Üniversitesi, “Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Tezli/Tezsiz Yüksek Lisans Programı”, Erişim 31 Ağustos 2023. https://lee.dpu.edu.tr/tr/index/sayfa/11547/manevi-danismanlik-ve-rehberlik-anabilim-dali
Düzgüner, Sevde - Ayten, Ali. Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetleri Temel Bilgiler Kılavuzu. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2020.
Ege, Remziye. “Türkiye’de Manevi Danışman Yetiştirme Eğitimi Arayışları: Yüksek Din Öğretiminin Yapısı, İstihdam Alanı ve Uluslararası Standartlar Açısından Bir İnceleme”. Journal of Islamic Research 32/3 (2021), 816-834.
ESBÜ, Erzurum Sosyal Bilimler Üniversitesi, “Dini Danışmanlık ve Rehberlik Tezsiz Yüksek Lisans Programı”, Erişim 29 Mayıs 2023. https://atauni.edu.tr/tr/personel/dini-danismanlik-ve-rehberlik-programi/
Güler Ünal, Ayşe Gül - Yılmaz, Sema. “Almanya Federal Cumhuriyeti Polis Teşkilatında Manevi Bakımın Tarihi Süreci ve Uygulama Şekli”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 20/1 (2020), 421-452. https://doi.org/10.33415/daad.634962
Işıkoğlu, Nesrin. “Eğitimde Nitel Araştırma (Qualitive Research in Education)”. Eurasian Journal of Educational Research 20 (2005), 158-165.
İKÇÜ, İzmir Kâtip Çelebi Üniversitesi, “Manevi Destek ve Danışmanlık Tezsiz Yüksek Lisans Programı” Erişim 1 Eylül 2023. https://sosyalbilimler.ikcu.edu.tr/
İMÜ, İstanbul Medeniyet Üniversitesi, “Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Manevi Danışmanlık ve Rehberlik”. Erişim 19 Mayıs 2023. https://enstitu.medeniyet.edu.tr/tr/programlar/tezsiz-yuksek-lisans-eski/manevi-danismanlik-ve-rehberlik-tezsiz
İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi, “Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Tezli Yüksek Programı” Erişim 31.08.2023. https://sbe.29mayis.edu.tr/tr/manevi-danismanlik-ve-rehberlik-tezli-yuksek-lisans-programi.
İÜ, İstanbul Üniversitesi, “Manevi danışmanlık ve rehberlik, tezli yüksek lisans programı, (örgün öğretim)”, 09 Şubat 2023. https://ebs.istanbul.edu.tr/home/dersprogram/?id=19264&birim=manevi_danismanlik_ve_rehberlik__tezli_yuksek_lisans_programi__(orgun_ogretim)&yil=2021
İZÜ, İstanbul Sabahattin Zaim Üniversitesi, “Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Manevi Danışmanlık ve Rehberlik – tezli”, 09 Şubat 2023. https://www.izu.edu.tr/akademik/enstitu/lisansustu-egitim-enstitusu/programlar/yuksek-lisans-tezli/manevi-danismanlik-ve-rehberlik
Kanger, Faruk. “Omurilik Felçlisi Engellileri Üzerine Dini ve Manevi Danışmanlık Odaklı Nitel Bir Araştırma”. Değerler Eğitimi Dergisi (2022), 105-13.
Karagül, Arslan. “Manevi Bakım, Anlamı, Önemi, Yöntemi ve Eğitimi ‘Hollanda Örneği’”. Dini Araştırmalar 15/40 (2012).
KMÜ, Karamanoğlu Mehmetbey Üniversitesi, “Manevi Danışmanlık Tezsiz Yüksek Lisans Programı”, Erişim 31 Ağustos 2023. https://kmu.edu.tr/sbe/sayfa/3318/manevi-danismanlik-abd/tr
Koç, Mustafa. “Diyanet İşleri Başkanlığı’nın Cezaevlerindeki Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Hizmetleri (1950-2018): Sınırlılıklar ve Bir Eğitim Program Önerisi”. Balıkesir Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 5/1 (2019), 20-32.
Kula, Naci. “İstenmedik ve Beklenmedik Olaylarla Karşılaşan Bireylere Yönelik Moral ve Manevî Desteğin Önemi (Deprem ve Bedensel Engellilik Örneği)”. Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi 6/3 (2006), 73-94. https://dergipark.org.tr/en/pub/daad/issue/4511/62101
Kula, Naci- Sel, Sevgi. Engellilere Yönelik Manevi Danışmanlık Hizmetleri. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2020.
MAÜ, Muş Alparslan Üniversitesi, “Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Tezsiz Yüksek Lisans”, Erişim 1 Eylül 2023. https://www.alparslan.edu.tr/documents/614836b5615fa16321225490.pdf
MEBİS, Medipol Üniversitesi, “Manevi Danışmanlık Rehberlik ve Psikolojik Danışmanlık Programı”, Erişim 19.09.2023. https://www.medipol.edu.tr/akademik/fakulteler/egitim-fakultesi/bolumler/egitim-bilimleri/rehberlik-ve-psikoloji-programiingilizce/program-bilgileri/ders-detayi?DersBolumID=436438
MYK, Mesleki Yeterlilik Kurumu. “30929 Sayılı Ulusal Meslek Standartlarına Dair Tebliğ”, Erişim 25 Ekim 2019. https://www.resmigazete.gov.tr/eskiler/2019/10/20191025M1-2.htm
NEÜ, Necmettin Erbakan Üniversitesi Tezsiz Yüksek Lisans, “Dini Danışmanlık ve Rehberlik Tezsiz Yüksek Lisans Programı”, Erişim 31 Ağustos 2023. https://www.erbakan.edu.tr/programlar?t=yuksek-lisans
Ok, Üzeyir. Dinsel Danışmanlığın Teorik Çatısı. Ankara: Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yayımlanmamış Yüksek Lisans, 1997.
Ok, Üzeyir. “İnanç Bakım Danışmanlığı : Bir Model Geliştirme Denemesi”. I. Din Hizmetleri Sempozyumu, (3-4 Kasım 2007) II (2008). 566-570
Ok, Üzeyir. Dini Danışmanlık: Tanım ve Tarihi. ed. Nurullah Altaş - Mustafa Köylü. Ankara: Gündüz Yayınları, 2012a.
Ok, Üzeyir. “Din Psikolojisinin Kullanım Alanları: Dini Danışmanlık ve Rehberlik”. Din Psikolojisi 1-29. Erzurum: Atatürk Üniversitesi Açık Öğretim Fakültesi Yayınları, 2012b.
OMÜ, Ondokuz Mayıs Üniversitesi, “Lisansüstü Eğitim Enstitüsü Dini Danışmanlık ve Rehberlik (Disiplinlerarası)”, Erişim 10 Şubat 2023. https://ebs.omu.edu.tr/5206/932001
Özdemir, Saadettin. “Engelli Bireylerin Manevi Rehabilitelerinde İletişimin Önemi”. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 38/2 (2017), 137-159.
Özdemir, Saadettin. “Diyanet Hizmetleri Açısından İlahiyat Fakültesi Program(lar)ı”. Din ve Bilim Muş Alparslan İslami İlimler Dergisi 2/1 (2018).
PAÜ, Pamukkale Üniversitesi, “Manevi Destek ve Rehberlik Tezsiz Yüksek Lisans Programı”, Erişim 31 Ağustos 2023. https://www.pau.edu.tr/islamiilimler/tr/sayfa/manevi-destek-ve-rehberlik-tezsiz-yl-io-programi
SAÜ, Sakarya Üniversitesi, “Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Tezli Yüksek Lisans Programı”, Erişim 31 Ağustos 2023. https://mdr.sakarya.edu.tr/tr/duyuru/goster/125314/mdr-ders-programi
SBE, İstanbul 29 Mayıs Üniversitesi, “Manevi Danışmanlık ve Rehberlik Tezli Yüksek Lisans Programı”, Erişim 31 Ağustos 2023. https://sbe.29mayis.edu.tr/tr/manevi-danismanlik-ve-rehberlik-tezli-yuksek-lisans-programi
Söylev, Ömer Faruk. Manevi Bakım ve Danışma Psikolojisi. Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2020.
Söylev, Ömer Faruk. “Afetlerin Ruh Sağlığı Üzerindeki Etkileriyle Başa Çıkma Stratejisi Olarak Kader İnancı”, ed. B.Demirtaş vd., Olağanüstü Durumlarda Manevi Danışmanlık ve Rehberlik: Disiplinlerarası Araştırmalar (Ankara: Diyanet İşleri Başkanlığı Yayınları, 2021), 106-110.
Söylev, Ömer Faruk – Kapucu Öztürk, Canan. “Özel Gereksinimli Çocuğu Olan Ailelerin Psikolojik Sağlamlığı ile Maneviyat İlişkisi”. Turkish Academic Research Review 7/2 (2022), 373-394.
SÜ, Selçuk Üniversitesi, “Manevi rehberlik eğitimi sertifika programı”, 29 Mayıs 2023. https://selcuksem.selcuk.edu.tr/Educations/uzaktan-egitimler/16.
Şentürk, Habil - Korkmaz Çetin, Gülay. “Hastanelerde Manevi Danışmanlık Hizmetleri İhtiyacı Üzerine Pilot Bir Araştırma: SDÜ Hastanesi Örneği”. Sosyal Bilimler Araştırmaları Dergisi 10/2 373-396.
Şirin, Turgay. Dini Danışma ve Rehberlik İhsan Modeli Manevi Danışmanlık. İstanbul: Mim Akademi Yayınları, 2014.
Uğurlu, Havva Sinem. “Dini Danışmanlık Eğitim: Amerika Örneği”. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırması Dergisi 6/5 (2017), 2524-2527.
Uğurlu, Havva Sinem. “Yüksek Din Öğretiminde Uzmanlaşma Eğitimi: Farklı Ülkelerin Dini Danışmanlık Eğitim Örnekleri Üzerinden Bakış Açısı Odaklı Bir Değerlendirme”. Journal of Islamic Research 32/2 (2021), 407-408.
Ulusal Meslek Standardı Geliştirme Rehberi. (2019). https://www.myk.gov.tr/images/articles/editor/Ulusal_Meslek_Standartlari/pdf/UMS_Gelistirme_rehberi.pdf
YÜSEM, Yalova Üniversitesi Sürekli Eğitim Uygulama ve Araştırma Merkezi, “Manevi Rehberlik Eğitimi Sertifika Programı (Video Ders)”, 29 Mayıs 2023. https://yusem.yalova.edu.tr/manevi-rehberlik-egitimi-sertifika-programi-video-ders-e376.html
Zengin, Mahmut vd. (ed.). Cezaevi Hizmetlerinde Manevi Danışmanlık ve Rehberlik. İstanbul: Dem Yayınları, 2019.