193127

Vatandaşlık Eğitiminde Değerler Karşılaştırması; Türkiye ve Fransa

Bu araştırmada Türkiye İnsan Hakları, Yurttaşlık ve Demokrasi Dersi Öğretim Programı ile Fransa Vatandaşlık ve Ahlak Eğitimi Öğretim Programı'nda kazanımlarda yer alan değer türleri ve ilişkili olduğu içerik bağlamında karşılaştırılması amaçlanmıştır. Araştırmada nitel araştırma yöntemlerinden biri olan doküman incelemesi yöntemi kullanılmıştır. Elde edilen verilerin çözümlenmesinde içerik analizinden yararlanılmıştır. Araştırma sonucunda her iki ülke vatandaşlık eğitimi programında en fazla demokratik değerlere yer verildiği, bunu Türkiye programında sosyal değerlerin, Fransa programında vatandaşlık değerlerinin izlediği, Fransa programında arkadaşlık, dostluk, sevgi, aile birliğine önem verme ve sabır değerlerine ilişkin kazanımların ise yer almadığı tespit edilmiştir. Ayrıca Fransa programında “duyarlılık” değerinin kapsamlı bir şekilde ele alındığı, Türkiye programında "sorumluluk" ve "bireysel haklara" ilişkin kazanımların daha fazla olduğu, Fransa programında en fazla “adalet”, Türkiye programında en fazla “özgürlük” değerine yer verildiği görülmüştür. En alt sırada olan değerler ise, Türkiye programında "laiklik", Fransa programında ise"kardeşlik"tir. Türkiye ve Fransa vatandaşlık eğitimi programlarında değer türleri ile ilişkili kazanımların içeriklerinde ise benzer ve farklı konular tespit edilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

öğretim programı, Türkiye, Vatandaşlık, değer, Fransa

Comparison of Values in Citizenship Education: Turkey and France

It is aimed to compare the value types and the related content between Turkey’s Citizenship and Democracy Course and France’s Moral and Civic Education course. Document review method, which is one of the qualitative research methods, is used. Content analysis method is used in analysis of the data obtained. It is what is found at the end of the research is that democratic value are the most common value in both countries’ citizenship education programme, social values in Turkey programme and citizenship values in France follow this and no results found related to the acquisition related to values as friendship, fellowship, giving importance to the unity of family and patience in France’s programme. Moreover it is seen that “sensitivity”’ value is approached inclusively in France’s programme, in Turkey’s course the values related to a “responsibility” acquisition and “individual rights” are much more common, moreover, the value of “justice”’ in France’s programme and “freedom” in Turkey’s programme are the most widely taken into consideration. The the understated values are ;“secularism” in Turkey’s programme and “brotherhood" in France’s programme. Some similarities and differences in terms of the acquisition of the value type and their related contents in Turkey and France’s citizenship education programmes are determined.

Keywords:

Citizenship, value, education programme, Turkey, France,

PDF

___

AC Grenoble (2015). http://www.ac-grenoble.fr/cid127512/laicite.html adresinden erişilmiştir.
Akdağ, H. ve Taşkaya, M. S. (2011). Vatandaşlık ve insan hakları eğitiminin sosyal bilgiler öğretimindeki yeri. Sosyal bilgilerin temelleri, R. Turan ve K. Ulusoy (Ed), Ankara: PegemA Yayıncılık.
Aksoy, E. ve Gözütok, F. D. (2017). Farklı öğretmen eğitimi programları ve paradigmalarının karşılaştırmalı analizi. İlköğretim Online, 16(4), 1672-1688.
Alkın, S. (2007). İngiltere ve Türkiye’de ilköğretim programlarındaki vatandaşlık eğitiminin karşılaştırılması, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, Ankara.
Althof, W. and Berkowitz, M. W. (2006). Moral education and character education: Their relationship and roles in citizenship education. Journal of Moral Education, 35(4), 495-518, DOI: 10.1080/03057240601012204
Bal, B. ve Başar, E. (2014). Finlandiya, Almanya, Singapur ve Türkiye’nin eğitim sistemleri açısından kademeler arası geçiş sistemlerinin karşılaştırılması. Ç.Ü. Türkoloji. http://turkoloji.cu.edu.tr/pdf/belgin_bal_erdogan_basar_kademeler_arasi_gecis_sistemi.pdf adresinden erişildi.
Balbağ, N. L., Gürdoğan Bayır, Ö ve Ersoy, A. F.. (2017). İnsan hakları, yurttaşlık ve demokrasi dersini öğretmenler ve öğrenciler nasıl algılıyor? Sakarya University Journal of Education, 7(1), 223-241
Baş, G. (2013). Amerika Birleşik Devletleri eğitim sistemi: Karşılaştırmalı bir çalışma, Journal of Educational Science, 1(1), 63-93.
Beck, J. (1996). Citizenship education: Problems and possibilities, Curriculum Studies, 4(3), 349-66, DOI: 10.1080/0965975960040303
Boydak Özan, M. ve Yaraş, Z. (2017). Türk eğitim sisteminin karşılaştırmalı olarak incelenmesi. The Journal of Academic Social Science Studies. 57, 263-280.
Brownlee, J. L., Johansson, E., Walker, S. and Scholes, L. (2016). Teaching for active citizenship: Research insights from the fields of teaching moral values and personal epistemology in early years classrooms, Routledge.
Bursa, S. ve Çengelci Köse, T. (2017). Türkiye ve Kanada sosyal bilgiler öğretim programlarının değerler eğitimi bakımından karşılaştırılması, AJESI-Anadolu Journal of Educational Sciences International, 7(2), 338-372.
Carr, D. (2006). The moral roots of citizenship: Reconciling principle and character in citizenship education. Journal of Moral Education, 35(4), 443- 456, DOI: 10.1080/03057240601012212
Carr, P. R., Plui, G. and Howard, L. (2014). Linking global citizenship education and education for democracy through social justice: What can we learn from the perspectives of teacher-education candidates? Journal of Global Citizenship&Equity Education, 4(1), 1-21.
Chauvigné, C. (2018). La démocratie à l’école: quels savoirs, quelles valeurs pour quelle éducation?, Éducation et socialisation [En ligne], 48, https://journals. openedition.org/edso/2980?lang=en adresinden erişildi.
Cho, K. In (1997). Güney Kore eğitim sistemi ile Türkiye eğitim sisteminin karşılaştırılması, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Assemblée nationale (2018). Constitution de la République française. http://www. assemblee-nationale.fr/connaissance/constitution.asp adresinden erişildi. Costa-Lascoux, J. (1998). L’e´ducationcivique… troptard? La RevueEducations, 16, pp. 53-56.
Davidov, E., Schmidt, P. and Schwartz, S. H. (2008). Bringing values back in: the adequacy of the European Social Survey to measure values in 20 countries. Public Opinion Quarterly, 72 (3), 420-445.
Demirhan, İ., C. ve Demir, K. (2009). Vatandaşlık eğitiminde değerler ve değerler eğitimi. I. Uluslararası Avrupa Birliği, Demokrasi, Vatandaşlık ve Vatandaşlık Eğitimi Sempozyumu. 28-29-30 Mayıs 2009, Uşak Üniversitesi. Eduscol (2015). Ressources enseignement moral et civique.http://cache.media. eduscol.education.fr/file/EMC/15/2/Ress_emc_introduction_465152.pdf adresinden erişildi.
Elkatmış, M. (2013). 1998 Vatandaşlık ve insan hakları eğitimi programı ile 2010 vatandaşlık ve demokrasi eğitimi programlarının karşılaştırılması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(3), 59-74.
Emin, O. (2005). Türkiye ve Makedonya’da İlköğretim ikinci kademe Türkçe dersi öğretim programlarının karşılaştırılması, Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Ersoy, A. F. ve Öztürk, F. (2015). Bir vatandaşlık değeri olarak yurtseverlik: Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının algısı. İlköğretim Online, 14(3), 974-992.
Faulks, K. (2006). Education for citizenship in England’s secondary schools: a critique of current principle and practice, Journal of Education Policy, 21(1), 59-74, DOI: 10.1080/02680930500391546
Feron, E. (2007). Citizenship education in France. http://www.bpb.de/veranstaltungen/ netzwerke/nece/68438/citizenship-education-in-europe adresinden erişildi.
Gates, B. E. (2006). Where is the moral in citizenship education? Journal of Moral Education, 35(4), 437-441, DOI: 10.1080/03057240601025636
Gömleksiz, M. N. ve Kılınç, H. H. (2013). Vatandaşlık ve demokrasi eğitimi dersi kazanımları ölçeğinin geçerlik ve güvenirlik çalışması. Turkish Studies, 8(12), 555-568.
Gün, E. S. (2007). Türkiye ve İngiltere ilköğretim 4. ve 5. sınıflar sosyal bilgiler dersi öğretim programlarının karşılaştırılması, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Ankara.
Günel, E. ve Pehlivan, A. (2015). Küresel eğitim çerçevesinde vatandaşlık ve demokrasi eğitimi ders kitabı ve öğretim programı. Journal of Social Studies Education Research, 6(1), 123-171.
Huddleston, T. (2005). Teacher training in citizenship education: Training for a new subject or for a newkind of subject? Journal of Social Science Education, 4(3), 50-63.
Kafadar, T., Öztürk, C. ve Katılmış, A. (2018). Farklı ülkelerin sosyal bilgiler öğretim programlarının değerler eğitimi boyutunda karşılaştırılması. Ahi Evran Üniversitesi Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 154-177.
Kan, Ç. (2009). Değişen değerler ve küresel vatandaşlık eğitimi. Kastamonu Eğitim Dergisi,17(3), 895-904.
Kar, Ü. (2003). Türkiye ve ABD fakültelerinde matematik öğretmeni yetiştirme sistemlerinin karşılaştırılması, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi, İstanbul.
Kara, M. (2001). Türk ve Fransız Eğitim Sistemlerinin Karşılaştırılması, Yayınlanmamış Yüksek lisans tezi, Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Elâzığ.
Karacaoğlu, Ö. C. ve Çabuk, B. (2002). Türk ve İngiliz eğitim sistemlerinin karşılaştırılması. Milli Eğitim Dergisi, 155-156. http://yayim.meb.gov.tr/ dergiler/155-156/karacaoglu.htm. adresinden erişildi.
Kilimci, S. (2006). Almanya, İngiltere, Fransa ve Türkiye’de sınıf öğretmenliği yetiştirme programlarının karşılaştırılması, Yayımlanmamış doktora tezi, Çukurova Üniversitesi, Adana.
Kuş, Z. ve Aksu, A. (2017). Vatandaşlık ve vatandaşlık eğitimi hakkında sosyal bilgiler öğretmenlerinin inançları. Uluslararası Türk Eğitim Bilimleri Dergisi, 5(8), 18-41.
Lau, C. (2011). Challenges to teaching citizenship education in Hong Kong after the handover. JEP:eJournal of Education Policy. https://pdfs.semanticscholar. org/80e7/231c5258535d61ad246eb654a471723106a2.pdf adresinden erişildi.
L’enseignement moral et civique (EMC) (2015). Bulletin officiel spécial, 25 juin 2015, n°6.http://www.education.gouv.fr/pid25535/bulletin_officiel.html?p id_bo=32675 adresinden erişildi.
Lesnouveaux Programmes d’EMC de (2018). http://cache.media.education.gouv.fr/ file/30/73/4/ensel170_annexe_985734.pdf adresinden erişildi. Mazlum, M. M. (2017). Türkiye ve İtalya eğitim sistemlerinin karşılaştırılması. YYÜ Eğitim Fakültesi Dergisi, 14(1), 1141-1177.
MEB (2017). TTKB’nin 02.05.2017 tarih ve 18 sayılı kararı. http://mufredat.meb. gov.tr/ProgramDetay.aspx?PID=328 adresinden erişildi.
MEB (2018). İnsan hakları yurttaşlık ve demokrasi öğretim programı. http://mufredat.meb.gov.tr/Programlar.aspx adresinden erişildi.
MEN (2013). Loi n° 2013-595 du 8 juillet 2013 d’orientation et de programmation pour la refondation de l’école de la République. https://www.legifrance. gouv.fr/affichTexte.do?cidTexte=JORFTEXT000027677984&categorieLien=id adresinden erişildi.
Merey, Z. (2012). Children rights in social studies curricula in elementary education: a comparative, Erken Çocukluk Dönemi Eğitimi Küresel Sorunları ve Çocuk Hakları Uluslararası Konferansı, 27-29- Nisan 2012, Zirve Üniversitesi, Gaziantep.
Merey, Z., Kuş, Z. ve Karatekin, K. (2012). Türkiye ve ABD ilköğretim sosyal bilgiler öğretim programlarının değerler eğitimi açısından karşılaştırması. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri, 12(2), Ek Özel Sayı, 1613-1632.
Miles, M. B. andHuberman, A. M. (1994). An expanded source book qualitative data analysis. London: SAGE Publications. Ministére De l’Education Nationalale et de la Jeunesse (2018). http://www.education.gouv.fr/cid38/programmes-et-horaires-a-l-ecole-elementaire.html adresinden erişildi.
Ministère de l’lntèrieur Direction générale des étrangers en France (2016). Fransa’da yaşamaya gelmek. http://www.ofii.fr/IMG/pdf/Livret%20venir%20 vivre%20en%20France/Livret_Venir-vivre-en-France_sept2016_TUR.pdf adresinden erişildi.
Nasman, D. (2003). Türkiye ve Fransa’daki ilköğretim İngilizce öğretim programlarının karşılaştırılması. Yayımlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Osler, A. (2000). The crick report: Difference, equality and racial justice, Curriculum Journal, 11(1), 25-37.
Osmanoğlu, A. E. ve Yıldırım, G. (2013). Mısır ve Türkiye 6. sınıf sosyal bilgiler öğretim programları karşılaştırması. Turkish Studies, 8/6, 511-535.
Önkür, Ş.Y. (2004). Fransız eğitim sisteminin i̇lköğretim i̇kinci kademesinde (college) uygulanan sosyal bilgiler programının analizi ve Türkiye’deki programlarla karşılaştırılması, Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Özdemir, K. (2017). Tarih dersi öğretim programının değerler eğitimi açısından incelenmesi, International Journal of Education Technology and Scientific Researches, 4, 240-257.
Qualifications and Curriculum Authority (1998). Education for citizenship and the teaching of democracy in schools, Final report of the Advisory Group on Citizenship 22 September 1998, Great Britain.
Sağlam, H. İ. ve Hayal, M. A. (2015). Sınıf öğretmenlerinin “insan hakları, yurttaşlık ve demokrasi” dersinin ilkokul 4. sınıfta yer almasına ilişkin görüşleri. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 15(1), 207-217.
Senemoğlu, N. (1992). İngiltere’de ilköğretime öğretmen yetiştirme ve Türkiye ile karşılaştırılması-Türkiye’de ilköğretime öğretmen yetiştirmenin geliştirilmesi için bazı öneriler. H.Ü. Eğitim Fakültesi Dergisi: Türkiye’de İlköğretim Sempozyumu Dergisi, 8, 143-156.
Starkey, H. (2000). Citizenship education in France and Britain: Evolving theories and practices. Curriculum Journal, 11(1), 39-54, DOI: 10.1080/095851700361384.
Starkey, H. (2018).Fundamental British values and citizenship education: Tensions between national and global perspectives, Geografiska Annaler: Series B, Human Geography, 100(2), 149-162, DOI: 10.1080/04353684.2018.1434420
Subba, D. (2014). Democratic values and democratic approach in teaching: A perspective. American Journal of Educational Research, 2(12A), 37-40.
Şen, A. (2019). Vatandaşlık eğitiminde değişiklik ve süreklilikler: 2018 sosyal bilgiler öğretim programı nasıl bir vatandaşlık eğitimi öngörüyor? Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi-Journal of Qualitative Research in Education, 7(1), 1-28. DOI:10.14689/issn.2148-2624.1.7c1s.1m
Tasneem, İ. (2005). Global citizenship education: Mainstreaming the curriculum?.Cambridge Journal of Education, 35, 2, 177-194, DOI: 10.1080/03057640500146823
Tekgöz, M. (2017). Almanya Baden-Württemberg Eyaleti ilkokul eğitim programı ile Türkiye ilkokul eğitim programının karşılaştırmalı eğitim analizi, Yayımlanmamış doktora tezi, Çukurova üniversitesi, sosyal bilimler enstitüsü, Adana.
Tezgel, R. (2008), Yeni ilköğretim programlarında insan hakları vatandaşlık ve kentlilik eğitimi, Ankara: Araştırma Yayınları.
Toots, A. (2003). The role of values in citizenshipeducation: A comparative study of Estonian-and Russian-speaking schools in Estonia. International Journal of Educational Research, 39(6), 565-576.
Topkaya, Y. ve Coşkun, K. (2016). Küresel vatandaşlık bilinci üzerinde sosyal bilgiler öğretim programında yer alan değerlerin etki boyutu. Sosyal Bilimler Dergisi, 6(11), 238-252.
Tünkler, V., Tarman, B. ve Güven, C. (2016). Vatandaşlık ve demokrasi eğitimi öğretim programında yer alan soyut kavramların ve değerlerin öğrencilere kazandırılmasına ilişkin metaforik bir yaklaşım. Eğitim ve Bilim, 41(185), 123-145.
Türkoğlu, A. (1984). Türkiye ve Fransa’da lise programlarının karşılaştırmalı olarak incelenmesi. A. Eğitim Bilimleri Fakültesi Yayınları No: 131, Ankara: Ankara Üniversitesi Basımevi.
Uğurlu, C.T. (2011). Avrupa birliği ülkelerinde ve Türkiye’de vatandaşlık eğitimi. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 10(37), 153-169.
UN (1993). World plan of action on education forhuman rightsanddemocracy (The Montreal Declaration) (1993), https://www.ohchr.org/EN/Issues/Education/ Training/Compilation/Pages/10.WorldPlanofActiononEducationforHumanRightsandDemocracy(TheMontrealDeclaration)(1993).aspx adresinden erişildi.
UNESCO (2007). A human rights-based approach to education for all a framework for the realization of children’s right to education and rights within education.http://unesdoc.unesco.org/images/0015/001548/154861e.pdfadresinden erişildi.
UNESCO (2011). Contemporary ıssues in human rights education, 49 http://unesdoc.unesco.org/images/0021/002108/210895e.pdf adresinden erişildi.
UNESCO (2018). Citizenship education for the 21st century, What is meant by citizenship education? http://www.unesco.org/education/tlsf/mods/theme_b/ interact/mod07task03/appendix.htm adresinden erişildi.
Üstel, F. (2008). Makbul vatandaşın peşinde. İstanbul: İletişim Yayınları.
Veugelers, W. (2011). Theory and practice of citizenship education. Thecase of policy, science and education in the Netherlands, Revista de Educación, número extra ordinario, pp. 209-224. http://www.revistaeducacion.educacion.es/ re2011/re2011_10.pdf adresinden erişildi.
Wing-On, L. (2007). Comparing values, comparative education research approaches and methods. CERC Studies in Comparative Education, eds. Mark Bray Bob Adamson Mark Mason, 19, 197-214.
Yaşaroğlu, C. (2013). Türkiye’deki “hayat bilgisi” ile Singapur’daki “vatandaşlık ve ahlak eğitimi” derslerinin değerler eğitimi bağlamında karşılaştırılması. Turkish Studies, 8 (8), 1453-1461.
Yazıcı, K. (2009). Yeni Zelanda sosyal bilgiler öğretim programı ve bu programın Türkiye’deki sosyal bilgiler öğretim programı ile karşılaştırılması. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 423-435.