Dizi ve Filmlerin Değerler Üzerindeki Yansımasına Yönelik Sosyal Bilgiler Öğretmen Adaylarının Görüşleri

Sağlıklı bir toplum yapısı oluşturabilmek ve bu ortamı sürdürülebilir kılmak değerlerine sahip çıkan bireylerin varlığı ile mümkündür. Günümüzde değerlerin kazandırılması amacıyla kullanılan çeşitli yöntem ve materyaller bulunmaktadır. Dizi ve filmler aracılığıyla da birçok değer olumlu ya da olumsuz olarak izleyicilerle buluşmaktadır. Bu çalışma dizi ve filmlerinin değerlere yansımasına yönelik öğretmen adaylarının görüşlerini ortaya koymak amacıyla hazırlanmıştır. Araştırma nitel araştırma yöntemine uygun olarak temel nitel araştırma deseninde hazırlanmıştır. Örneklem seçiminde ölçüt örneklem yöntemi kullanılmıştır. Araştırma verileri araştırmacı tarafından hazırlanan görüşme formu aracılığıyla sekiz sosyal bilgiler öğretmen adayı ile yüz yüze görüşme yapılarak toplanmıştır. Verilerin analiz edilmesinde tematik analizden yararlanılmıştır. Araştırma sonuçlarına göre sosyal bilgiler öğretmen adayları değerlerin kazandırılması sürecinde dizi ve filmlerin kullanılabileceğini düşünmektedir. Ancak öğretmen adayları Türk dizi ve filmlerinin genel olarak değerler üzerinde olumsuz yönlerinin olabileceğini de belirtmişlerdir. Araştırmada ulaşılan sonuçlar alanyazında yer alan benzer çalışmalar ile karşılaştırılmıştır. Elde edilen sonuçlar dikkate alındığında değerlerin kazandırılması sürecinde kullanılacak olan dizi ve filmlerin içerik bakımından uygun olmasına dikkat edilmesi gerektiği belirtilmiştir. Ayrıca ailelerin de çocuklarını dizi ve filmlerin içeriği konusunda bilinçlendirmelerinin önemi vurgulanmıştır.

Social Studies Teachers Candidates’ Opinions about the Impact of Series and Films on Values

Creating a healthy society structure and making this sustainable is possible with the presence of individuals who hold on to their values. Nowadays, there are various methods and materials used for teaching values. Through the series and films, many values either positive or negative are conveyed to the audience. This study aims to present the opinions of prospective teachers about values acquisition through series and movies and the effects of Turkish series and films on values. The research utilized the basic qualitative research design in accordance with the qualitative research method. Criterion sampling method was used in sample selection. Research data were collected through face-to-face interviews with eight social studies teacher candidates via the interview form prepared by the researcher. Thematic analysis was used to analyze the data. According to the results of the research, social studies teacher candidates think that TV serials and movies can be used in the process of transmitting values. However, teacher candidates stated that Turkish serials and films generally have negative effects on values. The results obtained in the research were compared with similar studies in the literature. When the results are taken into consideration, it could be said that TV serials and films to be used in the process of instilling values should be suitable in terms of content. Another point that should be emphasized is that families need to increase their children awareness about the content of the series and films they are exposed to.

Keywords:

Value, Series, Film Social studies,

PDF

___

Akıncı Yüksel, N. A. (2015). Kültürel bir ürün olarak Türkiye’de sinema filmlerinde okul, öğretmen ve öğrenci temsilleri. Global Media Journal: Turkish Edition, 6(11), 1-17. https://globalmediajournaltr.yeditepe.edu.tr/guz-2015- sayisi-fall-2015-issue
Ağırseven, N., ve Örki, A. (2017). Evaluating Turkish tv series as soft power instruments. OPUS – International Journal of Society Researches, 7(13), 836-853. https://doi.org/10.26466/opus.353287
Aydın, M. Z., ve Gürler, Ş. A. (2014). Okulda değerler eğitimi. Nobel Yayınları.
Banks, J. A., & Banks C. M. (2007). Multicultural education, issues and perspectives. (6th Editon). John Wiley.
Berkant, H. G., Efendioğlu, A., ve Sürmeli, Z. (2014). Değerler eğitimine yönelik öğretmen görüşlerinin incelenmesi. Electronic Turkish Studies, 9(5), 427- 440. https://doi.org/10.7827/TurkishStudies.6732
Biesta, G. J. J. (2010). Why ‘what works’ still won’t work: From evidence-based education to value-based education. Studies in Philosophy and Education, 29(5), 491-503. https://doi.org/10.1007/s11217-010-9191-x
Blaylock, L. (2003). Religious education and citizenship: some reflections, R. Jackson (Ed.) International perspectives on citizenship, education and religious diversity içinde (209-221), Routledge Falmer.
Braun, V., & Clarke, V. (2019). Psikolojide tematik analizin kullanımı. S. N. Şad, N. Özer ve A. Atli (Çevirenler). Eğitimde Nitel Araştırmalar Dergisi – Journal of Qualitative Research in Education, 7(2), 873-898. https://doi. org/10.14689/issn.2148-2624.1.7c.2s.17m
Box Office Türkiye (2019). https://boxofficeturkiye.com Coates, H. (2005). The value of student engagement for higher education quality assurance. Quality in Higher Education, 11(1), 25-36. https://doi. org/10.1080/13538320500074915
Çalık, M., ve Sözbilir, M. (2014). İçerik analizinin parametreleri. Eğitim ve Bilim, 39(174), 33-38. https://doi.org/10.15390/EB.2014.3412
Dal Cin, S., Worth, K. A., Gerrard, M., Stoolmiller, M., Sargent, J. D., Wills, T. A., & Gibbons, F. X. (2009). Watching and drinking: expectancies, prototypes, and friends’ alcohol use mediate the effect of exposure to alcohol use in movies on adolescent drinking. Health Psychology: Official journal of the Division of Health Psychology, American Psychological Association, 28(4), 473–483. https://doi.org/10.1037/a0014777
Dalton, M. A., Sargent, J. D., Beach, M. L., Titus-Ernstoff, L., Gibson, J. J., Ahrens, M. B., ... Heatherton, T. F. (2003). Effect of viewing smoking in movies on adolescent smoking initiation: a cohort study. The Lancet, 362(9380), 281- 285. https://doi.org/10.1016/S0140-6736(03)13970-0
Demir, F. (2018). Değer öğretimi yaklaşımlarına göre hayat bilgisi dersinde değerler eğitimi (Yayımlanmamış doktora tezi). İnönü Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Demir, S. B. ve Gezici, M. (2018). Tarihi dizi ve filmlerin sosyal bilgiler dersine yansımaları. Turkish History Education Journal, 7(2), 392-413. https://doi. org/10.17497/tuhed.446031
Demirkaya, H., ve Çal, Ü. T. (2018). Sosyal bilgiler öğretmen adaylarının dürüstlük değerine ilişkin metaforik algıları. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(3), 1964-1980. https://doi.org/.29299/kefad.2018.19.03.005
Doğanay, A. (2009). Değerler Eğitimi. Öztürk. C. (Ed.) Sosyal Bilgiler Öğretimi Demokratik Vatandaşlık Eğitimi Değerler Eğitimi (s. 226-254) içinde, Pegem Akademi.
Erjem, Y. ve Çağlayandereli, M. (2006). Televizyon ve gençlik: yerli dizilerin gençlerin model alma davranışı üzerindeki etkisi. C.Ü. Sosyal Bilimler Dergisi, 30(1), 15-30. https://app.trdizin.gov.tr/makale/T0Rrek1UTXo
Gibson, W. J.& Brown, A. (2009). Working with Qualitative Data, SAGE Publications. Gündüz, M. (2016). Classifying Values by categories. Journal of Education and Training Studies, 4(10), 212-220. https://doi.org/10.11114/jets.v4i10.1765
Karakuş, N. (2015). Okul öncesi döneme hitap eden tema içerikli çizgi filmlerin değerler eğitimine katkısı yönünden değerlendirilmesi (Niloya Örneği). Değerler Eğitimi Dergisi, 13(30), 251-277. https://dergipark.org.tr/tr/pub/ded/ issue/29166/312334
Kaya, E., ve Çengelci, T. (2011). Öğretmen adaylarının sosyal bilgiler eğitiminde filmlerden yararlanılmasına ilişkin görüşleri. Journal of Social Studies Education Research, 2(1), 116-135. https://jsser.org/index.php/jsser/article/view/126
Kaymakcan, R., ve Meydan, H. (2010). Demokratik vatandaşlık ve din öğretimi: yeni yaklaşımlar ve Türkiye’de DKAB dersleri bağlamında bir değerlendirme. İnönü Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi, 1(1), 29-53.
Kaymakcan, R., ve Meydan, H. (2020). Ahlak, değerler ve eğitimi (3. Baskı). Dem Yayınları.
Keleş, E. ve Çepni, S. (2006). Beyin ve öğrenme. Journal of Turkish Science Education, 3(2), 66-82. https://www.tused.org/index.php/tused/article/view/494
Keskin, Y. (2008). Türkiye’de sosyal bilgiler öğretim programlarında değerler eğitimi: Tarihsel gelişim, 1998 ve 2004 programlarının etkililiğinin araştırılması (Yayımlanmamış doktora tezi). Marmara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Enstitüsü.
Kim, S.S., Agrusa, J., Lee, H., and Chon, K. (2007). Effects of Korean television dramas on the flow of Japanese tourists. Tourism Management, 28, 1340- 1353. https://doi.org/10.1016/j.tourman.2007.01.005
Kurtdede Fidan, N. (2009). Öğretmen adaylarının değer öğretimine ilişkin görüşleri. Kuramsal Eğitimbilim Dergisi, 2(20), 1-18. https://dergipark.org.tr/tr/ pub/akukeg/issue/29339/313960
Kurtdede Fidan, N. (2016). Sınıf öğretmeni adaylarının geleceğe yönelik değerler eğitimi tasarıları. International Journal Of Eurasia Social Sciences, 7(22), 161- 180. http://www.ijoess.com/DergiTamDetay.aspx?ID=430&Detay=Ozet
MEB. (2018). Sosyal bilgiler dersi öğretim programı. http://mufredat.meb.gov. tr/Dosyalar/201812103847686-SOSYAL%20B%C4%B0LG%C4%B- 0LER%20%C3%96%C4%9ERET%C4%B0M%20PROGRAMI%20.pdf
Merriam, S. B., & Tisdell, E. J. (2015). Qualitative Research. A Guide to Design and Implementation (4. Baskı). Jossey-Bass.
Miller, T. (2015). Stuttering in the Movies: Effects on Adolescents’ Perceptions of People who Stutter. WWU Graduate School Collection. 409.
Ocak. G., ve Selimoğlu, S. (2016). Tarih öğretiminde tarih dizilerinin kullanımına ilişkin öğrenci görüşleri-nitel bir analiz. Kastamonu Üniversitesi Kastamonu Eğitim Dergisi, 24(1), 431-452. https://dergipark.org.tr/tr/pub/kefdergi/ issue/22606/241623
Özdemir Adak, A., ve Ramazan, O. (2012). Çizgi filmlerin çocukların davranışları üzerindeki etkisinin anne görüşlerine göre incelenmesi. Marmara Üniversitesi Atatürk Eğitim Fakültesi Eğitim Bilimleri Dergisi, (35), 157-173. https:// dergipark.org.tr/tr/pub/maruaebd/issue/375/2219
Öztaş, S. (2017). Ortaöğretim tarih derslerinde tarihi filmlerin değer eğitiminde kullanımı. İnsan ve Toplum Bilimleri Araştırmaları Dergisi, 6 (5), 3076-3099. http://www.itobiad.com/tr/pub/issue/31500/357560
Öztaş, S. Anıl, N. K., ve Kılıç, B. (2013). Tarihi film veya tarihi dizilerin tarihe ilgiyi artırmada etkisine ilişkin MYO öğrencilerinin görüşleri. Electronic Journal of Vocational Collages, 3(4), s. 107-120. https://doi.org/10.1501/ OTAM_0000000417
Özturhan, F. (2019). İmam hatip lisesi öğrencilerinin Güney Kore dizileri izleme durumları ve dizilerin etkileri (Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi), Necmettin Erbakan Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Öztürk, B. (1999). Öğrenme ve öğretmede dikkat. Milli Eğitim Dergisi, 144, 51-58. https:// dhgm.meb.gov.tr/yayimlar/dergiler/Milli_Egitim_Dergisi/144/ozturk.htm
Paker, T. (2017). Durum Çalışması. Seggie, F. N. ve Bayyurt, Y. (Ed.) Nitel Araştırma Yöntem, Teknik, Analiz ve Yaklaşımları (2. Baskı) (s. 119-134) içinde. Anı Yayıncılık.
Parke, R. D., Berkowitz, L., Leyens, J. P., West, S. G., & Sebastian, R. J. (1977). Some effects of violent and nonviolent movies on the behavior of juvenile delinquents. Advances in Experimental social Psychology, 10, 135-172. https:// doi.org/10.1016/S0065-2601(08)60356-1
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) (2018). Televizyon izleme eğilimleri araştırması-2018. https://www.rtuk.gov.tr/assets/Icerik/AltSiteler/televizyonizlemeegilimleriarastirmasi2018. pdf
Radyo ve Televizyon Üst Kurulu (RTÜK) (2020). Çocukların medya kullanım alışkanlıkları ve siber zorbalık araştırması. https://www.rtuk.gov.tr/haberler/ 3787/8175/dikkat-ceken-arastirmanin-sonuclari-aciklandi.html
Russell III, W. B., & Waters, S. (2010). Cinematic citizenship: Developing citizens of character with film. Action in Teacher Education, 32(2), 12-23. https:// doi.org/10.1080/01626620.2010.10463547
Russell III, W. B., & Waters, S. (2013). “Reel” character education: Using film to promote global citizenship. Childhood Education, 89(5), 303-309. https:// doi.org/10.1080/00094056.2013.830901
Semerci, N., ve Kalçık, C. (2017). Televizyonda yayınlanan dizilerin lise öğrencilerinin yaşam boyu öğrenmesine etkisi öğrenci görüşleri: Bir olgu bilim çalışması (Bartın ili örneği). Bartın Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 6(1), 237-262. https://doi.org/10.14686/buefad.280034
Smithikrai, C. (2016). Effectiveness of teaching with movies to promote positive characteristics and behaviors. Procedia-Social and Behavioral Sciences, 217, 522-530.
Sözer, E. (1998). Sosyal Bilgiler Programının Amaçları, İlkeleri ve Temel Özellikleri. Can, G. (Ed.) Sosyal Bilgiler Öğretimi (s. 15- 39) içinde. Anadolu Üniversitesi Yayınları . Strauss, A. & Corbin, J. (1997). Grounded Theory in Practice. Thousand Oaks, Sage.
Sturma, M. (1997). Feature film and teaching/learning. R. Posbisil & L. Willcoxson (Eds.) Learning Through Teaching (pp. 312-313). Teaching and Learning Forum. Murdoch University, Perth.
Şahin, M. (2010). Teachers’ perceptions of bullying in high schools: A Turkish study. Social Behavior and Personality: an International Journal, 38(1), 127-142. https://doi.org/10.2224/sbp.2010.38.1.127
Şahin, T., ve Ersoy, F. (2012). Sosyal bilgiler ders kitaplarının değerler eğitimi yaklaşımları açısından incelenmesi. Kuram ve Uygulamada Eğitim Bilimleri Dergisi, 12(2), 1535-1558. https://www.idealonline.com.tr/IdealOnline/lookAtPublications/ paperDetail.xhtml?uId=1851
Ulusoy, K., ve Dilmaç, B. (2012). Değerler eğitimi. Pegem Akademi. Ulusoy, K. (2019). Karakter değerler ve ahlak eğitimi. Pegem Akademi. Ünal, O. (2020a). Eğitim temalı Türk filmlerinde yer alan değerlerin incelenmesi. Değerler Eğitimi Dergisi, 18 (39), s.107-136. https://doi.org/10.34234/ded.608530
Ünal, O. (2020b). Türk filmlerinde yer alan değerlerin incelenmesi. Anadolu Journal of Educational Sciences International, 10(2), 910-929. https://doi. org/10.18039/ajesi.759910
Xu, M. (2018). American TV Series in China: How Online Viewing Impacts Perceptions of Reality, Cultural Values and İdentity. [Unpublished PhD Thesis], University of Canterbury, College of Arts. Christchurch.
Varghese, A. M. & Raman, U. (2014). Value education in schools: School cinema versus the moral science textbook. International Journal of Education and Management Studies, 4(4), 339-342. https://www.myresearchjournals.com/ index.php/IJEM/article/view/706
Yakar, H. G. İ. (2013). Sinema filmlerinin eğitim amaçlı kullanımı: Tarihsel bir değerlendirme. Hasan Ali Yücel Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 21-36. https:// hayefjournal.org/en/sinema-filmlerinin-egitim-amacli-kullanimi-tarihsel- bir-degerlendirme-13496
Yeşil, R., ve Aydın, D. (2007). Demokratik değerlerin eğitiminde yöntem ve zamanlama. Türkiye Sosyal Araştırmalar Dergisi, 11(2), 65-84.
Yıldırım, A., ve Şimşek, H. (2018). Sosyal Bilimlerde Nitel Araştırma Yöntemleri (11. Baskı). Seçkin Yayıncılık.
Zavalsız, Y. S., ve Soydaş Dağcı, Y. (2019). Televizyon dizilerinin toplum üzerindeki etkisi (Karabük örneği). Çukurova Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi (ÇÜİFD), 19(1), 185-201. https://doi.org/10.30627/cuilah.549553