Âdem’e Öğretilen İsimlerin Sosyolojik Boyut ve Güç İlişkisi Bağlamında Değerlendirilmesi
Bu makalede, Kur’an’ın 2. sûresi olan Bakara sûresinin 31. âyetinde geçen “ve Allah Âdem’e bütün isimleri öğretti” mealindeki âyet temelinde isimlendirmeler, kavramsallaştırmalar, tarih yazımı ve dilin kullanımı, güç ilişkileri ve sosyolojik boyut üzerinden ele alınmaktadır. Yine bu âyetin farklı tefsirleri ele alınırken, anlamının genellikle tefsirciler tarafından olduğu gibi anlaşıldığına, Kur’an’daki diğer âyetlerle ilişkisi bağlamında âyeti ele alan yaklaşımların az olduğuna ve sosyolojik boyut ile güç ilişkileri bağlamında değerlendirilmediğine vurgu yapılmıştır. Dil alanı, güç ilişkilerinden büyük ölçüde etkilenen ve onu etkileyen bir alan olduğu için; güç, toplum ve dil ilişkisinin ayrılmaz ve iç içe bir yapıda olduğunu söylemek mümkündür. Tarihin güç mücadelelerinin tekrar ettiği bir süreç olduğu gerçeği göz önüne alındığında, her bir mücadele sonunda kazanan tarafın zihniyet ve kültürünün kendi diliyle rakip topluma aktarılması veya zorunlu dönüşüm kaçınılmaz olmaktadır. Bu bağlamda makalede, anlamlandırmaların, kavramsallaştırmaların, isimlendirmelerin, algıların, dilin ürünü olan birçok şeyin Bakara sûresinde geçen âyette belirtildiği gibi insana verilen özellikten, bu özelliğin de büyük ölçüde güç ilişkilerinden nasıl etkilendiğini göstermek amaçlanmıştır. Dile sahip çıkmanın güç ilişkileri ve sosyolojik bağlamı anlamaktan geçtiğini bilmenin farkındalığı bu açıdan önemlidir. Çalışmada doküman analizi yöntemi üzerinden dilin güç mücadelesinde kullanımına ait örnekler içeren yeteri miktarda kaynak taranmış, incelenmiş ve yorumlanmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Din Sosyolojisi, Güç İlişkisi, Sosyolojik Boyut, Dil, Âyet
Evaluation of Names Taught to Adam in the Context of Sociological Dimension and Power Relations
This article explores naming, conceptualization, historiography, and language use in the context of power relations and sociological dimensions, based on the fundamental verse found in the 31st verse of Surah Al-Baqarah, the 2nd chapter of the Qur'an, which states: "And Allah taught Adam all the names." Additionally, the various interpretations of this verse are examined, highlighting that its meaning is generally understood as presented by exegetes, but approaches that consider its relationship with other Qur'anic verses are limited, and its evaluation within the context of sociological dimensions and power relations has been neglected. Given that language, as a field, is heavily influenced by and also influences power relations, it is possible to assert that power, society, and language are inseparable and interconnected aspects. Considering the recurring nature of power struggles throughout history, it becomes inevitable that the mindset and culture of the winning party are either transmitted to the rival society or undergo forced transformation using their own language. In this context, the article aims to demonstrate how interpretations, conceptualizations, naming practices, perceptions, and many other linguistic products are influenced by the characteristic mentioned in the verse of Surah Al-Baqarah, which is given to humanity, and how this characteristic is heavily affected by power relations. Understanding the significance of embracing language entails comprehending power relations and the sociological context, making it crucial. The study involved the scanning, examination, and interpretation of a sufficient number of sources containing examples of the use of language in power struggles through document analysis method.
Keywords:
Sociology of Religion, Power Relations, Sociological Dimension, Language, Qur,
___
- Ağar, Abdullah. Işid ve Irak. İstanbul: Remzi Kitabevi, 2015.
- Alatlı, Alev. Hafazanallah Nasihatname II. İstanbul: Turkuaz Medya Grubu, 2019.
- Altındal, Aytunç. Kültür Emperyalizmi. İstanbul: Destek Yayınları, 2018.
- Arslan, Hüsamettin. İnsan Bilimlerine Prolegomena. İstanbul: Paradigma Yayınları, 2002.
- Arslan, Hüsamettin. Jöntürkler Jönkürtler Muhafazakarlar. İstanbul: Paradigma Yayınları, 2017.
- Bozarslan, Hamit. Ortadoğu: Bir Şiddet Tarihi. İstanbul: İletişim Yayınları, 2015.
- Efegil, Ertan. Dini Söyleme Dayalı Terörizmin Analizi. İstanbul: Gündoğan Yayınları, 2018.
- Eliade, Mircea. Dinsel İnançlar ve Düşünceler Tarihi-1. çev. Ali Berktay. İstanbul: Alfa Yayınları, 2017.
- Ertit, Volkan. Sekülerleşme Dinden Uzaklaşmanın Hikayesi. Ankara: Liberte Yayınları, 2014.
- Fontana, Benedetto. Hegemonya ve İktidar Gramsci ve Machiavelli Arasındaki İlişki Üzerine. çev. Onur Gayretli. İstanbul: Kalkedon Yayınları, 2013.
- Giddens, Anthony. Sosyoloji Başlangıç Okumaları. İstanbul: Say Yayınları, 2015.
- Gümüş, Mustafa. İlk İnsandan Günümüze Çatışma. Konya: Çizgi Kitabevi, 2012.
- Hacib, Has Yusuf. Kutadgu Bilig. çev. Ayşegül Çakan. İstanbul: Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları, 2019.
- İrat, A. Murat. Peygamberden Işid’e Modern Dünyada İslami Yaklaşımlar. Ankara: Nota Bene Yayınları, 2015.
- İşcan, M. Zeki. Gelenekten Geleceğe İslami Düşüncede Yenilik. İstanbul: Kitap Yayınevi, 2015.
- Karpat, Kemal. Osmanlı’dan Günümüze Elitler ve Din. İstanbul: Timaş Yayınları, 2018.
- Köktaş, Yavuz. Hadis ve Sünnette Oryantalist Yaklaşımlar İddialar ve Gerçekler. İstanbul: İz Yayıncılık, 2015.
- Macit, Nadim. Dünya-Dil Sistemi ve Dini Söylem. Ankara: Sarkaç Yayınları, 2010.
- Onat, Hasan. “Mezheplerin Stratejik Boyutu ve Mezhep Çatışması”. Din ve Şiddet, ed. Faruk Sancar, (409-431). Ankara: Recep Tayyip Erdoğan Üniversitesi Yayınları, 2016.
- Orwell, George. 1984. çev. Celal Üster. İstanbul: Can Yayınları, 2019.
- Quataert, Donald. Osmanlı Devleti’nde Avrupa İktisadi Yayılımı ve Direniş (1881-1908). çev. Sabri Tekay, İstanbul: İletişim Yayınları, 2017.
- Ritzer, George ve Stepnisky Jeffrey. Çağdaş Sosyoloji Kuramları ve Klasik Kökleri. çev. Irmak Ertuna Howison, Ankara: Deki, 2015.
- Sahlins, Marshall. Batının İnsan Doğası Yanılsaması. çev. Emine Ayhan, Zeynep Demirsü. İstanbul: Bgst Yayınları, 2012.
- Said, W. Edward. Şarkiyatçılık Batı’nın Şark Anlayışları. çev. Berna Ülner, İstanbul: Metis Yayınları, 2003.
- Yıldırım, Yavuz. Kültür ve Güç. İstanbul: Cinius Yayınları, 2017.
- Zimbardo, Philip. Şeytan Etkisi Kötülüğün Psikolojisi. çev. Canan Coşkan. İstanbul: Say Yayınları, 2019.
- Akıner, Nurdan ve Mencet, Sami Mustafa. “Türkiye’de İslamofobi: Mizah Dergilerinde İslam’ın Temsili”. Akademik İncelemeler Dergisi 11, no. 2 (2016): 169-196.
- Aktı, Ümit. “Homojenleşme ve Yerelleşme Bağlamında Kültürel Küreselleşme ve Din”. Harran Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 17, no. 27 (2012): 133- 167.
- Alpaydın, Akif Mehmet. “Âdem’e Öğretilen İsimler”. Gaziosmanpaşa Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4, no. 2 (2016): 123-138.
- Düzgün, Ali Şaban, “İsimlerden Kelimelere: Âdem’den İbrahim’e İnsan Zihninin Tekâmülü”. Kelam Araştırmaları 9, no.1 (2011): 1-6.
- Gölcü, Abdulkadir ve Varol, Betül Fatma. “Yükselen Bir Trend Olarak İslamofobi Endüstrisi: Amerikan Medyasına Yönelik Araştırmaların Bir Panaroması”. MEDİAD Medya ve Din Araştırmaları Dergisi 1, no. 1 (2018): 73-88.
- Macit, Nadim. Küreselleşme, Siyaset ve Din. Dini Araştırmalar Dergisi 6, no. 17(2003): 87-115.
- Uçan, Hilmi. “Modernizm/Postmodernizm ve J. Derrida’nın Yapısökümcü Okuma ve Anlamlandırma Önerisi”. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 4, no. 8 (2009): 2284-2306.
- Özkaya, Ömer. “Teostrateji ve Ortodoksluk”. www.güneş.com (erişim 19. 11. 2015).
- Başlangıç: 2020
- Yayıncı: Küresel Güvenlik ve Strateji Derneği