Süleyman Şükrü’nün Seyahatü’l Kübra’sı ve Kang Youwei’in Türk Seyahatnamesi Üzerinden Osmanlı İmparatorluğu ve Qing Hanedanlığı Mukayesesi

1906 yılında Seyyah Karçınzade Süleyman Şükrü, Anadolu’dan başlayarak İran, Aşkabat, Buhara, Bakü, Batı Türkistan, Kafkasya, Avusturya, Fransa, Marsilya, Afrika Kıtası, Tunus, Fas, Cezayir, Mısır, Aden, Hindistan, Kalküta, Kolombo, Seylan, Singapur ve Çin’i gezmiş ve son durak olarak Rusya Peterspurg’a ulaşmıştır. Seyahatü’l Kübra içerisinde bulunan Çin izlenimleri on bir başlık altında toplanmıştır. Şükrü, Çin izlenimleri bölümünde Çin’in dış denizleri, nehirleri, şehirlerin mimarisi, tapınakları, camileri, Çin’deki Avrupalı devletlerin durumu, yabancıların ne iş yaptıkları, Müslüman ve cami sayıları hakkında net veriler ortaya koymaya çalışmıştır. Yine 1908 yılında Türk Ülkesi olarak adlandırdığı Osmanlı Devleti’ne gelen Kang Youwei, gezi notlarını Türk Seyahatnamesi (Turk Travelogue) başlığı altında toplamıştır. Seyahatnamesinde Türklerin siyasi yapısı, askeri yapısı, eğitimi, mimarisi, tarihi yerleri hakkında detaylı bilgiler vermiştir. Osmanlı’da gördüğü birçok noktayı kendi ülkesi veya Avrupa ülkeleri ile kıyaslayarak bu ülkelerin Osmanlı ile benzerliklerini ve ya farklılıklarını incelemiştir. Bir karşılaştırma araştırması olan bu çalışmanın amacı, Şükrü’nün ve Kang’ın bakış açıları doğrultusunda iki ülke arasındaki benzerlikleri ve farklılıkları incelemektir. Bu nedenle çalışmada karşılaştırma yönteminin yanı sıra inceleme yöntemi olarak içerik inceleme, metin tarama ve metin analizi yöntemleri de benimsenecektir.

Anahtar Kelimeler:

Süleyman Şükrü, Kang Youwei, Seyahatü’l Kübra

Comparison of Ottoman Empire and Qing Dynasty through Süleyman Şükrü's Seyahatü'l Kübra and Kang Youwei's Turk Travelogue

In 1906, Traveller Karçınzade Süleyman Şükrü, starting from Anatolia, travelled to Iran, Ashgabat, Bukhara, Baku, West Turkistan, Caucasus, Austria, France, Marseille, Africa, Tunisia, Morocco, Algeria, Egypt, Aden, India, Kolkata, Colombo, Ceylon, Singapore and China and reached Russia as the last stop, St. Petersburg. The impressions of China found in Seyahatü'l Kübra are grouped under eleven headings. Şükrü tried to reveal clear data about China's outer seas, rivers, architecture of cities, temples, mosques, the situation of European states in China, what foreigners do, and the number of Muslims and mosques in the section of impressions of China. Similarly, in 1908, Kang Youwei, who came to Ottoman Empire, which he called the Turk Empire, collected his travel notes under the title of Turk Travelogue. In his travelogue, he gave detailed information about the political structure, military structure, education, architecture and historical places of the Turks. By comparing many points which he witnessed in Ottoman Empire with his own country or European countries, he examined the similarities or differences of these countries with the Ottoman Empire. The aim of this study, which is a comparative study, is to examine the similarities and differences between the two countries in line with the perspectives of Şükrü and Kang. For this reason, in addition to the comparison method, content analysis, text scanning and text analysis methods will be adopted as a review method in the study.

Keywords:

Süleyman Şükrü Kang Youwei, Seyahat'ül Kübra, Turk Travelogue,

PDF

___

Blofeld, J. (1965). I Ching (The book of changes): A new translation of the ancient Chinese text with detailed instructions for its practical use in divination. EP Dutton.
Coşkun, M. (2009). Seyahatname. TDV İslam Ansiklopedisi (Vol. 37, pp. 13-16). Türkiye Diyanet Vakfı, https://islamansiklopedisi.org.tr/seyahatname
Fidan, G. (2019). Chinese withness of the Young Turk Revolution: Kang Youwei’s Turk Travelogue. Kopernik.
Haydaroğlu, İ. (2008). Osmanlı Devleti’nde yabancı okullarda denetim ve Cumhuriyet dönemine yansımaları. Tarih Araştırmaları Dergisi, 25(39), 149-160.
He, S. (何社林) (2021). Xu Xiake Chenyou riji zhong de qinggan biaoda (徐霞客郴游日记中的情感表达). Xiangnan Xueyuan Xuebao (湘南学院学报),42(6), 51-53.
Hu, X. (胡学亮) (2009). A study of private school enrolment ratios in the end of Ching Dynasty (清末中国民众私塾就学率的考察). Lifelong Education and Libraries, 9, 29-36.
Karabulut, M. (2016). Osmanlı İmparatorluğu’nda 19. yüzyılda değişim süreci, sosyal ve kültürel durum. Mecmua, 2, 49-65.
Kirilen, G. (2013). Reformcu kişiliğiyle Kang Youwei ve Türkiye seyahatnamesi. Trakya Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 3(06), 121-160.
Küçük, C. (1988). Abdülaziz. TDV İslâm Ansiklopedisi (Vol. 1, pp. 179-185). Türkiye Diyanet Vakfı, https://cdn2.islamansiklopedisi.org.tr/dosya/1/C01000235.pdf
Li, B. (李伯钦), & Li, Z. (李肇翔) (2012). Zhongguo tongshi, juan ba, Qing (中国通史．卷八，清). Fenghuang Chuban She (凤凰出版社).
Maksudoğlu, M. (2009). Osmanlı tarihi (1289-1922). Ensar Neşriyat.
Mei, Y. (梅毅) (2006). Shi xi Zhongguo luyou de lishi xing tezheng (试析中国旅游的历时性特征). Jiangxi Shehui Kexue (江西社会科学), 1, 246-251.
Önalp, E. (2009). Seydi Âlî Reis’in 1554 yılında Portekizlilere karşı mücadelesi. 한국중동학회논총, 30(2), 79-101.
Özerdim, M. N. (1950). Acaib-Ül-Letaif Hıtay Sefaretnamesi ile Çin kaynakları arasında ilgi. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Dergisi, 8(3), 345-371.
Özgüldür, Y., & Özgüldür, S. (1994). 1876 Anayasası'nın hazırlanmasında Mithat Paşa'nın rolü ve fonksiyonu. OTAM Ankara Üniversitesi Osmanlı Tarihi Araştırma ve Uygulama Merkezi Dergisi, 5(5), 311-348.
Saydam, A. (2002). Yenileşme döneminde Osmanlı toplumu. Genel Türk Tarihi (Vol. 7). Yeni Türkiye Yayınları. Sun, P. (孙培青) (2019). Zhongguo jiaoyu shi (中国教育史). Huadong Shifan Daxue Chubanshe (华东师范大学出版社).
Sun, Y., Hein, C., Song, K., & Feng, L. (2018). Planning modern cities in China: Urban construction regulations of concessions in Tianjin (1860-1945). International Planning History Society Proceedings, 18(1), 1048-1059.
Şükrü, S. (2013). Seyahatü’l Kübra Armağan-ı Süleymanî Be-Bargâh-ı Sultanî. H. Mert (Preparer). Türk Tarih Kurumu.
Wong, Y. T. (1992). Revisionism reconsidered: Kang Youwei and the reform movement of 1898. The Journal of Asian Studies, 51(3), 513-544.
Xu, X. (t.y.). Xu Xiake seyahatnamesi. (2022, 12 December) https://ctext.org/wiki.pl?if=gb&res=196805&remap=gb
Zhao, C. (赵春香), He, N. (贺娜), Chen, G. (陈国生), Zhang, H. (张海兵), & Luo, S. (罗斯福) (2022). Xu Xiake dui Ming dai Hengyang chengshi dili de kaocha ( 徐霞客对明代衡阳城市地理的考察). Jingji Shi (经济师), 10, 245-249.
Zheng, J. (郑建宁). (2019). Fa Xian “Foguo Ji” yingyu yi jie ji yiben bijiao (法显《佛国记》英语译介及译本比较). Shoucang (收藏), 4, 103-111.
Zhou, D. (周東怡) (2018). Qing mo jiaoyu fazhi hua licheng de yi ge cemian: Yubei Lixian shiqi de jianyi shizi xue shu (清末教育法制化歷程的一個側面: 預備立憲時期的簡易識字學塾). Fazhi Shi Yanjiu (法制史研究), 34, 141-175.