Yaşlılıkta Toplumsal Eşitsizlik

Toplumsal eşitsizlikler geçmişten günümüze kadar tüm toplumlarda bireysel, kültürel toplumsal, ekonomik faktörlere göre değişim göstererek var olmuştur. Eşitsizlikler gelir düzeyi, meslek, eğitim düzeyi, cinsiyet gibi çeşitli faktörlere göre değişebilmektedir. Yaş da eşitsizliklerin yaşanmasına neden olan faktörlerdendir. Yaşa dayalı eşitsizlikler farklı dönemlerde karşımıza çıkmakla birlikte yaşlılık dönemindeki eşitsizlikler oldukça önem taşımaktadır. Çünkü tüm dünyada ve ülkemizde toplumsal yaşlanma hızla devam etmektedir. Geleneksel toplumlardan modern sanayi toplumlarına geçişle birlikte toplam nüfus içerisinde yaşlıların oranı giderek artmıştır. Özellikle gelişmekte olan ülkelerde toplumsal yaşlanma hızının oldukça yüksek olduğu söylenebilir. Geleneksel ve modern toplum yapıları birbirinden farklıdır. Geleneksel toplumlarda modern toplumlara göre az sayıda yaşlı bulunmaktadır ve bu yaşlılar güçlü bir konuma sahip olabilmişlerdir. Ancak modern sanayi toplum yapısına geçişle birlikte yaşlılar ihmal, istismar, sosyal yalıtım, ayrımcılık gibi pek çok sorunla karşılaşmaya başlamışlardır. Bu çalışmada yaşlılıkta görülen eşitsizlikler tarihsel süreç içerisinde ele alınarak modern toplumlarda yaşanan eşitsizliklere odaklanılmıştır. Söz konusu eşitsizlikler eğitim, ekonomik, sağlık, yönetim-otorite, statü-itibar, kültürel sermaye ve toplumsal cinsiyete dayalı olarak açıklanabilmektedir. Dolayısıyla bu faktörlerle ilişkili olarak ortaya çıkan eşitsizlerin nedenleri ve yol açtığı toplumsal faktörlerin ortaya konulması ve çözüm önerilerinde bulunulması önem taşımaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Toplumsal eşitsizlik, yaşlılık, toplumsal yaşlanma, ayrımcılık, kültürel sermaye

Social Inequality in Ageing

Social inequalities can appear in different proportions and forms depending on individual, social and cultural factors in the historical process. Social inequalities differ related to age. One of the inequalities emerging due to ageing is related to the period of agedness. Today, social ageing is gradually increasing. Although it has become an ideal for individuals to live for a long time, a lot of problems may arise within ageing. Within the transition from traditional structure to modern social structure, old people have begun to confront with a lot of problems more frequent such as discrimination, exclusion, poverty, neglect, abuse, social isolation. In modern societies, inequalities that arise due to factors such as economic, education, health, management-authority, status-reputation, cultural capital and gender in old age can cause many problems. Various factors such as low-income level, poor health conditions, increased dependence, low education level, gender inequality of old people may bring about increase in inequalities. Hence, it is extremely important to accept the existence of social ageing, to put forward and implement various solutions to problems that can arise due to inequalities.

Keywords:

Social inequality, aging, social aging, discrimination, cultural capital.,

PDF

___

Arklan, Ü., Taşdemir, E. (2008). Bilgi toplumu ve iletişim: bilginin yayılması sürecinde kitle iletişim araçları ve internet. Selçuk İletişim. 5(3), s. 67-80.
Arun, Ö. (2009). Yaşlı bireyin Türkiye serüveni: Türkiye’de yaşlı bireyler arasında kültürel sermaye dağılımı. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 8(1), s. 77-100.
Arun, Ö. (2016). Çağdaş Türkiye’de yaşlılık ve eşitsizlik. Mediterranean Journal of Humanities. VI/2, S. 29-48.
Arun, Ö., Karademir-Arun, B. (2011). Türkiye’de yaşlı kadının en büyük sorunu: dulluk. Gaziantep Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. 10(4), s. 1515-1527.
Buz, S. (2015a). Toplumsal cinsiyet ve yoksulluk odağında yaşlılık olgusu. Hacettepe Üniversitesi Sosyolojik Araştırmalar e- Dergisi. Sıra:12.
Buz, S. (2015b). Yaşlı bireylere yönelik yaş ayrımcılığı. Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi. 14(53), s. 268-278.
Canatan, K. (2016), Çağdaş toplumlarda ve kültürlerde ‘yaşlılık’ algıları. Beden Sosyolojisi. (Ed. K. Canatan). Açılımkitap. s. 325-344. 3. Baskı.
Candaş, A., Yılmaz, V.(2012). Türkiye’de Eşitsizlikler. Bilnet Matbaacılık.
Ceylan, H. (2018). Kırgız toplumunda yaşlılık ve yaşlının sosyal statüsü. MANAS Sosyal Araştırmalar Dergisi. 7(4), s. 507-519.
Demirbilek, S. (2007). Yaşlılık ve emeklilik ilişkisinin sosyolojik boyutu. Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler MYO Dergisi. 10(1-2).s. 131-145.
Demirbilek, T., Öktem-Özgür, A. (2017). Gümüş ekonomi ve aktif yaşlanma bağlamında yaşı istihdamı. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi. 10 (1), s. 14-28.
Giddens, A. (2012). Sosyoloji. (Yay. Haz. C. Güzel). Kırmızı Yayınları.
Görgün-Baran, A. (2008). Yaşlılıkta sosyalizasyon ve yaşam kalitesi. Yaşlı Sorunları Araştırma Dergisi. (2), s. 86-97.
Guzman, J. M., Pawlıczko, A., Beales, S., Voelcker, I. (2012). Overview of avaible policies and legistation, data, and research, and ınstitutional arrangements relating to older persons- progress since Madrid. United Nations Population Fund and HelpAge International.
Gültekin, M.(2020). Değişen toplumda eğitim ve öğretmen nitelikleri. Anadolu Journal of Educational Sciences International. 10(1), s. 654-700.
Gün, İ. (2019). Geriatri’de sağlık eşitsizlikleri. (Ed. Ü. Sevil, V. Bayram-Değer). Geriatriye Disiplinler Arası Yaklaşım. Güven Plus Grup A. Ş. Yayınları.
İçli, G. (2016). Sosyal statü ve rol bağlamında yaşlılık. Yaşlılık Sosyolojisi. Ed. Harun Ceylan. Nobel. Jabbari, A. (2020). Yaşlılık Sosyolojisi İran’da Bir Alan Araştırması. Astana Yayınları.
Kalaycı, I., Özkul, M. (2017). Geleneksel kalabilsem modern olabilsem: modernleşme sürecinde yaşlılık deneyimleri. Süleyman Demirel Üniversitesi Vizyoner Dergisi. (8: 18), 90-110.
Kalınkara, V. (2016). Temel Gerontoloji Yaşlılık Bilimi. Nobel. 3. Basım.
Karadeniz, O., Öztepe, N. D. (2013). Türkiye’de yaşlı yoksulluğu. Çalışma ve Toplum. (3), s. 77-102.
Kemerlioğlu, E. (1996). Toplumsal Tabakalaşma ve Hareketlilik. Saray Kitabevleri.
Kılavuz, M. A. (2002). Yetişkinlik ve yaşlılık döneminde eğitim ve din eğitiminin önemi. Uludağ Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi. 11(2), s. 59-72.
Komşu, U. C. (2014). Yaşlılık, yaşlı nüfusun sorunları ve yetişkin eğitimi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi. 2(1), s. 370-389.
Müftüler, H. G. (2018). Modern toplumda yaş ve yaşlı ayrımcılığı. Türkiye Sosyal Hizmet Araştırmaları Dergisi. 2(2). s. 181-214.
Önder, Ö. (2013). Gerontokrasi: yaşlılar yönetimi. Dumlupınar Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi. Sayı: 36. s. 271-281.
Özdemir, Ö., Bilgili, N. (2014). Sağlık hizmetlerinde yaşlı ayrımcılığı. Gülhane Tıp Dergisi. 56 (2), s. 128-131.
Özen, S., Özbek, Ç. (2017). Çalışma yaşamında yaşlılık: yaşlı çalışanlar ve insan kaynakları uygulamaları. Çalışma ve Toplum. (2), s. 547-572.
Sunar, L. (2016). Türkiye’de Toplumsal Tabakalaşma ve Eşitsizlik. Matbu Kitap.
Sunar, L. (2020). Türkiye’de mesleki itibar: dönüşen çalışma hayatı ve mesleklerin sosyal konumu. Journal of Economy Culture and Society. Özel Sayı:1.
Şentürk, Ü. (2018). Yaşlılık Sosyolojisi. Dora.
Şimşek, H., Kılıç, B. (2012). Sağlıkta eşitsizliklerle ilgili temel kavramlar. Türkiye Halk Sağlığı Dergisi. 10(2). S. 116-127.
Tufan, İ. (2016). Antik Çağ’dan Günümüze Yaşlılık ve Yaşlanma. Nobel, 2. Basım.
Turner, B. (1997). Eşitlik. (Çev. B. S. Şener), Dost Kitabevi.
Turner, B. S. (2000). Statü. (Çev. K. İnan), Doruk Yayımcılık.
TÜİK (2020). İstatistiklerle Yaşlılar 2019, Haber Bülteni, Sayı: 33712.
Ünal, A. Z. (2011). Toplumda Tabakalaşma ve Hareketlilik. Birleşik Yayınevi.
Victor, C. R. (2004). The Social Context of Ageing: A Textbook of Gerontology. Routledge.