Koyre ve Kuhn’dan Örneklerle Bilim Tarihi Yazımı Üzerine / On the History of Science Writing with Examples from Koyre and Kuhn
Öz: Bilim tarihi, doğanın yapısı ve işleyişini araştırıp anlamaya çalışan insanlarıntarihidir. Aynı zamanda, bilim tarihi belirli tarihsel koşullarda meydana gelerek bilimingelişmesini sağlayan ve çizdikleri çerçevenin içinde bilimin bazı teorik pratikleriyle deneyseltekniklerinin geliştirildiği kuramları da inceler. Bilim tarihi bilim tarihçilerinceyaklaşık 1930’lu yıllara kadar pozitivist bir perspektifle yazılır. 1930’lardan sonra pozitivistbilim tarihi yazımı anlayışı güçlü olmakla birlikte, bu anlayışın bilim tarihine uygunolmadığı yönünde eleştiriler yapılır. Pozitivist tarih yazıcılığı, bilim tarihindeki “büyükeserler”in iç tutarlılığını göstermeye ve dehaların rolüne dikkat çekmeye çalışmasınakarşılık, bilimin gelişiminde toplumsal şartların önemini vurgulayan yeni tarih yazıcılığıyaklaşımları da şekillenir. Pozitivizmin öngörülerinin aksine, bilimde kuramdan bağımsızgözlem ve deney dilinin olanaksız olduğunu savunan bu yaklaşım, bilimin ilerlemesindebilimsel çalışmaların yanı sıra tarihsel ve toplumsal unsurları da işin içine katar.Anahtar Kelimeler: Anakronizm, Bilim Tarihi, Pozitivizm, Koyré, Kuhn. On the History of Science Writing with Examples fromKoyre and KuhnAbstract :The history of science is the history of people that investigated the structureof nature and tried to understand it. The history of science, also examines the theoriesthat provide the development of science ocurring in some conditions and in which exprimentaltechniques are developed with its some practises. The history of science had beenwritten with a positivist perspective until 1930s. After 1930s, although positivist appreciationof history of science writing was influential, there are criticisms including thatthis conception is not suitable for the history of science. Despite the fact that positivisthistoriography tries to reveal internal consistency of “Great Works” and to call attentionto the roles of geniuses, approaches of new historiography that points out the importanceof social conditions are shaped in the development of science. Contrary to the visions of positivism, this approach, defending that dictionary of observation and experiment apartfrom theory is impossible involves historical and social elements in progression of scienceas well as scientific studies.Key Words: Anachronism, History of Science , Positivizm, Koyré, Kuhn.
