27 Mayıs Darbesi Sürecinde Basında İstanbul-Ankara Öğrenci Olayları

Öz: 18 Nisan 1960’da Tahkikat Komisyonu ve 27 Nisan’da bu komisyona geniş yetkiler tanıyan Salahiyetler Kanunu’nun mecliste kabul edilmesinden bir gün sonra İstanbul ve Ankara’da üniversite öğrencilerinin başını çektiği protesto gösterileri başladı. Demokrat Parti hükümeti tarafından bu iki şehirde sıkıyönetim ilan edilerek sert tedbirler uygulandı. Bu tedbirler kapsamında basına da müdahale edildi ve protestolarla ilgili her türlü haber yapılması yasaklandı. Yasaklara riayet etmeyen gazetelere bir müddet kapatma cezası verilirken, ilgili nüshaları toplatıldı. Bu nedenle 27 Mayıs darbesine kadar dönemin gazetelerinde İstanbul ve Ankara’daki olaylarla ilgili haberlere rastlamak adeta imkânsızdır. Darbeden sonra cuntacılar müdahalenin meşruiyetini kamuoyuna anlatmak için DP iktidarını akıllara durgunluk veren suçlamalarla itham etmeye başladılar. İstanbul-Ankara olaylarında çok sayıda öğrencinin hükümet tarafından canice öldürüldüğü, cesetlerinin yem makinalarında kıyılıp toz haline getirildiği iddiaları basında geniş yer buldu. Hatta dönemin gazeteleri hayatını kaybeden öğrenciler adına anıt yapılması için kampanyalar başlattılar. Harp Okulu öğrencilerinin ortadan kaldırılması için planlar yapıldığı, gömülmüş silah ve askeri malzemeler bulunduğu gibi iddialara da dönemin gazetelerinde rastlanmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

27 Mayıs, DP, Basın, İstanbul-Ankara Olayları

PDF

___

Nadir Nadi, “Nasıl bir rejime gidiyoruz?” Cumhuriyet, 27 Nisan 1960.
Yakup Kadri Karaosmanloğu, “Niçin?niçin?” Ulus, 28 Nisan 1960.
TBMM Zabıt Ceridesi, 18 Nisan 1960, Cilt 13, Devre 11.
TBMM Zabıt Ceridesi, 27 Nisan 1960, Cilt 13, Devre 11.
Akça B. & Kıyanç S. (2018). “CIA ve 27 Mayıs 1960 darbesi,” Tarih Okulu Dergisi, 11(36): 528-564.
Başgil, A. F. (2007). Yakın maziden hatıra kalıntıları, (Müşerref Özdemir-Nazif Güner), İstanbul: Yağmur Yayınevi.
Bozdağ, İ. (2010). Celal Bayar Başvekilim Adnan Menderes, İstanbul: Truva Yayınları.
Bulut, S. (2009). “Üçüncü dönem Demokrat Parti iktidarı (1957-1960): siyasi baskılar ve Tahkikat Komisyonu,” Akademik Bakış, 4 (2), s. 125-145.
Dikici, A. (2014). “27 Mayıs 1960 askerî darbesi ve Türk polisi,” Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, 30, (89): 11-59.
Emin-Yalman, A. (1970). Yakın tarihte gördüklerim ve geçirdiklerim (1945-1970), İstanbul: Rey Yayınları, Cilt 4.
Emre-Kaya, A.E. (2010). “Demokrat Parti döneminde basın-iktidar ilişkileri, İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi,” 1 (39), s. 93-118.
Salim-Burçak, R. (1998) On yılın anıları (1950-1960), Ankara: Nurol Matbaacılık.
Serhan-Yücel, M. (2001). Demokrat Parti, İstanbul: Ülke Kitapları.
Süreyya-Aydemir, Ş. (1998). İkinci adam, İstanbul: Remzi Kitapevi.
Taşyürek, M. (2009) Adnan Menderes, İstanbul: Anonim Yayıncılık.
Temizgüney, F. (2018). “1960 darbesine giden sürçte önemli bir kesit: İstanbul öğrenci olayları,” Cumhuriyet Tarihi Araştırmaları Dergisi, 14, (27): 181-211.
Topçu, İ. & Akılmak-Topçu, S. (2017). “Adnan Menderes’in yargılanması ve idamı,” Akademik Bakış Dergisi, (61): 59-80.
Topçu, İ. (2018). “İstanbul-Ankara olayları ve Demokrat Parti Hükümeti’nin uygulamaları,” Kafkas Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, (22): 715-732.
Topçu, İ. (2019). “Adnan Menderes’in gözünden İstanbul ve Ankara olayları,” Uluslararası Sosyal ve Beşeri Bilimler Araştırmaları Dergisi, 6 (42): 2458-2469.
Topçu, İ. (2020). İstanbul-Ankara Olayları Davası’nda Celal Bayar’ın yargılanması, Sosyal Bilimlerde Güncel Araştırmalar, İKSAD Yayınevi, Ankara.