DİN PSİKOLOJİSİNDEKİ METODOLOJİK KAYGILAR: 'Değişmeyenler, Değişenler ve Dönüştürücü Perspektifler'

Bu makale din Psikolojisi kurucularının programiarına geri dönerek din psikolojisinde son zamanlarda "kriz-dönüm noktası" diye adlandırılan mevzuya çözümler aramaktadır. Bu makale, William James'ın "The Varieties of Religious Experience" (Dini Tecrübenin Çeşitlilikleri) 1 'nin Almancaya çevirisini müteakip metodolajik konuların bazılarını tetlcik eder. Dine ilişkin nicel ve nitel metotlar veya ampirik ve hermenitik yaklaşımlar arasındaki yaygın olarak çizilen ayrımdan çok daha fazlası tehlikedeydi. Tehlikede olan genelde psikolojinin diğer çeşitlerine duyulan gereksinimdi. Bu makale, Din Psikolojisindeki James ve diğerlerine ilişkin Wilhelm Wunt'un temel eleştirisine özel dikkat çekmektedir. Hem James hem de Wunt'un başarısızlıkla bitmiş genel psikolojinin programlarında var olan problemlere rağmen yine de her biri din hakkındaki çağdaş araştırmalara bir dürtü olarak hizmet edebilen yaklaşımları içermektedir. Bilhassa kültürel psikolojideki çağdaş gelişmeler din psikolojisindeki güncel araştırmalan tamamlarlar. Bir disiplinin aktif uygulayıcıları tarafından takip edilmiş tarihi çalışmalar, hali hazırdaki teorik pozisyonların öngörüleri veya modem zamanımıza ait bakış açılarının öncülerini araştırmaya ilişkin bir eğilimden muzdariptirler. Birisinin öncelikli uğraşı bugünün konuları ile alakalı ise bu oldukça anlaşılırdır ama bu tarih için o kadar da iyi değildir. Şu anld Ortodoksiuğu gücendirdiği için Wundt bir kenara bırakılsa da bırakılmasa da veya bazı fikirlerinin modem projelere sevimli olarak görüldüğünden takdir edilse de edilmese de Onun adı ölümünden sonra uzun zaman içinde gelişen durumları değerlendirmek için kullanılır. Bu tür tarih yazımı biraz dekoratif veya sözel değerlere sahip olabilir ama şimdinin parametreleri içinde köşeye sıkışmış kalır ve bu yüzden sadece iyi tarihin anlatacaklarını karşılayamaz, yani, şimdi ile geçmişi yüzleştiremez. Günümüz psikologlarına ilişkin olarak Wundt'un psikolojisi potansiyel olarak diğerlerinden en kıymetli özelliği farklılık kalitesine sahip olmaktır. Bu farklılığa dikkat ehnek hali hazırdaki tarafgirlik ve peşin hükümlerin bilinçliliğini biraz artırabilir
Anahtar Kelimeler:

DİN PSİKOLOJİSİ, METODOLOJİ

___

  • Argyle, M., 2000. Psychology and Religion: An Introduction. Routledge,
  • London and New York.
  • Belzen, J.A., 1995e6. Sketches for a family portrait of psychology of religion
  • at the end of modernity. Journal of Psychology of Religion
  • 4/5, 89-122.
  • Belzen, J.A., 1996. Die bluhende deutsche Religionspsychologie der Zeit
  • vor dem Zweiten Weltkrieg und eine nieder landische Quelle
  • zur Geschichte der deutschen Psychologie. In: Gundlach, H
  • (Ed.), Untersuchungen zur Geschichte der Psychologie und der
  • Psychotechnik. Profil, Munchen and Wien, pp. 75-94.