XX. yüzyılın başı Türkmen topraklarında değişik kültürel sorunların tartışıldığı, oylaşma yapıldığı ve yazıya döküldüğü bir dönem olarak tarihe geçmiştir. Söz konusu dönemde Türkmen kültürünün en önemli ve başlıca sorunlarından biri olan dil mevzuu üzerine kaleme alınan yazılar ve yayınlar içinde dikkat çeken düşünceler, görüşler ve öneriler şeklinde ortaya çıkmaktadır. Bu dönemde Türkmen dili, özellikle de Türkmen edebî dili üzerinde görüş açıklayan Hıdır Deryayev’in (1905-1988) ayrı bir yeri bulunmaktadır. Türkmen halkının zihnine “Ikbal” adlı romanı ile yerleşen Hıdır Deryayev, Türkmen dili üzerine yaptığı çalışmaların, özellikle Türkmen edebî dili hakkındaki “Türkmen Köne Edebî Dili” adlı araştırma makalesinin ayrı bir değeri olduğu söylenebilir. XX. yüzyılın baskıcı otuzuncu yıllarında Türkmen edebî dili hakkında düşüncelerini açıklayan Deryayev, 1917 İhtilalinden önce de Türkmen edebî dilinin olduğunu söylemektedir. Bu düşüncesinden dolayı dönemin siyasî ideolojisinin dilinden konuşan yazarlar tarafından milliyetçilik ile eleştirilen Deryayev, görüşünden döndüğünü ifade etse de 19 yıl geçireceği Sibirya hapishanelerine 1937 tarihinde gönderilmiştir. Türkmen tarihi, düşüncesi, dili, kültüründe, XX. yüzyılın ilk yarısında gelenekle Sovyetler Birliği’nin devrimci anlayış arasında canı pahasına köprü olmaya gayret gösterenlerden biri de Hıdır Deryayev’dir. Türkmen düşünürü Deryayev’in yazılarında, dönemin sorunlarına özgür bakış açısıyla çözüm getirmeye çalıştığı görülmektedir.

The beginning of the XX Century was recorded as a history in which the various cultural problems were discussed, voted and written in Turkmen Lands. In the mentioned period, this issue arises in the form of thoughts, opinions and suggestions that attracts attention in the articles and publications on the language topic  which is one of the most important and major problems of Turkmen culture. Hidir Deryayev (1905-1988) who expressed his thoughts on Turkmen language, especially on the Turkmen literary language in this period, has a special place. Hidir Deryayev who settled in the minds of Turkmen people with his novels “Ikbal”, can be said that his studies on the Turkmen language, especially the research article “Turkmen Kone Edebi Dili” which is about Turkmen Literary Language, has an especial value. Deryayev who is describing his thoughts about the Turkmen literary language in the repressive thirtieth years of XX century, says that there has been already a Turkmen Literary language before the 1917 Revolution. Deryayev who was criticized with nationalism by the authors of the political ideology of the period because of his mentioned idea, was sent to Siberian prisons in 1937 for 19 years, although he has stated that he returned from his opinion. Hidir Deryayev was one of those who strived to be a bridge between the tradition and the revolutionary understanding of the Soviet Union in the first half of XX century on issues such as Turkmen History, thought, language and culture. It is seen that in the works of Deryayev, the Turkmen thinker, tried to solve the problems of the period with free perspective.