Fatma TEZEL ŞAHİN, Zeynep Banu GÜNDÜZ, Arzu ÖZYÜREK

NESİLDEN NESİLE KÜLTÜREL AKTARIMDA OYUN VE OYUNCAKLARIN ROLÜ

Bu çalışmanın amacı, Türk toplumundaki bireylerin nesiller boyunca oyun ve oyuncaktercihlerini incelemektir. Yaklaşık 30-40 yıllık zaman diliminde, çocukların oyun veoyuncak tercihlerinin incelenmesi ile zaman içerisindeki değişim ortaya konmayaçalışılmıştır. Çalışma grubunu 10 yaşında 175, 40 yaş ve üzeri 175 kişi olmak üzere 350kişi oluşturmuştur. Verilerin toplanmasında görüşme yöntemi kullanılmıştır. Görüşmede10 yaşındaki çocuklara en çok oynadıkları oyun ve oyuncakların neler olduğu, 40 yaşüzerindeki bireylere çocukluklarında en çok oynadıkları oyun ve oyuncakların nelerolduğu sorulmuştur. Verilerin içerik analiz yapılmış, oyun ve oyuncaklar belirlikategorilere ayrılmış ve bu kategorilere göre yüzde ve frekans dağılımları verilmiştir.Sonuç olarak; yakın geçmiş ile kıyaslandığında içinde bulunduğumuz zamandilimindeki çocukların daha çok bilgisayar oyunları ve hazır materyalleri kullandığı,yapılandırılmış oyun ve oyuncaklara yöneldikleri görülmüştür. Buna rağmenkovalamaca, yakalamaca, koşmaca türü oyunların benzerlik gösterdiği dikkat çekmiştir

THE ROLE OF PLAYS AND TOYS ON CULTURAL TRANSFORMATION FROM ONE GENERATION TO ANOTHER

The purpose of this study is to analyze the play and toy preferences of individuals in Turkish society through generations. In this study, by analyzing children’s play and toy preferences for 20-30 years period, the change in time was tried to be displayed. Study group was consisted of 175 participants at the age of 10 and 175 participants over 40. Findings were provided by content analysis and plays and toys were analyzed under certain categories. Prequencies and percentages of these categories were presented. Consequently, when compared to the past children more tend to the structured plays and toys such as computer games and max materials in this time. Despite this, it draws attention that games like playing tag has similiarities. The role of games and toys in cultural transformation was discussed in the light of findings and the literature.

PDF

___

Akbulut, D. (2009). Günümüzde geleneksel oyuncaklar. Milli Folklor, 21 (84): 182-191.
Aksoy, H. (2014). Çocuk oyunlarının işlevleri: Sarıkeçili yörük çocuk oyunları, Milli Folklor, 13(101): 265-276.
Artar, M., Onur, B. ve Çelen, N. (2004a). Türkiye’de geleneksel oyuncaklar: köy-kent karşılaştırması, Türkiye’de Çocuk Oyunları: Araştırmalar (Yay.haz. B. Onur ve N. Güney). Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları. Kök Yayıncılık, Ankara.
Artar, M., Onur, B. ve Çelen, N. (2004b). Çocuk oyunlarında üç kuşakta görülen değişimler: kırsal kesimde bir araştırma, Türkiye’de Çocuk Oyunları: Araştırmalar (Yay.haz. B, Onur ve N, Güney). Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, Kök Yayıncılık, Ankara.
Başal, H. A. (2010). Geçmişten Günümüze Türkiye’de Çocuk Oyunları, Morpa Yayıncılık, İstanbul.
Cengiz, S. A. (1997). Karadeniz Ereğli örneğinde çocuk oyunlarının halk bilim açısından değerlendirilmesi. Çocuk Kültürü, I. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi Bildirileri. Ankara Üniversitesi Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, Ankara.
Durualp, E. ve Aral, N. (2014). Oyunun gelişimi ve türleri (s. 232-253), içinde: Okul Öncesi Eğitimde Oyun (Ed.:A.B.Aksoy), Her Yönüyle Okul Öncesi Eğitim. Hedef Yayıncılık, Ankara.
Durualp, E. ve Aral, N. (2011). Oyun Temelli Sosyal Beceri Eğitimi. Vize Yayıncılık, Ankara.
Ellialtıoğlu Maden, F. (2005). Okul Öncesi Dönemde Oyun ve Oyun Örnekleri. Yapa Yayıncılık, İstanbul.
Erbay, F. ve Durmuşoğlu Saltalı, N. (2012). Altı yaş çocuklarının günlük yaşantılarında oyunun yeri ve annelerin oyun algısı. Kırşehir Eğitim Fakültesi Dergisi, 13 (2): 249-264.
Göde, O. ve Susar, F. (1997). Okul öncesi eğitimin önemi ile bu eğitimde oyunun ve bedensel etkinliklerin rolü. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2: 39-48.
Kandır, A. ve Tezel Şahin, F. (2011). Okul Öncesi Dönemde Oyuncak ve Oyun Materyalleri Eğitici Oyuncaklar. Morpa Yayınevi, Ankara.
Kayışoğlu, B. (2017). Çocukluk döneminde beden eğitimi ve spor (ss.40-96) içinde: Erken Çocuklukta Beden Eğitimi ve Spor (Ed.: A. Özyürek). Vize Yayıncılık, Ankara.
Kırcı Uğurlu, E. (2014). Kültürel bellek aktarıcısı olarak ninni. Milli Folklor, 13 (102): 43-52.
Köksal Akyol, A. ve Bilbay, A. (2017). Tarihsel süreçte ve farklı kültürlerde çocuk (ss.5-19) içinde: Erken Çocuk Döneminde Gelişim I (0-36 ay) (Ed.: A. Köksal Akyol). Anı Yayıncılık, Ankara.
Oksal, A. (1999). Kuşaklararası oyun: yetişkin ve çocuk kültürü arasında bir köprü, cumhuriyet ve çocuk, 2. Ulusal Çocuk Kültürü Kongresi Bildirileri (Yay.haz. Bekir, O.). A.Ü. Çocuk Kültürü Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları no: 2, Ankara.
Onur, B. ve Demir, T. (2002). Türkiye’de çocukların oyuncak sandığı: ulusal ve küresel etkenler. 3 rd. ITRA World Congress: Toys, Games and Media. Londra/İngiltere.
Onur, B. ve Güney, N. (2004). Türkiye’de Çocuk Oyunları: Araştırma. Kök Yayıncılık, Ankara.
Oğuzkan Ş. ve Avcı. N. (2000). Okul Öncesinde Eğitici Oyuncaklar. Yapa Yayınları, İstanbul.
Öncü Çelebi, E. (2011). Eğitimde Gelişim Odaklı Oyunlar ve Etkinlikler. Eğiten Kitap, Ankara.
Özbakır, İ. (2009). Geleneksel Türk çocuk oyunlarında doğal oyuncaklar ve oyuncak olmuş hayvanlar. Journal of World of Turks, 1:147-163. (15.04.2015)
Özkan, İ. (2017). Motor gelişim ve hareket eğitimin değerlendirilmesi (ss.100-117) içinde: Erken Çocuklukta Beden Eğitimi ve Spor (Ed.: A. Özyürek). Vize Yayıncılık, Ankara.
Öztürk, A. (2010). Okul Öncesi Eğitimde Oyun. Eğiten Kitap, Ankara.
Özyürek, A. ve Bedge, Z. (2012). Çocuklar nasıl bir oyuncak isterler? IV. Uluslararası Türkiye Eğitim Araştırmaları Kongre Kitabı, s.2471-2472. İstanbul.
Yalçınkaya, T. (2005). Oyuncak yapımı ve oyuncak yapımında kullanılan birkaç malzeme. Erken Çocuklukta Gelişim ve Eğitimde Yeni Yaklaşımlar. (Ed. Sevinç M.) s. 483-489. Morpa Kültür Yayınları, İstanbul.
Tuğrul, B., Ertürk, G., Altınkaynak, Ş. ve Güneş, G. (2014). Oyunun üç kuşaktaki değişimi, Change of the Play in Three Generations. International Journal of Social Science, 27: 1-16.
Türktaş, M. (1999). Divan-ı Lügatit-Türk’te yer alan ve xı. yüzyılda Türkler arasında oynanan oyunlar. Pamukkale Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 5: 61-65.
Yavuz, N. F. (2017). Motor beceriler ve hareket eğitimi (ss.16-35) içinde: Erken Çocuklukta Beden Eğitimi ve Spor (Ed.: A. Özyürek). Vize Yayıncılık, Ankara.
Yavuzer, H. (1998). Çocuk Psikolojisi. Remzi Kitabevi, İstanbul.
Yazıcı Ersoy, H. (2010). Başkurt çocuk oyunları, Milli Folklor, 11(86): 75-86.