GEÇMİŞİN İZLERİNDE DEVİNEN İKİ OYUN: MARTI VE SANDALYALER ÜZERİNE BİR İNCELEME

Bu çalışmada Anton Çehov’un Martı (Çayka; 1896) ve Ionesco’nun Sandalyaler (Les Chaises; 1952) isimli oyunları geçmişe, anılara yaptıkları göndermeler yönünden ele alınmıştır. Ele alınan oyunlarda amacımız anının yazınsal tür olarak nasıl işlendiğini göstermek değil, tam tersi oyun yerlemlerinin anılarda nasıl yer aldığını, oyunlar içinde anı biçimindeki anlatının sahnede nasıl aktarıldığını incelenmeye çalışmaktır. Oyunlarda geçmişin tanıklığını yapan anılar oyun kurgusu içerisinde kahramanların ağzından öyküleme biçiminde aktarılırlar. Ancak anılara yolculuk kahramanların geçmiş olaylar ve yaşantılarını, akıllarında kalanları canlandırmaktan ya da başkalarıyla paylaşma isteğinden çok anlatısal yönden yani söz aracılığıyla geçmişi didikleme hatta onunla hesaplaşma adınadır. Oyunlarda anılar kesintisiz biçimde değil parçalar halinde söyleşimler yoluyla aktarılmışlar ve bu parçalar oyunun bütünlüklü biçiminin oluşturulması işlevini üstlenmişlerdir. Böylece izleyicinin ilgisi ve oyunun etkisi canlı tutulmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Anı, Martı, Sandalyeler (Les Chaises)

Geçmişin izlerinde Devinen iki Oyun: Martı Ve Sandalyaler Üzerine Bir inceleme

In this study Anton Chekhov’s The Seagull 1896 and Ionesco’s The Chairs 1952 are analysed in respect to the references they make towards the past and the memories In the analysed plays we do not to examine how memories are handled as a literary genre but how the settings of the play take place in the memories and how the narration of the memories are carried over the stage during the performance In the plays the memories which are witnessing the past are narrated by the characters within the plot structure But these journeys towards the memories do not derive from the ambition to reveal the previous experiences or affairs of them or to refresh the memories and share them with others but from the will to tease the past by means of words in a narrative way and even to settle their accounts with the past In the plays the memories are not transferred continuously but in a form of episodic dialogues which are also functioning as the parts of the whole play By doing so the interest of the audience is evoked and the influence of the play is arised Key Words: Memory The Seagull The Chairs

PDF

___

Costaz Gilles. (1995). “Lavelli: Un Théâtre de la Métamorphose”, Magazine Littéraire, no: 335, Septembre, 34–36.
Erkek, Hasan.(2001). Oyun İçinde Anlatı: Tiyatro İnceleme, Ankara, Kültür ve Turizm Bakanlığı Yayınları.
La Meslée, Valérie Marin. (1995). “La Force du Refus”, Magazine Littéraire, no: 335, Septembre, 25.
Liiceanu, Gabriel. (1995). “Tout Finit Dans L’horreur” (Un Entretien Inédit avec Ionesco), Magazine Littéraire, no: 335, Septembre, 20–26.
Nutku, Hülya. (2006). Dramaturgi Oyun Sanatbilimi, (İkinci Baskı), İstanbul, Mitos- Boyut Yayınları.
Özdemir, Emin. (2002). Yazınsal Türler, (Beşinci Baskı), Ankara, Bilgi Yayınları.
Pintilie, Lucien (1995). “Travelling Latéral”, Magazine Littéraire, no: 335, Septembre, –30.
Şener, Sevda. (2005). İzleri Kaldı/Tiyatro Eleştirileri, İstanbul, Dünya Yayıncılık.
Şener, Sevda. (2007). Yaşamın Kırılma Noktasında Dram Sanatı, (Üçüncü Baskı),
Ankara, Dost Kitabevi Yayınları. Troyat, Henri. (2004) Çehov: Mektupların Söylediği, (Fransızcadan Çeviren: Vedat Günyol) İstanbul, Dünya Yayıncılık.
Uygur, Nermi. (1989). Dilin Gücü, (Üçüncü Baskı), Ankara, Ara Yayıncılık.