G-20 ÜLKELERİNDE JEVONS PARADOKSUNUN GEÇERLİLİĞİ ÜZERİNE PANEL VERİ ANALİZİ

Gelişen teknoloji ve yenilikler ile birlikte dünya nüfusunun artması sonucu gereksinimler de artmakta bu nedenle daha fazla üretim yapmak gerekmektedir. Üretimin arttırılması ve ürünlerin kullanılması esnasında enerji gerekmektedir ve hayatın her noktasında ihtiyaç duyulan bu enerji kıt bir kaynaktır. Enerji verimliliği politikalarının etkinliği, enerji kaynaklarında dışa bağımlılığı azaltarak sürdürülebilir kalkınmaya katkı sağlamaktadır. Enerjinin eskisine nazaran verimli kullanımı enerji tasarrufunu ortaya çıkararak literatürde Rebound Etkisi olarak adlandırılmaktadır. Bu çalışma G-20 ülkelerinin 1980-2015 yıllık verilerinden faydalanarak enerji kullanımı–enerji verimliliği ilişkisini Jevons Paradoksu çerçevesinde incelenmiştir. Çalışmanın bağımlı değişkeni enerji kullanımı, bağımsız değişkenleri ise şehir nüfusu, kişi başı GSYH, ticari açıklık, enerji ithalatı, enerji yoğunluğu ve enerji tüketiminden oluşmaktadır. Çalışmada panel veri analizi kullanılmıştır. Uzun dönem tahmincisi analiz sonuçlarına göre; kişi başı GSYH meydana gelen % 1 bir birimlik artışın enerji kullanımını % 0.13 azalttığı, enerji ithalatındaki % 1 bir birimlik artışın ise enerji kullanımını yüzde 0.21 birim artırdığı belirlenmiştir. Ayrıca, enerji yoğunluğundaki % 1 bir birimlik artışın enerji kullanımını yüzde 0.012 oranında azalttığı ve şehir nüfusundaki % 1 bir birimlik artışın enerji kullanımını yüzde 0.81 birim azalttığı sonuçlarına ulaşılmıştır. Elde edilen analiz bulguları sonucu jevons paradoksu desteklenmemektedir.

Anahtar Kelimeler:

Jevons paradoksu, panel veri analizi, Dumitrescu ve Hurlin Nedensellik Analizi.

PANEL DATA ANALYSIS ON THE VALIDITY OF JEVONS PARADOX IN G-20 COUNTRIES

With the developing technology and innovations, the needs are increasing due to the increase in the world population. Therefore, more production is required. Energy is required during the increase of production and the use of products, and this energy, which is needed at every point of life, is a scarce resource. The effectiveness of energy efficiency policies contributes to sustainable development by reducing foreign dependency on energy resources. The efficient use of energy compared to the past reveals energy savings and it is called the Rebound Effect in the literature. This study examines the energy use-energy efficiency relationship within the framework of Jevons Paradox, using the annual data of the G-20 countries from 1980-2015. The dependent variable of the study is energy use, and the independent variables are urban population, GDP per capita, trade openness, energy imports, energy density and energy consumption. Panel Data Analysis was used as the analysis method in the study. According to the long-term estimator analysis results; It has been determined that a 1% one-unit increase in GDP per capita reduces energy use by 0.13%, while a 1% one-unit increase in energy imports increases energy use by 0.21%. Additionally, it was found that a 1% one-unit increase in energy density reduces energy use by 0.012 percent, and a 1% one-unit increase in the city population reduces energy use by 0.81 percent. As a result of the analysis information obtained, the Jevons paradox is not supported.

Keywords:

Jevons paradox, panel data analysis, Dumitrescu and Hurlin Causality Analysis.,

PDF

___

Akıncı, M., Sevinç, H. &Yılmaz, Ö., (2018). Jevons paradoksu: enerji etkinliği ve rebound etkisi üzerine ekonometrik bir analiz, Fiscaoeconomia, 2(1), 77-98.
Bayar, Y., & Gavriletea, M. D. (2019). Energy efficiency, renewable energy, economic growth: evidence fromemerging market economies. Quality & Quantity, 53(4), 2221-2234.
Bozkaya, Ş. (2023). G-7 ülkelerinde enerji tüketimi ve enerji verimliği ilişkisi: jevons paradoksu. Pamukkale University Journal of Social Sciences Institute/Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 55. Bhattacharya, M., Paramati, S. R., Ozturk, I., & Bhattacharya, S. (2016). The effect of renewable energy consumption on economic growth: evidence from top 38 countries. Applied Energy, 162, 733-741.
Broberg, T., Berg, C. & Samakovlis, E. (2015). The economy-wide rebound effect from ımproved energy efficiency in swedish ındustries-a general equilibrium analysis. Energy Policy, (83), 26-37.
Doğan, H., & Yılankırkan, N. (2015). Türkiye’nin enerji verimliliği potansiyeli ve projeksiyonu. Gazi Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi Part C: Tasarım ve Teknoloji, 3(1), 375-384. Dünya Bankası. (2020). World bank development ındicators, https://databank.worldbank.org/source/world-development-indicators. Erişim Tarihi: 11/04/2023.
Erçen, E. (2001). Ülkemizde enerji verimliliği ve yönetimi çalışmalarının dünü, bugünü ve geleceği [Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ege Üniversitesi].
Ergün, S. (2005). Türkiye enerji sektöründe verimlilik göstergeleri, küreselleşmenin enerji sektöründe yapısal değişim programı ve enerji politikaları, elektrik mühendisleri odası. 5. Enerji Sempozyumu Bildiriler Kitabı, Ankara.
Eyüboğlu, K., Akdağ, S., & Özçelik, M. (2021). Gelişmekte olan ülkelerde enerji verimliliği, yenilenebilir enerji ve ekonomik büyüme etkileşiminin test edilmesi. Tarsus Üniversitesi Uygulamalı Bilimler Fakültesi Dergisi, 1(1), 29-36.
Greene, D. L. (1992). Vehicle use and fuel economy: how big ıs the rebound effect?, The Energy Journal, 13(1), 117-143.
Jin, S. H. (2007). The effectiveness of energy efficiency ımprovement in a developing country: rebound effect of residential electricity use in south korea, Energy Policy, 35(11), 5622-5629.
Karakaya, H. (2017). Enerji verimliliği kapsamında türkiye'nin enerji tüketimi ve ekonomik büyümesi arasındaki nedensellik ilişkisinin değerlendirilmesi. Kastamonu Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 16(2), 26-39.
Kaleci, F. & Şahbaz, A. (2018). Rebound effect on energy efficiency and energy consumption in turkey, Intertional Congress On Social and Economic Sciences, November 26-28, Budapest.
Kılıçarslan, Z., & Dumrul, Y. ( 2019). Enerji rebound etkisinin panel veri yöntemi ile analizi. Uluslararası Yönetim İktisat ve İşletme Dergisi, 15(1), 1-13.
Konak A. & Şahin G. (2019), OECD ülkeleri kapsamında rebound etkisinin geçerliliğine yönelik bir sınama, BMIJ, (2019), 7(4),1361-1382 doi: http://dx.doi.org/10.15295/bmij.v7i4.1179.
Lin, B. and Liu, X. (2012). Dilemma between economic development and energy conservation: energy rebound effect in china. Energy, 45(1), 867-873.
Marinaș, M. C., Dinu, M., Socol, A. G., & Socol, C. (2018). Renewable energy consumption and economicgrowth. causality relationship in central and eastern european countries. PloS one, 13(10), e0202951.
Menyah, K., Nazlioglu, S. & Wolde-Rufael, Y. (2014). Financial development, trade openness and economic growth in african countries: new ınsights from a panel causality approach, Economic Modelling, (37), 386-394.
Ouyang, J., Long, E. and Hokao, K. (2010). Rebound effect in chinese household energy efficiency and solution for mitigating ıt. Energy, 35(12): 5269-5276.
Özbek, S., & Naımoglu, M. (2021). Enerji verimliliğinin dinamikleri: var analizi ile türkiye üzerine ampirik bir çalışma. 19 Mayıs Sosyal Bilimler Dergisi, 2(2), 314-326.
Saunders, H. D. (1992). the khazzoom-brookes postulate and neoclassical growth. The Energy Journal,13 (4), 131-148.
Saunders, H. D. (2013). Historical evidence for energy efficiency rebound in 30 us sectors and a toolkit for rebound analysts. Technological Forecasting and Social Change, 80(7): 1317-1330.
Shahbaz, M., Chaudhary, A. R. and Ozturk, I. (2017). does urbanization cause increasing energy demand in pakistan? empirical evidence from stırpat model. Energy, (122): 83-93.
Sorrell, S. (2007). The rebound effect: an assessment of the evidence for economywide energy savings from ımproved energy efficiency, UK Energy Research Centre Project Report.
Şahin, V. (1994). Enerji sektöründe geleceğe bakış (arz, talep ve politikalar), TÜSİAD Yayınları, Yayın No: TÜSİAD-T/94, 11-168, İstanbul.
Tekkol, B. (2019). Enerji tüketiminin ekonomik büyüme üzerindeki etkisinde enerji verimliliğinin rolü: Türkiye örneği [Yüksek lisans Tezi, Bandırma Onyedi Eylül Üniversitesi].
Turgut, E., & Gökten, Y. S. (2023). Jevons paradoksu hala geçerli mi? yükselen piyasa ekonomileri örneği. Verimlilik Dergisi, 57(1), 85-102.
Turner, K. (2009). Negative rebound and disinvestment effects in response to an ımprovement in energy efficiency in the uk economy. Energy Economics, 31(5), 648-666.
Yang, Q.-R., Zhang, K., Yuan, X.-X. and Liang Q.-M. (2019). Evaluating the direct rebound effect of china’s urban household energy demand. Energy Procedia, 158, 4135-4140.
Yerdelen Tatoğlu, F. (2020). Panel veri ekonometrisi (5.Basım). Beta Yayınevi.
Wang, Z., Lu, M., & Wang, J. C. (2014). Direct rebound effect on urban residential electricity use: an empirical study in china. Renewable and Sustainable Energy Reviews, 30, 124-132.
Zhang, Y. J., Liua, Z., Qina, C. X., & Tan, T. D. (2017). The direct and indirect co2 rebound effect for private cars in china. Energy Policy, 100, 149-161.