Ruminatif Düşünce Biçimi ve Düşünce Eylem Kaynaşmasının Yaşantısal Kaçınmayla İlişkisi

Bu araştırmanın amacı üniversite öğrencilerinde yaşantısal kaçınma ile ruminasyon ve düşünce eylem kaynaşması değişkenleri arasındaki ilişkileri incelemek ve ilgili değişkenlerin yaşantısal kaçınmanın yordanmasındaki katkılarını ortaya çıkarmaktır. Araştırmanın örneklemini Çukurova Üniversitesi’nde öğrenim gören 806 (525 kadın, 281 erkek) lisans öğrencisi oluşturmaktadır. Araştırmaya ilişkin veriler; Kabul ve Eylem Formu-II (KEF-II), Kısa Form Ruminasyon Ölçeği (KF-RÖ) ve Düşünce Eylem Kaynaşması Ölçeği (DEKÖ) kullanılarak elde edilmiştir. Veriler, SPSS 21.0 istatistik programı kullanılarak analiz edilmiştir. Verilerin analizinden önce normallik ve doğrusallık sayıltısını bozacak aykırı değerler Mahalanobis uzaklık değerlerine bakılarak belirlenmiş ve uç değerler veri setinden çıkarılmıştır. Veriler; Pearson Momentler Çarpımı Korelasyon Katsayısı, Standart Çoklu Doğrusal Regresyon Analizi ve Adımsal Seçim Metodu (Stepwise) teknikleri kullanılarak analiz edilmiştir. Araştırma bulgularına göre ruminasyona ait saplantılı düşünme ve derin düşünme alt boyutları ile yaşantısal kaçınma arasında orta düzeyde pozitif yönde anlamlı ilişkiler bulunmuştur. Düşünce eylem kaynaşmasına ait DEK-Olasılık ve DEK-Ahlak alt boyutları ile yaşantısal kaçınma arasında düşük düzeyde pozitif yönde anlamlı ilişkiler olduğu görülmüştür. Üniversite öğrencilerinde yaşantısal kaçınmanın anlamlı yordayıcılarının saplantılı düşünme (%35), derin düşünme (%3) ve DEK-Olasılık (%1) olduğu bulunmuştur. Bu üç değişken birlikte yaşantısal kaçınmanın %39’unu açıklamaktadır. Düşünce eylem kaynaşmasına ait DEK-Ahlak alt boyutunun ise üniversite öğrencilerinde yaşantısal kaçınmayı anlamlı düzeyde yordamadığı görülmüştür.

Anahtar Kelimeler:

Yaşantısal Kaçınma, Ruminasyon, Düşünce Eylem Kaynaşması

AN EXAMINATION OF THE RELATIONSHIP OF RUMINATION AND THOUGHT ACTION FUSION WITH EXPERIENTIAL AVOIDANCE

The aim of this research is to examine the relationships between experiential avoidance, rumination and thought action fusion and to investigate rumination and thought action fusion as predictors of experiential avoidance among university students. The sample of the research consists of 806 (525 female, 281 male) undergraduate students studying at Çukurova University. The data related to the research was collected using the Acceptance and Action Qustionnaire-II (AAQ-II), the Short Version of Ruminative Response Scale (RRS) and the Thought-Action Fusion Scale (TAFS). The data obtained in the study were analyzed using SPSS 21.0 statistical software. Prior to the data analysis, outliers that could affect normality and linearity were identified using Mahalanobis distance values. The extreme values were removed in the data analysis. Data was analyzed by using Pearson Product-Moments Correlation Coefficient, Multiple Linear Regression Analysis and Stepwise Method techniques. The result revealed that; experiential avoidance was positively and significantly correlated with brooding, reflection, likelihood and morality. Brooding, reflection and likelihood were significant predictors of experiential avoidance among university. Brooding was the most significant predictor for experiential avoidance. However morality did not emerge as a significant predictor for experiential avoidance.

Keywords:

Experiential Avoidance, Rumination, Thought Action Fusion.,

PDF

___

Bal, U., Çakmak, S., Yılmaz, E., Tamam, L. ve Karaytuğ, M. (2015). Smoking cessation through acceptance and commitment therapy: A Case Report. Cukurova Medical Journal, 40(4), 841-846.
Barlow, D. H., Allen, L. B. ve Choate, M. L. (2004). Toward a unified treatment for emotional disorders. Behavior Therapy, 35, 205-230. doi : 10.1016/S0005-7894(04)80036-4
Batmaz, S. (2018). Ergen psikopatolojisine transdiyagnostik yaklaşım. Türkiye Klinikleri Child Psychiatry-Special Topics, 4(2), 74-83.
Berle, D. ve Starcevic, V. (2005). Thought–action fusion: Review of the literature and future directions. Clinical psychology review, 25(3), 263-284.
Brinker JK. ve Dozois JA. (2009). Ruminative Thought Style and Depressed Mood. Journal of Clinical Psychology, 65(1);1-19.
Bugay, A. ve Baker, Ö. E. (2015). Eşli Ruminasyon ölçeğinin Türkçe uyarlaması: geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi, 5(43).
Burhanoğlu, S. (2016). Ruminasyon (Rumination) Kavramı Nedir? www.sabriburhanoglu.com. (07.01.2020).
Cernvall, M., Skogseid, E., Carlbring, P., Ljungman, L., Ljungman, G. ve von Essen, L. (2016). Experiential avoidance and rumination in parents of children on cancer treatment: relationships with posttraumatic stress symptoms and symptoms of depression. Journal of clinical psychology in medical settings, 23(1), 67-76.
Chawla, N. ve Ostafin, B. (2007). Experiential avoidance as a functional dimensional approach to psychopathology: An empirical review. Journal of clinical psychology, 63(9), 871-890.
Clark, D. A. ve Rhyno, S. (2005). Unwanted intrusive thoughts in nonclinical individuals. Intrusive thoughts in clinical disorders: Theory, research, and treatment, 1-29.
Cowdrey, F. A. ve Park, R. J. (2012). The role of experiential avoidance, rumination and mindfulness in eating disorders. Eating behaviors, 13(2), 100-105.
Çiftçi, Ş. ve Kuru, T. (2013). Obsesif kompulsif bozuklukta düşünce eylem kaynaşması. Bilişsel Davranışçı Psikoterapi ve Araştırmalar Dergisi, 2, 138-46.
Efe, İ. A. (2018). Olumsuz yaşam olayları, psikolojik danışma hizmeti alma, ruminasyon ve stres arasındaki ilişki. Ankara University Journal of Faculty of Educational Sciences (JFES), 51(2), 95-119.
Esen, F.B. (2017). Depresyonda tedaviye yanıtı yordamada ruminasyon, yaşantısal kaçınma, bilişsel birleşme ve kendine-şefkatin etkisi. Yayınlanmamış uzmanlık tezi, TC Sağlık Bakanlığı, İstanbul.
Foa, E. B., Steketee. G. ve Young. M. C. (1984). Agoraphobia: Phenomenological aspects, associated characteristics, and theoretical considerations. Clinical Psychology Review. 4, 431 -457.
Gámez, W., Chmielewski, M., Kotov, R., Ruggero, C. ve Watson, D. (2011). Development of a measure of experiential avoidance: The Multidimensional Experiential Avoidance Questionnaire. Psychological assessment, 23(3), 692.
Giorgio, J. M., Sanflippo, J., Kleiman, E., Reilly, D., Bender, R. E., Wagner, C. A. ve Alloy, L. B. (2010). An experiential avoidance conceptualization of depressive rumination: Three tests of the model. Behaviour research and therapy, 48(10), 1021-1031.
Glick, M. ve Orsillo, M. (2011). Relationships among social anxiety, self-focused attention, and experiential distress and avoidance. Journal of Cognitive and Behavioral Psychotherapies, 11(1), 1-12.
Gold, B. ve Wegner, M. (1995). Origins of ruminative thought: Trauma, incompleteness, nondisclosure, and suppression. Journal of Applied Social Psychology, 25,1245-1261.
Hayes, A. M. ve Feldman, G. (2004). Clarifying the construct of mindfulness in the context of emotion regulation and the process of change in therapy. Clinical Psychology: Science and Practice, 11, 255–262. doi: 10.1093/clipsy/bph080
Hayes, C. (1987). A contextual approach to therapeutic change. In N.S. Jacobson (Ed.), Psychotherapists in clinical practice: Cognitive and behavioural perspectives (pp. 327–387). New York: Guilford Press.
Hayes, C., Wilson, G., Gifford V., Follette M. ve Strosahl D. (1996). Experiential avoidance and behavioral disorders: A functional dimensional approach to diagnosis and treatment. Journal of Consulting and Clinical Psychology, 64, 1152-1168.
Hayes, Steven C., Kirk Strosahl, Kelly G. Wilson, Richard T. Bissett, Jacqueline Pistorello, Dosheen Toarmino, Melissa A. Polusny, Thane A. Dykstra, Sonja V. Batten, John Bergan, Sherry H. Stewart, Michael J. Zvolensky, Georg H. Eifert, Frank W. Bond, John P. Forsyth, Maria Karekla, ve Susan M. McCurry. (2004). “Measuring Experiential Avoidance: A Preliminary Test of a Working Model”. The Psychological Record 54(4):553-78. doi: 10.1007/BF03395492.
Eisma, M. C., Rinck, M., Stroebe, M. S., Schut, H. A., Boelen, P. A., Stroebe, W. ve van den Bout, J. (2015). Rumination and implicit avoidance following bereavement: an approach avoidance task investigation. Journal of behavior therapy and experimental psychiatry, 47, 84-91.
Eisma, M. C., Stroebe, M. S., Schut, H. A., Van Den Bout, J., Boelen, P. A., ve Stroebe, W. (2014). Development and psychometric evaluation of the Utrecht Grief Rumination Scale. Journal of Psychopathology and Behavioral Assessment, 36(1), 165-176.
Karimi, J. ve Ahmadniya, B. (2016). The role of thought action fusion, experiential avoidance and responsibility in predicting symptoms of obsessive–compulsive in non-clinical population. Journal of Iran University of Medical Sciences, 22, 8-18.
Kayaalp, G. T., Güney, M. Ç., ve Cebeci, Z. (2015). Çoklu doğrusal regresyon modelinde değişken seçiminin zootekniye uygulanışı. Çukurova Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 30(1), 1-8.
Koç, V. (2017). Üstbilişsel perspektiften depresyon ve tedavisi üzerine bir derleme: Üstbilişsel Perspektiften Depresyon. Klinik Psikoloji Dergisi, 1(1), 34-43.
Moulds, M. L., Kandris, E., Starr, S. ve Wong, A. C. (2007). The relationship between rumination, avoidance and depression in a non-clinical sample. Behaviour research and therapy, 45(2), 251-261.
Neziroğlu, G. (2010). Ruminasyon, yaşantısal kaçınma ve problem çözme becerileri ile depresif belirtiler arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Yayınlanmamış yüksek lisans tezi, Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Nolen-Hoeksema, S., Wisco, B. E. ve Lyubomirsky, S. (2008). Rethinking rumination. Perspectives on psychological science, 3(5), 400-424.
Piri, S. ve Kabakçı, E. (2007). Düşünce-eylem kaynaşması, yükleme biçimleri, depresif ve obsesif-kompulsif belirtiler arasındaki ilişkilerin incelenmesi. Türk Psikiyatri Dergisi, 18(3), 197-206.
Rachman, S. (1971). Obsessional ruminations. Behaviour Research and Therapy, 9(3), 229-235.
Rachman S. (1993). Obsessions, responsibility and guilt. Behav Res Ther, 31: 149-54.
Rachman, S., Shafran, R., Mitchell, D., Trant, J. ve Teachman, B. (1996). How to remain neutral: An experimental analysis of neutralization. Behaviour Research and Therapy, 34(11-12), 889-898.
Rippere, V. (1977). What's the thing to do when you're feeling depressed: A pilot study. Behaviour Research and Therapy, 15: 185-191.
Shafran, R., Thordarson, D. S. ve Rachman, S. (1996). Thought-action fusion in obsessive compulsive disorder. Journal of Anxiety Disorders, 10(5), 379-391.
Sillence, M. (2010). The world's art under one roof: The sainsbury centre for visual arts, Norwich. The Art Book, 17(4), 73-74.
Thompson-Hollands, J., Farchione, T. J. ve Barlow, D. H. (2013). Thought-action fusion across anxiety disorder diagnoses: Specificity and treatment effects. The Journal of nervous and mental disease, 201(5), 407.
Yıldırım, J. C. (2019). Üstbilişler ve psikolojik belirtiler arasındaki ilişkide yaşantısal kaçınma stratejilerinin aracı rolünün incelenmesi. (Master's thesis), Maltepe Üniversitesi, Ankara.
Wells, A. (2011). Metacognitive therapy for anxiety and depression. New York, NY: The Guilford Press.