İmâm Mâlik'ten Nakledildikleri Halde Matbû’ Muvatta’ Nüshalarında Yer Almayan Sahîhayn Rivâyetleri Üzerine Bir Araştırma
İmâm Mâlik’in Muvatta’sı ve Muvatta’ dışındaki rivâyetleri, Buhârî ve Müslim’in el-Câmiʽu’s-sahîh’lerinin önemli kaynaklarındandır. Buhârî Mâlik’ten tekrarsız 416, Müslim ise 352 rivâyet nakletmiştir. Buhârî’nin 29, Müslim’in 19 rivâyeti Muvatta’nın matbû’ nüshalarında yer almamaktadır. Bu rivâyetlerin 8 tanesi müttefekun aleyhtir; 21 tanesi sadece Buhârî, 12 tanesi ise sadece Müslim tarafından rivâyet edilmiştir. Bu makâlede, bu rivâyetler tespit ve tahrîc edilerek günümüze ulaşamayan Muvatta’ nüshalarında bulunup bulunmadıkları, Buhârî ve Müslim’den önceki muhaddislerce Mâlik’e istinâd eden senedlerle rivâyet edilip edilmedikleri ortaya konulmaya çalışılmış; ilgili rivâyetlerin ne kadarının merfû’ ne kadarının mevkûf olduğu, Mâlik’in hangi talebelerinden nakledildikleri, hangi konulara ait oldukları tablolarla gösterilmiş; böylece özelde Sahîhayn ve Muvatta’ genelde ise Sahîhayn ve Mâlik’in rivâyetleri arasındaki ilişkinin bir boyutu ortaya konulmaya çalışılmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Hadis, Buhârî, Müslim, Mâlik, el-Câmiʿu’s-ṣaḥîḥ, el-Muvatta
A RESEARCH ON NARRATIONS OF SAHIHAIN THAT NARRATED FROM IMAM MALIK WHICH IS NOT INCLUDED IN THE COPIES OF PRINTED MUVATTA
Muwaṭṭa of Imām Mālik and narrations of him outside Muwaṭṭa is one of the important sources of the al-Jāmiʿ as-ṣaḥīḥ’s Bukhārī and Muslim. Bukhārī narrated 416 narrations from Mālik without repeating and Muslim 352 narrated. Bukhārī's 29 and Muslim's 19 narration is not included in printed copies of Muwaṭṭa. 8 of these narrations are muttafakun alayh. 21 of them are only narrated by Bukhārī and 12 of them are only narrated by Muslim. In this article, it was attempted to determine whether these narrations were found in Muvatta copies which could not be reached today and whether these narrations were narrated by the muhaddiths who lived before Bukhārī and Muslim; how much of the relevant narratives are marfu, how much is mawkuf, what students of Malik were narrated, what subjects they belong to are shown in the tables; thus, in particular, in Sahihain and Muwaṭṭa, in general, a dimension of the relationship between Sahihain and Malik's narratives was tried to be revealed
Keywords:
Hadith, Bukhārī, Muslim, Mālik, al-Jāmiʿ as-ṣaḥīḥ, al-Muwaṭṭa,
___
- Aytekin, Arif. “İbn Tûmert”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (Ankara: TDV Yayınları, 1999), 20: 425-427.
- Buhârî, Ebû Abdillâh Muhammed b. İsmâîl. Ṣaḥîḥü’l-Buḫârî. Kâhire: Dârü'l-hadîs, 2011.
- Cevherî, Abdurrahmân b. Abdullâh. Müsnedü’l-Muvatta’. Beyrût: Dârü’l-garbi’l-İslâmî, 1997.
- Çeker, Orhan. “Ma’n b. Îsâ”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (Ankara: TDV Yayınları, 2003), 27: 555.
- Dârekutnî, Ali b. Ömer. Ehâdîsü’l-Muvatta’. Şârika: Mektebetü ehli’l-hadîs, ts.
- Dârimî, Abdullâh b. Abdrurrahmân. Müsnedü’d-Dârimî (Sünenü’d-Dârimî). Suûdî Arabistan: Dârü’l-muğnî, 2000.
- Durmuş, Üzeyir. “İmam Buhârî’nin Sahîh’ine Kaynaklık Bakımından İmam Mâlik’in Muvatta’sı (Tahrîc, Mukâyese ve Tahlîl)”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/11 (Aralık 2018), ?-?.
- Durmuş, Üzeyir. “İmam Müslim’in Sahîh’ine Kaynaklık Bakımından İmam Mâlik’in Muvatta’sı (Tahrîc, Mukâyese ve Tahlîl)”. Abant İzzet Baysal Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 6/11 (Haziran 2018), 58-90.
- Hanbel, Ahmed b. Muhammed b. Hanbel. Müsned. Beyrût: Müessesetü’r-risâle, 2001.
- Hatiboğlu, İbrahim. “Şu’be b. Haccâc”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (Ankara: TDV Yayınları, 2010), 39: 224-226.
- Humeyd, Abdülhamîd b. Humeyd, el-Müntehab min Müsnedi Abd b. Humeyd. (Kâhire: Mektebetü’s-sünne, 1988).
- İbn Abdilberr, Yûsuf b. Abdilberr en-Nemerî. et-Tekassî. Kuveyt: el-Va’yü’l-İslâmî, 2012.
- İbn Hacer, Ahmed b. Ali el-Askalânî. Tehzîbü’t-Tehzîb. Hindistan: Matbaatü dâireti’l-meârif, 1326.
- Kandemir, M. Yaşar, “Muvatta”, Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (Ankara: TDV Yayınları, 2006), 31: 416-418.
- Köse, Saffet. “İbn Vehb”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (Ankara: TDV Yayınları, 1999), 20: 441-442.
- Küçük, Raşit. “Abdullâh b. Mübârek”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (Ankara: TDV Yayınları, 1988), 1: 122-124.
- Mâlik b. Enes, el-Muvatta’ (Abdullâh b. Mesleme el-Ka’nebî rivâyeti), Thk. Abdülmecîd Türkî, Beyrût: Dârü’l-garbi’l-İslâmî, 1999.
- Mâlik b. Enes, el-Muvatta’ (Abdullâh b. Vehb rivâyeti), Thk. Mikloş Muranyi, Beyrût: Dârü’l-garbi’l-İslâmî, 2002.
- Mâlik b. Enes, el-Muvatta’ (Abdurrahmân b. Kâsım rivâyeti/Kâbisî, el-Mulahhas li Müsnedi’l-Muvatta), Ali İbrâhîm Mustafâ, Beyrût: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 2008.
- Mâlik b. Enes, el-Muvatta’ (Ali b. Ziyâd el-Absî rivâyeti), Thk. Muhammed el-Şâzelî en-Nüfeyr, Beyrût: Dârü’l-garbi’l-İslâmî, 1980.
- Mâlik b. Enes, el-Muvatta’ (Ebû Mus’âb ez-Zührî rivâyeti), Thk. Beşşâr Avvâd Ma’rûf ve Mahmûd Muhammed Halîl, Beyrût: Müessesetü’r-risâle, 1998.
- Mâlik b. Enes, el-Muvatta’ (Muhammed b. Hasan eş-Şeybânî rivâyeti), Thk. Abdülvehhâb Abdüllatîf, Kâhire: Lecnetü ihyâi’t-türâs, 1994.
- Mâlik b. Enes, el-Muvatta’ (Süveyd b. Saîd el-Hadesânî rivâyeti), Thk. Abdülmecîd Türkî, Beyrût: Dârü’l-garbi’l-İslâmî, 1994.
- Mâlik b. Enes, el-Muvatta’ (Yahyâ b. Yahyâ el-Leysî rivâyeti), Thk. Muhammed Fuâd Abdülbaki, Kâhire: Dârü’l-hadîs, 2005.
- Mizzî, Yûsuf b. Abdurrahmân. Tehzîbü’l-Kemâl fî esmâi’r-ricâl. Beyrût: Müessesetü’r-risâle, 1980.
- Müslim, Ebü’l-Hüseyn Müslim b. el-Haccâc. Ṣaḥîḥü Müslim. Beyrût: Dârü’l-kütübi’l-ilmiyye, 2011.
- Özel, Ahmet, “Mâlik b. Enes”, TDV İslâm Ansiklopedisi (DİA), XXVII, 506-513.
- Sezgin, Fuad, Buhârî’nin Kaynakları, İstanbul: İbrahim Horoz Basımevi, 1956.
- Sifil, Ebubekir, Muvatta Nüshaları Muhteva Analizi, İstanbul: Rihle Kitap, 2017.
- Tüfekçioğlu, Zekeriya. “İsmâîl b. Ca’fer el-Ensârî”. Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (Ankara: TDV Yayınları, 2001), 23: 90-91.
- Ünal, İsmail Hakkı. “İsmâîl b. Ebû Üveys Türkiye Diyanet Vakfı İslâm Ansiklopedisi (Ankara: TDV Yayınları, 2001), 23: 95.
- Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed. Mîzânü’l-i’tidâl fî nakdi’r-ricâl. Beyrût: Dârü’l-ma’rife, 1963.
- Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed. Siyerü a’lâmi’n-nübelâ. Beyrût: Müessesetü’r-risâle, 1985.
- Zehebî, Ebû Abdillâh Şemsüddîn Muhammed b. Ahmed, Târîhü’l-İslâm, Beyrût: Dârü’l-kitâbi’l-Arabî, 1991.
- Zenceveyh, Humeyd b. Mahled. el-Emvâl. Suûdî Arabistan: Merkezü Melik Faysal, 1986.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 2001
- Yayıncı: Çukurova Üniversitesi