İlmü’l-Ȃfȃk ve’l-Enfüs (es-Semerkandȋ)

Hayatı hakkında çok fazla bilgi sahibi olunmayan Semerkandî'nin asıl adı Muhammed'tir. Kesin kayıt bulunmamakla beraber onun Semerkand şehrinde doğduğunu ya da oralı bir aileye mensup olduğunu ifade edebiliriz. Ölüm tarihi hakkında mevcut malumatların sahihliği tartışılmaktadır. Ancak bunların arasında müellife ait olan Kitabü'l-Mearif fi Şerhi's-Sahâ'if adlı esere düşülen not müellifin ölüm tarihi hakkında edindiğimiz en güncel bilgidir. Buna istinaden onun 22 Şevval 722/3 Kasım 1322 tarihinde vefat ettiğini söyleyebiliriz. Kelam, mantık, tefsir, fıkıh, geometri ve astronomi alanlarında birçok eser telif eden Semerkandî, bu sahalarda oldukça değerli çalışmaları kaleme almıştır. Kelam sahasında yazdığı es-Sahâ'ifü'l-İlâhiyye, Mu'tekadât, Kitabü'l-Mearif fi Şerhi's-Sahâ'if, Risâletü'l-Akâ'id ve el-Envârü'l-İlâhiyye adlı eserleri onun bu alandaki otoritesini göstermektedir. Ayrıca Mantık ilmine dair kaleme aldığı Kıstâsü'l-Efkâr ve Aynü'n-Nazar fi'l-Mantık, Geometri ile ilgili eseri Eşkalü't-Te'sis münazara alanındaki Adâbü'l-Bahs kitapları onun sair alanlardaki yetkinliğinin birer örneğidir...

___

  • Şemsüddin Muhammed b. Eşref el-Hüseynî es-Semerkandȋ, İlmü’l-Ȃfȃk ve’l-Enfüs, Yazma nüsha: İran Kütübhane-i Meclis-i Şura-i Millî, Numara: 1384, 50 varak