Hatice GÖLBAŞI, Yeltekin DEMİREL, Sanem NEMMEZİ KARACA, Ayla UZUN CİCEK, Seda Aybüke SARI

Sivas İl Merkezi’nde otizm spektrum bozukluğunun (OSB) yaygınlığı ve aile sağlığı merkezleri sağlık çalışanlarının OSB farkındalıkları

bozukluğunun (OSB) yaygınlığının saptanması ve Aile Sağlığı Merkezlerinde (ASM) görev yapan sağlık çalışanlarının OSB farkındalıklarının araştırılması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Çalışmanın örneklemi 18-72 ay arası 752 çocuk ve 90 aile hekimi ile 78 aile sağlığı elemanlarından (ASE) oluştu. Sağlık çalışanlarına OSB Bilgi ve Tutum Ölçeği ve OSB Farkındalık Anketi uygulandı. Çocukların tümüne Değiştirilmiş Erken Çocukluk Dönemi Otizm Tarama Ölçeği (M-CHAT) uygulandı. Bulgular: Aile hekimlerinin OSB Bilgi-Tutum Ölçeği ile OSB Farkındalık Anketi puan ortalamaları ASE'lerinkinden anlamlı olarak daha yüksekti. Taramada OSB için risk oranı %6.25 (n=47); yaygınlık oranı %0.53 olarak saptandı. Riskli saptanan bu çocukların 20’si çocuk ve ergen psikiyatrisi uzmanı tarafından değerlendirildi. Değerlendirilen 20 çocuğun 7’si normal saptanırken, 4’ü OSB tanısı, 9’u başka psikiyatrik tanılar aldı. Sonuç: Bu çalışma Sivas İl Merkezi’nde OSB yaygınlık oranının %0.53 olduğunu ve aile hekimlerinin OSB farkındalıklarının ASE'lerinkinden daha yüksek olduğunu gösterdi. Sağlık çalışanlarının OSB'ye ilişkin farkındalıklarının artmasına yönelik eğitim programlarının OSB’li çocukların erken saptanmasına katkı sağlayabileceği kanaatindeyiz.

Anahtar Kelimeler:

Otizm Spektrum Bozukluğu, OSB, yaygınlık, farkındalık, M-CHAT

Prevalence of autism spectrum disorder (ASD) in Sivas City Center and ASD awareness of healthcare professionals in family health centers

Purpose: The aim of this study was to determine the prevalence of autism spectrum disorder (ASD) in Sivas City Center and to investigate the ASD awareness of healthcare professionals working in Family Health Centers (FHC). Materials and Methods: The sample of the study consisted of 752 children aged between 18-72 months, 90 family physicians and 78 family health personnel (FHPs). The ASD Knowledge-Attitudes Scale and the ASD Awareness Questionnaire were administered to healthcare professionals. The Modified Checklist for Autism in Toddlers (M-CHAT) was applied to all of the children. Results: The mean scores of the ASD Knowledge-Attitude Scale and ASD Awareness Questionnaire of the family physicians were significantly higher than FHPs. The risk rate for ASD in screening was 6.25% (n=47), and the prevalence rate was 0.53%. Twenty of these children who were found to be at risk were evaluated by a child and adolescent psychiatrist. Of the 20 evaluated children, 7 were found to be normal, while 4 had a diagnosis of ASD, and 9 had other psychiatric diagnoses. Conclusion: This study showed that the prevalence rate of ASD in Sivas City Center is 0.53% and that the ASD awareness of family physicians is higher than that of FHPs. We believe that training programs to increase the awareness of healthcare professionals about ASD can contribute to the early detection of children with ASD.

Keywords:

Autism Spectrum Disorder, ASD, prevalence, awareness, M-CHAT,

PDF

___

1. American Psychiatric Association. Diagnostic and statistical manual of mental disorders. 5th ed. Arlington, VA: American Psychiatric Association, 2013.
2. Motavalli Mukaddes N. Bebeklikten erişkinliğe otizm aileler için klavuz. Ankara, Nobel Tıp Kitapevleri, 2017.
3. Motavalli Mukaddes N. Otizm Spektrum Bozuklukları Tanı Ve Takip. Ankara, Nobel Tıp Kitapevleri, 2013.
4. Dimian AF, Symons FJ, Wolff JJ. Delay to early intensive behavioral intervention and educational outcomes for a medicaid-enrolled cohort of children with autism. J Autism Dev Disord. 2021;51:1054-66.
5. Smythe T, Zuurmond M, Tann CJ, Gladstone M, Kuper H. Early intervention for children with developmental disabilities in low and middle-income countries–the case for action. Int Health. 2021; 13:222-31.
6. Steiner AM, Goldsmith TR, Snow AV, Chawarska K. Practitioner's guide to assessment of autism spectrum disorders in infants and toddlers. J Autism Dev Disord. 2012;42:1183-96.
7. Shattuck PT, Durkin M, Maenner M, Newschaffer C, Mandell DS, Wiggins L et al. Timing of identification among children with an autism spectrum disorder: findings from a population-based surveillance study. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 2009;48:474-83.
8. Erden G, Akçakın M, Gümüş Doğan D, Öztürk Ertem İ. Çocuk hekimleri ve otizm : tanıda zorluklar. Turkiye Klinikleri J Pediatr. 2010;19:9-15.
9. Autism and Developmental Disabilities Monitoring Network Surveillance Year 2008 Principal Investigators; Centers for Disease Control and Prevention. Prevalence of autism spectrum disordersautism and developmental disabilities monitoring network, 14 sites, United States, 2008. MMWR Surveill Summ. 2012;61:1-19.
10. Christensen DL, Braun KVN, Baio J, Bilder D, Charles J, Constantino JN et al. Prevalence and characteristics of autism spectrum disorder among children aged 8 years-autism and developmental disabilities monitoring network, 11 sites, United States, 2012. MMWR Surveill Summ. 2018;65:1-23.
11. Köse S, Özbaran B, Yazgan Y, Bildik T, Erermiş S, Aydın C et al. The psychometric properties of Turkish version of autism spectrum screening questionnaire in children aged 6-18 years. Turk Psikiyatri Derg. 2017;28:268-77.
12. Johnson CP, Myers SM; American Academy of Pediatrics Council on Children With Disabilities. Identification and evaluation of children with autism spectrum disorders. Pediatrics. 2007;120:1183-215.
13. Kondolot M. Otizm spektrum bozukluklarının tanısında M-CHAT (Modified Checklist for Autism in Toddlers) tarama testinin geçerlilik-güvenilirliği, Kayseri’de 18-24 aylık çocuklarda otizm spektrum bozukluklarının sıklığı ve etiyolojide bazı çevresel faktörlerin rolü. Doktora Tezi. Ankara, Hacettepe Üniversitesi, 2014.
14. Kara B. İstanbul’da yaygın gelişimsel bozuklukların tanısında M-CHAT testinin geçerliği. Uzmanlık Tezi, İstanbul, İstanbul Üniversitesi, 2009.
15. Yıkgeç A. A validity study of the modified checklist for autism in toddlers (M-CHAT) on a Turkish sample. Masters thesis. İstanbul, Boğaziçi University, 2005.
16. Yazıcı D, Akman B, Usta M. Otizmli çocukları tarama, tanılama, değerlendirmede kullanılan psikometrik araçlar. Arşiv Kaynak Tarama Dergisi. 2020;29:267- 75.
17. Yüksek Planlama Kurulu. Otizm spektrum bozukluğu olan bireylere yönelik ulusal eylem planı. T.C. Resmi Gazete, 29907, 3 Aralık 2016.
18. Zwaigenbaum L, Brian JA, Ip A. Early detection for autism spectrum disorder in young children. Paediatr Child Health. 2019;24:424-43.
19. Bakir E. Hemşirelerin ve ebelerin otizm ve erken tanısına yönelik bilgi düzeylerinin incelenmesi. Yüksek Lisans Tezi. Gaziantep, Gaziantep Üniversitesi, 2013.
20. Rahbar MH, Ibrahim K, Assassi P. Knowledge and attitude of general practitioners regarding autism in Karachi, Pakistan. J Autism Dev Disord. 2011;41:465- 74.
21. Sabuncuoğlu DM, Cebeci S, Rahbar MH, Hessabi M. Autism spectrum disorder and attention deficit hyperactivity disorder: knowledge and attitude of family medicine residents in Turkey. Turkish J Fam Med Prim Care. 2015;9:46-53.
22. Luleci NE, Hidiroglu S, Karavus M, Karavus A, Sanver FF, Ozgur F et al. The pharmacists' awareness, knowledge and attitude about childhood autism in Istanbul. Int J Clin Pharm. 2016;38:1477-82.
23. Imran N, Chaudry MR, Azeem MW, Bhatti MR, Choudhary ZI, Cheema MA. A survey of autism knowledge and attitudes among the healthcare professionals in Lahore, Pakistan. BMC Pediatr. 2011;11:107.
24. Robins DL, Fein D, Barton ML, Green JA. The Modified Checklist for Autism in Toddlers: an initial study investigating the early detection of autism and pervasive developmental disorders. J Autism Dev Disord. 2001;31:131-44.
25. Kara H, Demirtaş MS. Increasing the awareness of autism spectrum disorder with training of pre-school teachers and school counselors in Turkey. Journal of Child Science. 2020;10:e246-57.
26. Kara Ö, Çalışkan D, Suskan E. Comparison of the levels of knowledge and approaches in relation with child abuse and neglect in residents of pediatrics, pediatricians and practitioners working in the province of Ankara. Turk Pediatri Ars. 2014;49:57-65.
27. Onaolapo YA, Onaolapo JO. Global data on autism spectrum disorders prevalence: a review of facts, fallacies and limitations. Universal Journal of Clinical Medicine. 2017;5:14–23.
28. Pérez-Crespo L, Prats-Uribe A, Tobias A, DuranTauleria E, Coronado R, Hervás A et al. Temporal and geographical variability of prevalence and incidence of autism spectrum disorder diagnoses in children in Catalonia, Spain. Autism Res. 2019;12:1693–705.
29. Hossain MD, Ahmed HU, Jalal Uddin MM, Chowdhury WA, Iqbal MS, Kabir RI et al. Autism spectrum disorders (ASD) in South Asia: a systematic review. BMC Psychiatry. 2017;17:281.
30. Baio J, Wiggins L, Christensen DL, Maenner MJ, Daniels J, Warren Z et al. Prevalence of autism spectrum disorder among children aged 8 years autism and developmental disabilities monitoring network, 11 sites, United States, 2014. MMWR Surveill Summ. 2018;67:1-23.
31. Topçu S. Çocuklarda otizm spektrum bozukluğunun M-CHAT (Değiştirilmiş Erken Çocukluk Dönemi Otizm Tarama Ölçeği) ve TIDOS (Üç Maddelik Direk Gözlemsel Tarama) tarama testleri ile değerlendirilmesi. Uzmanlık tezi. Ankara, Anakara Üniversitesi, 2017.
32. TC Sağlık Bakanlığı. Tohum Otizm Vakfı. Otizm Tarama Projesi. İstanbul, 2008.
33. Yama B, Freeman T, Graves E, Yuan S, Karen Campbell M. Examination of the properties of the Modified Checklist for Autism in Toddlers (MCHAT) in a population sample. J Autism Dev Disord. 2012;42:23-34.
34. Wong V, Hui LH, Lee WC, Leung LS, Ho PK, Lau WL, et al. A modified screening tool for autism (Checklist for Autism in Toddlers [CHAT-23]) for Chinese children. Pediatrics. 2004;114:e166-76.
35. Seif Eldin A, Habib D, Noufal A, Farrag S, Bazaid K, Al-Sharbati M et al. Use of M-CHAT for a multinational screening of young children with autism in the Arab countries. Int Rev Psychiatry. 2008;20:281-9.
36. Dikmen U. Otistik Davranış Kontrol Listesi (ABC) ve Değiştirilmiş Erken Çocukluk Dönemi Otizm Tarama Ölçeği (M-CHAT)’in otistik çocukları belirleme yönünden karşılaştırması. Yüksek Lisans Tezi, İstanbul, Marmara Üniversitesi, 2008.
37. Gürkan K, Türkbay T. Yaygın gelişimsel bozukluklar ve iletişim bozukluklarında ilk başvuru yaşları. Çocuk ve Gençlik Ruh Sağlığı Dergisi. 2006;13:19-24.
38. Loomes R, Hull L, Mandy WPL. What is the male-tofemale ratio in autism spectrum disorder? A systematic review and meta-analysis. J Am Acad Child Adolesc Psychiatry. 2017;56:466-74.
39. Manzouri L, Yousefian S, Keshtkari A, Hashemi N. Advanced parental age and risk of positive autism spectrum disorders screening. Int J Prev Med. 2019;10:135.
40. Durkin MS, Maenner MJ, Newschaffer CJ, Lee LC, Cunniff CM, Daniels JL et al. Advanced parental age and the risk of autism spectrum disorder. Am J Epidemiol. 2008;168:1268-76.