Şeyma KELEŞ ATASOY, Fevziye TOROS, Gülen Güler AKSU, İpek İNCEL

Cinsel istismara uğrayan ergenlerde bağlanma stili, ana-baba tutumu, depresyon ve anksiyetenin değerlendirilmesi

Amaç: Bu çalışmada cinsel istismar mağduru ergenlerin sosyodemografik özelliklerinin ve uğradıkları cinsel istismarın özelliklerinin tanımlanması; bununla birlikte bu ergenlerin bağlanma stillerinin, ana-baba tutumlarının, depresyon ve anksiyete ölçek puanlarının cinsel istismara uğramayan kontrol grubu ile karşılaştırılması amaçlanmıştır. Gereç ve Yöntem: Araştırmanın örneklemini 13-18 yaş grubundaki cinsel istismara uğrayan 34 ergen ve cinsel istismara uğramayan 34 ergen oluşturmaktadır. Çalışmaya katılan tüm ergenlerin sosyodemografik verileri toplanmıştır. Cinsel istismara uğrayan ve uğramayan ergenlerin bağlanma stillerini, ebeveyn tutumlarını, depresyon ve anksiyete şiddetini karşılaştırmak için İlişki Ölçekleri Anketi, Ana-baba Tutum Ölçeği, Çocuklar için Depresyon Ölçeği ve Durumluk-Süreklilik Kaygı Envanterinden yararlanılmıştır. Bulgular: Olguların yaş ortalaması 15,29±1,31 olarak saptanmıştır. Cinsel istismar grubunun korkulu bağlanma alt ölçek puan ortalamaları kontrol grubuna göre anlamlı olarak daha yüksek bulunmuştur. Cinsel istismar grubunun kontrol grubuna göre ebeveyn tutumları açısından otoriter tutum alt ölçek ortalamalarının anlamlı olarak yüksek olduğu görülmüştür. Cinsel istismar grubunun depresyon ve durumluk-süreklilik anksiyete puan ortalamasının kontrol grubuna göre anlamlı olarak yüksek olduğu da saptanmıştır. Sonuç: Cinsel istismara uğrayan çocuk ve ergenlerin sosyodemografik özelliklerinin, istismara ait özelliklerin ve risk faktörlerinin tanımlanması, anne ve çocuk etkileşiminin arttırılması, güvenli bağlanmanın gerçekleşmesine yönelik ana-baba eğitimlerinin olması, demokratik ana-baba tutumunun benimsenmesi çocuk ve ergenlerin ruh sağlığını korumak açısından son derece önemlidir.

Evaluation of attachment style, parent's attitude, depression and anxiety in adolescents who are sexually abused

Purpose: In this article it was aimed to describe the sociodemographic attributes of the adolescents who were sexual abused child and the characteristics of the sexual abuse encountered by adolescents; it was also aimed to compare their attachment styles to their parents, attitudes of their parents, their scale scores of depression and anxiety between healthy control group who haven't had sexual abuse. Materials and Methods: The research sample was formed by 34 adolescents in age range of 13-18 who had sexual abuse and 34 healthy adolescents in age range of 13- 18 who haven't had sexual abuse. Sociodemographic data of all adolescents who joined the study were collected. Relationship Scales Questionnaire, Parental Attitude Scale, Children's Depression Inventory, State-Trait Anxiety Inventory were used to compare severity of depression and anxiety, parrental attitudes, the attachment styles to the parents of adolescents who had sexual abuse and adolescents who haven't had sexual abuse. Results: The average age of cases were calculated as 15.29±1.31. The fearful attachment subscale score average of sexual abuse group is significantly higher than the control group. The authoritarian attitude subscale score average of sexual abuse group is significantly higher than the control group. In addition, the depression and state- trait anxiety score average of sexual abuse group is significantly higher than the control group. Conclusion: It is extremely important to define the sociodemographic characteristics, characteristics of abuse and risk factors of children and adolescents who have been sexually abused, to increase mother-child interaction, to have parent trainings for the realization of secure attachment, to adopt a democratic parental attitude in terms of protecting the mental health of children and adolescents.

PDF

___

1. Johnson CF. Child sexual abuse. Lancet. 2004;364:462-70.
2. Newton S, Gerrits J. Child Abuse. New York, Crabtree Publishing Company, 2011.
3. Canton Cortes D, Cortes MR, Canton J. Child sexual abuse, attachment style, and depression: The role of the characteristics of abuse. J Interpers Violence. 2015;30.3:420-36.
4. Nickel MK, Tritt K, Mitterlehner FO, Leiberich P, Nickel C, Lahmann C et al. Sexual abuse in childhood and youth as psychopathologically relevant life occurrence: Cross-sectional survey. Croat Med J. 2004;45:483-89.
5. Cyr C, Michel G, Poulin C, Pascuzzo K, Dumais M, Losier V et al. Attachment theory in the assessment and promotion of parental competency in child protection cases. In Child Abuse and Neglect A Multidimensional Approach (Ed A Mueral):59-73. London, InTech, 2012.
6. Deniz ME. Ergenlerde bağlanma stilleri ile çocukluk istismarları ve suçluluk-utanç arasındaki ilişki. Eurasian Journal of Educational Research. 2006;22:89-99.
7. Demir EK, Şendil G. Ebeveyn tutum ölçeği (ETÖ). Türk Psikoloji Yazıları. 2008;21:15-25.
8. Üredi I, Erden M. Öz-düzenleme stratejileri ve motivasyonel inançlarının yordayıcısı olarak algılanan anne baba tutumları. Türk Eğitim Bilimleri Dergisi. 2009;781-811.
9. Rodriguez C. Personal contextual characteristics and cognitions predicting child abuse potential and disciplinary style. J Interpers Violence. 2010;25:315- 35.
10. Erdfelder E, Faul F, Buchner A. GPOWER: A general power analysis program. Behav Res Methods Instrum Comput. 1996;28:1-11.
11. Alpar R. Spor, Sağlık ve Eğitim Bilimlerinden Örneklerle Uygulamalı Istatistik ve Geçerlik- Güvenirlik. Ankara, Detay Yayıncılık, 2010.
12. Taşdelen B. Deneysel Çalışmalarda Tasarım Ve Örneklem Genişliği Problemi (Kavram, Planlama, Tahmin). Ankara, Detay Yayıncılık. 2017.
13. Griffin DW, Bartholomew K. The metaphysics of measurement: The case of adult attachment. In Attachment processes in adulthood. Advances in personal relationships (Eds D Perlman, K Bartholomew):17-52. London, Jessica Kingsley Publishers, 1994.
14. Sümer N, Güngör D. Yetişkin bağlanma stilleri ölçeklerinin Türk örneklemi üzerinde psikometrik değerlendirmesi ve kültürlerarası bir karşılaştırma. Türk Psikoloji Dergisi. 1999;43:35–106.
15. Kuzgun Y, Eldeleklioğlu J. Anne baba tutumları ölçeği In PDR’de Kullanılan Ölçekler (Ed Y Kuzgun, F Bacanlı). Ankara, Nobel Yayın Dağıtım. 2005.
16. Yarapsanlı B. Çocuklarda depresyon belirtilerinin yordanmasında yaşanmış olumsuz olaylar, algılanan anne-baba tutumu, öğrenilmiş çaresizlik ve umutsuzluğun rolü (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul, Maltepe Üniversitesi, 2011.
17. Spielberger CD, Gorsuch RL, Lushene RE. Manual for the State–Trait Anxiety Inventory. California, Consulting Psychologist Press. 1970.
18. Özusta Ş. Çocuklar için durumluk-sürekli kaygı envanterinin uyarlama, geçerlik ve güvenirlik çalışması. Türk Psikoloji Dergisi. 1995;10:32-44.
19. Önen Ö. Cinsel istismara uğrayan ergenlerde bireysel, ailesel ve istismara ait özelliklerin tanımlanarak, istismara uğrama ve psikiyatrik bozukluk oluşumu üzerine etkilerinin araştırılması: kontrollü bir çalışma (Uzmanlık Tezi). İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi, 2009.
20. Gölge ZB. Cinsel travma sonrası oluşan ruhsal sorunlar. Nöropsikiyatri Arşivi. 2005;42:19-28.
21. Özen N, Şener Ş. Çocuk ve ergende cinsel istismar. Ege Psikiyatri Sürekli Yayınları. 1997;2:473-91.
22. Akbaş S, Turla A, Karabekiroğlu K. Cinsel istismara uğramış çocuklar. Adli Bilimler Dergisi. 2009;24-32.
23. Priebe G, Svedin CG. Child sexual abuse is largely hidden from the adult society: An epidemiological study of adolescents disclosures. Child Abuse Neglect. 2008;12:1095-108.
24. Şimşek Ş, Gençoğlan S. Cinsel istismar mağdurlarında istismar süresi ve sıklığı ile travma belirtileri arasındaki ilişkinin incelenmesi. Dicle Medical Journal. 2014;1:166-71.
25. Er T. Cinsel istismara maruz kalan ve kalmayan ergenlerin anksiyete, depresyon ve benlik algısı açısından karşılaştırılması (Yüksek Lisans Tezi). İstanbul, Maltepe Üniversitesi, 2010.
26. Carlstedt A, Forsman A, Soderstrom H. Sexual child abuse in a defined Swedish area 1993-97: a population-based survey. Arch Sex Behav. 2001;5:483-93.
27. Fiş NP, Arman A, Kalaça S, Berkem M. Psychiatric evaluation of sexual abuse cases: A clinical representative sample from Turkey. Child Youth Serv Rev. 2010;32:1285-90.
28. Çöpür M, Üneri ÖŞ, Aydın E, Bahalı MK, Tanıdır C, Güneş H et al. İstanbul ili örnekleminde çocuk ve ergen cinsel istismarlarının karakteristik özellikleri. Anadolu Psikiyatri Derg. 2012;13:46-50.
29. Sanderson C. Anne Baba ve Öğretmenler Için Çocuğun Cinsel Eğitimi ve Tacizden Korunma Rehberi. ( Çeviren A Hekimoğlu-Gül, F). İstanbul, Sistem Yayıncılık. 2010.
30. Demirbaş S. Cinsel istismar mağduru ergenlerde bağlanma stili, depresyon, anksiyete, stres, stresle başa çıkma tarzları ve aleksitimi ilişkisi (Uzmanlık Tezi). İstanbul, Fatih Sultan Mehmet Vakıf Üniversitesi. 2017.
31. Aspelmeier JE, Elliott AN, Smith CH. Childhood sexual abuse, attachment, and trauma symptoms in college females: The moderating role of attachment. Child Abuse Neglect. 2007;5:549-66.
32. Yıldız C. Üniversite öğrencilerinin geçmişte yaşadıkları ayrılık kaygısı ile bağlanma stilleri arasındaki ilişkinin incelenmesi üzerine bir araştırma (Yüksek Lisans Tezi). Konya, Selçuk Üniversitesi. 2008.
33. Erözkan A. Lise öğrencilerinin bağlanma stilleri ve yalnızlık düzeylerinin bazı değişkenlere göre incelenmesi. Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 2004;2:155-75.
34. Şahbudak B. Aile içi ve aile dışı cinsel istismar mağduru çocuk ve ergenlerin annelerinin geçmiş travma öyküsü ve bağlanma özelliklerinin birbirleriyle ve sağlıklı kontrollerle karşılaştırılması (Uzmanlık Tezi). İzmir, Dokuz Eylül Üniversitesi, 2018.
35. Ovayolu N, Uçan Ö, Serindağ S. Çocuklarda cinsel istismar ve etkileri. Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi. 2007;4:13-22.