TÜRKİYE’DEKİ KADIN İZLEYİCİLERİN TELEVİZYON PROGRAMLARINDAKİ KADINI ALIMLAMASI
Alımlama çalışmaları, medya mesajı ile izleyici arasındaki etkileşimi konu ederek izleyiciyi anlam üreticisi olarak kabul eder. Çalışma, benzer demografik özelliklere sahip iki grup izleyicinin, diziler, haber bültenleri, gerçeklik televizyonu1 gibi televizyon programlarında kadın karakterleri nasıl alımladıklarını tespit etmek ve karşılaştırmayı amaçlamaktadır. Bu amaçla ilk bölümde alımlama yönteminin teorik çerçevesi çizilmiş, ikinci bölümde cinsiyet ve toplumsal cinsiyet kavramları açıklanarak toplumsal cinsiyet rolleri tanımlanmıştır. Çalışmanın üçüncü bölümünde televizyon program türlerinden televizyon dizileri, televizyon haberleri ve gerçeklik televizyonu programlarının temel özellikleri ve söylemleri ile anlatılmış, son bölümde de araştırmaya katılan kadınların televizyon programlarına yönelik alımlamaları yorumlanmıştır. Sonuç olarak, araştırmaya katılan kadınların her birinin, izledikleri dizi ve haber programlarında kadının, ailesi içerisinde kocası ile birlikte mutlu olabilmesi, ailesi için mücadele etmesi ve geleneklerine bağlı gibi özellikleri sıralamaları, toplumsal cinsiyet kodlamaları içerisinde kadının erkek tarafından denetimini kabul ettiğini imlemektedir. Kadının cinsiyet sınıflaması açısından daha çok erkek egemenliğinde olan bir alanda yer almasına karşın, bu alanda var olabilmenin koşulunun ‘erkek gibi’ olmak gerekliliği tespit edilmiştir. Ayrıca aynı toplum içerisinde sosyalleşen kadın bireylerin, eğitim seviyeleri farklı olsa da, hemcinslerine ve erkek cinsiyetine bakışları ve algılarının benzer özellikler gösterdiği saptanmıştır.
Anahtar Kelimeler:
Toplumsal Cinsiyet, Kadın Algısı, Televizyon
WOMEN’S WOMAN PERCEPTION ON TV PROGRAMMES IN TURKEY
Perception studies reveal how an audience creates meaning, and observes the interaction between the audience and media message. This study aims to reveal and compare how two similar demographic group audiences perceive women characters on TV (series, news, reality shows). For this purpose, the theoretical framework of the perception method is illustrated in the first section, and then the social roles of gender are described by clarifying social gender and notions of social gender in the second section. In the third section, TV program genres such as series, news and reality shows are explained including key features and discourses. Finally, in the last section, the perception of women included in the study toward women in TV programs is interpreted. Results show the women, who have been watching the series and news programs, demonstrate similar characteristics such as being happy with their husbands, fighting for their family and being conventional - accepting the control of men in social gender coding. It has been identified that in order to exist in her environment, a woman must behave ‘like a man,’ although she can only participate in an environment mostly controlled by men. Even if education levels are different, women’s views and perceptions of women who have been socializing in the same society, are similar
Keywords:
Gender, Woman Perception, Television,
___
- Abercrombie, N., Stephen H., Bryan S. T. (1986). The Penguin Dictionary of Sociology. New York: Penguin Books.
- Basow, S.A., (1992). Gender Stereotypes and Roles. California: Brooks/Cole Publishing Company.
- Bhasin, K.,(2003). Toplumsal Cinsiyet: Bize Yüklenen Roller. Ankara: Kadınlarla Dayanışma Vakfı Yayınları.
- Burton, G., (1995). Görünenden Fazlası (N. Dinç, Trans.). İstanbul: Alan Yayıncılık.
- Connell, R. W., (1998). Toplumsal Cinsiyet ve İktidar (C.Soydemir, Trans.). İstanbul: Ayrıntı Yay.
- Çam, Ş., (2009). Televizyon Dizilerinin Kadına Yönelik Şiddet Temsillerinde Ataerkil Rejimin İdeolojisi. Kültür ve İletişim, 12(2), 79-132.
- Çelenk, S., (2005). Televizyon Temsil Kültür. Ankara: Ütopya Yayınevi.
- Çulhaoğlu, M., (1998). İdeolojiler Alanı ve Türkiye Örneği. Ankara: Öteki Yayınevi.
- Demir, N.K. (2006). Kültürel Değişimlerin Reklamlarda Kadın ve Erkek Rol-Modellerine Yansıması. Fırat Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi, 16(1), 285-304.
- Doris B. (2009). Reality TV Formats: The Case of Canadian Idol. Canadian Journal of Communica- tion 34(1), 41-59.
- Dökmen, Z. Y., (2004). Toplumsal Cinsiyet: Sosyal Psikolojik Açıklamalar. Ankara: Sistem Yayıncılık.
- Dursun, Ç. (2001). TV Haberlerinde İdeoloji. Ankara: İmge Kitabevi.
- Erdoğan, İ. & Alemdar, K. (2010). Öteki Kuram. Ankara: Erk Yayınevi.
- Erus-Çetin, Z., Gürkan, H. (2012). Toplumsal Cinsiyet ve Sinemaya Yansıması: Yeniden Çekimler Aracılığıyla Japon ve Amerikan Sinemalarında Kadının Temsiline Bir Bakış. Journal of Selçuk Communication, 7(3), 206-217.
- E. Gülbuğ E. (2009) Haber Değeri Ve Televizyon Haberciliğinin Siyasal İletişim Üzerindeki Etkileri: Şişli-Ayazağa Köyü Sakinlerinin Televizyon Haberlerini Okuma Biçimleri Üzerine Bir Alımlama Çalışması. Selçuk İletişim, 6(1), 172-184.
- Fiske, J., (1987). Active Audiences, and Pleasure and Play Television Culture. London & NY: Methuen.
- Franzoi, S. (1996). Social Psychology. Dubuque: Brown and Benchmark.
- Güngör, N., (2011). İletişim Kuramlar Yaklaşımlar. Ankara: Siyasal Kitabevi.
- Hall, S., (1993). Encoding/Decoding. In S. During (Ed.), The Cultural Studies Reader. London and NY: Routledge.
- Hall, S. (2005) Kodlama, Kodaçımlama, Ankara: Vadi Yayınları.
- Humm, M. (1986). The Dictionary of Feminist Theory. OH: Ohio State University Press.
- Jensen,K . B. & Rosengren, K. E. (1990). İzleyicinin Peşindeki Beş Gelenek. In Ş. Yavuz (Ed.), Me- dya ve İzleyici Bitmeyen Tartışma. Ankara: Vadi Yayınları
- Kalan, Ö. G. (2010). Reklamda Çocuğun Toplumsal Cinsiyet Teorisi Bağlamında Konumlandırılışı: ‘Kinder’ Reklam Filmleri Üzerine Bir İnceleme. İstanbul Üniversitesi İletişim Fakültesi Dergisi, 38, 75-90.
- Kaypakoğlu, S., (2004). Toplumsal Cinsiyet ve Medya: Medyada Cinsiyet Stereotipleri. İstanbul: Naos Yayınları.
- Kotaman, A., Samav Uğursoy, A., Artun, A. (2011). Televizyonda Hikâye Anlatıcılığı. İstanbul: H2O Kitap.
- Kunda, Z., (1999). Social Cognition: Making Sense of People. Cambridge: MIT Press.
- Lee, C.; Pillutla, M.; Law, K. (2000). Power-Distance, Gender And Organizational Justice, Journal of Management, 26(4), 685-702.
- Lipmann, W., (1991). Public Opinion. London: Transaction Publishers.
- Lips, H.M., (2001). Sex and Gender: An Introduction. California: Mayfield Publishing Company.
- Livingstone, S. (2003). The changing nature of audiences : from the mass audience to the interactive media user. LSE Research Online. Retrieved from http://eprints.lse.ac.uk/ar- chive/00000417 .
- Maher, J. (2004) What Do Women Watch? Turning in to the Compulsory Heterosexuality Chan- nel. In S. Murray & L. Ouellette (Eds.), Reality TV: Remaking Television Culture. New York: New York University Press.
- Marshall, G., (1999). Sosyoloji Sözlüğü (O. Akınhay & D. Kömürcü, Trans.). Ankara: Bilim ve Sanat Yayınları.
- Mayers, D. G., (1996). Social Psychology. New York: McGraw-Hill.
- Michael B., Andrea S. (2008). The Truman Show : How’s it Going To End? The International Jour- nal of Psychoanalysis, 89(2), 433-440.
- Mutlu, E. , (1990). Televizyon ve Toplum. Ankara: TRT Yayınları.
- Oskay, Ü. (1998). Yıkanmak İstemeyen Çocuklar Olalım. İstanbul: YKY.
- Öneren, M. (2013). İmaj Yönetiminin TV Dizi Seyircileri Üzerindeki Etkisi. KMÜ Sosyal ve Ekonomik Araştırmalar Dergisi, 15(24), 75-85.
- Postman, N. (2004). Televizyon Öldüren Eğlence (O. Akınhay, Trans.). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
- Raphael, C. (2004). The Political Economic Origins of Reali-TV. In S. Murray & L. Ouellette (Eds.), Reality TV: Remaking Television Culture (145-149). New York: New York University Press.
- Segal, L. (1990). Gelecek Kadın Mı? (S. Öncü, Trans.). İstanbul: Afa Yayınları.
- Shoemaker, P. & Reese, S. D. (2002). İdeolojinin Medya İçeriği Üzerindeki Etkisi. In S. İrvan (Ed.), Medya Kültür Siyaset (127-181). Ankara: Alp Yayınevi.
- Staggenborg, S., (1998). Gender, Family and Social Movements. California: Pine Forge Press.
- Steven, R. & James, W. (2004). Why People Watch Reality TV. Media Psychology, 6(4), 363-378.
- Şeker, T. & Şimşek, F. (2012). Kodlama-Kodaçımı Bağlamında Muhteşem Yüzyıl Dizisinin Lise Öğrencileri Üzerindeki Etkilerine Yönelik Alımlama Analizi. Selçuk Üniversitesi İletişim Fakültesi Akademik Dergisi, 7(2), 111-120.
- Şeker, T. & Tiryaki, S., (2013). The Reception Analysis of the War Photographer. Global Media Journal: Turkish Edition, 3(6), 196-212.
- Tokgöz, O. (1981). Temel Gazetecilik. Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi Yayın- ları.
- Torgrimson, B. N. & Minson, C. T. (2005). Sex and Gender: what is the difference? Journal of Ap- plied Physiology, 99(3), 785-787. doi: 10.1152/japplphysiol.00376.2005
- Türkoğlu, N., (2004). İletişim Bilimlerinden Kültürel Çalışmalara Toplumsal İletişim. İstanbul: Babil Yayınları.
- Vander Zanden, J. W. (1990). Sociology: The Core. USA: McGraw-Hill.
- Yaylagül, L. (2013). Kitle İletişim Kuramları. Ankara: Dipnot Yayınları.
- Yılmaz, R.A. (2007). Reklamlarda Toplumsal Cinsiyet Kavramı: 1960-1990 Yılları Arası Milliyet Gazetesi Reklamlarına Yönelik Bir İçerik Analizi. Selçuk İletişim, 4(4), 143-156.
- Yayın Aralığı: Yılda 2 Sayı
- Başlangıç: 1992
- Yayıncı: İstanbul Üniversitesi