Mehmet PARLAK, Yakup ÇIKILI, Gıyasettin ÇİÇEK

Kereviz Tarlalarının Verimlilik Durumları ile Ağır Metal Kapsamlarının Toprak ve Yaprak Analizleriyle Belirlenmesi: Sakarya-Geyve Örneği

Kereviz (Apium graveolens L.), Sakarya’ nın Geyve İlçesi’nde ekonomik getirisi en yüksek olan bitkilerden birisidir. Kerevizden optimum verim alabilmek için toprak özellikleri ile bitkinin besin maddesi kapsamlarının bilinmesi gereklidir. Bu araştırmanın amacı Geyve’ de kereviz yetiştirilen alüvyal toprakların fiziksel ve kimyasal özellikleri, besin maddesi ve ağır metal içerikleri ile yaprak örneklerinin besin maddesi ve ağır metal içeriklerini belirlemektir. Kereviz topraklarının farklı bünyeli (siltli tın, kil tın, siltli kil tın, siltli kil ve kil), pH’ larının nötr ve hafif alkali, tuzluluk sorununun olmadığı, kireç içeriklerinin orta ve fazla olduğu saptanmıştır. Toprakların organik madde kapsamları %1.02 ile 5.15, toplam N %0.04 ile 0.25, alınabilir P ve K ise sırasıyla 9.40-242.50 mg/kg ve 172.40-447.70 mg/kg aralığında değişmiştir. Toprakların alınabilir Cu, Mn, Fe, Pb, Zn, Ni ve Cr içerikleri sırasıyla 10.13, 8.80, 4.26, 0.90, 0.82, 0.40 ve 0.009 mg/kg olduğu belirlenmiştir. Toprak kirliliği kontrolü yönetmeliğine göre topraklarda toplam ağır metal kapsamları bakımından ağır metal kirlenmesi saptanmamıştır. Kereviz yaprakları besin elementleri ve ağır metal kapsamları bakımından ise K hariç sorunsuz bulunmuştur.

Anahtar Kelimeler:

Kereviz, toprak özellikleri, bitki besin maddesi, ağır metal

Determination of Some Physico-Mechanical Properties of Lettuce Seed

The physico-mechanical properties of lettuce seeds are essential for the design of equipment for harvesting, transporting, cleaning, separating, packing, seed coating, storing and processing. The aim of this study was to determine some physico-mechanical properties of lettuce seeds. The geometric, gravimetric, aerodynamic, and mechanical properties and friction characteristics of lettuce seeds were obtained. According to the results, the averages length, width and thickness of lettuce seeds with a moisture content of 8,09% d.b. were measured as 3,36 mm, 0,84 mm and 0,54 mm, respectively with a projected area of 2,79 mm2. The sphericity of lettuce seeds was calculated as 0,34. The thousand grain of mass, bulk density, true density, volume, and porosity of lettuce seeds were measured as 1,09 g, 0,463 g cm-3, 1,153 g cm-3, 0,871 cm3, and 59,84%, respectively. The terminal velocity was measured as 3,46 m s-1. The static coefficient of friction was measured on four different surfaces, namely, stainless steel, aluminium, plywood and rubber. The results were found to be 0,198, 0,278, 0,346 and 0,352, respectively. The dynamic angle of repose of lettuce seeds was specified as 20,33°, 18,99°, 20,34° and 21,05° on same surfaces. In addition, the static response angle was 22,55º and the shelling resistance was found as 1,29 kg.

Keywords:

Lettuce seed, porosity, terminal velocity,

PDF

___

Acarsoy, Bilgin, N., Mısırlı, A., 2015. Farklı ekolojik koşullardaki kayısı çeşitlerinde toprak ve yaprak besin elementi içeriklerinin karşılaştırılması. Ege Üniv. Ziraat Fak. Derg. 52(1): 31- 37.
Adiloğlu, A., Adiloğlu, S., 2006. An investigation on nutritional status of tea (Camellia sinensi L.) grown in Eastern Black Sea Region of Turkey. Pakistan J. Biol. Sci. 9(3): 365-370.
Akça, H., Taşkın, M. B., Şahin, Ö., Kaya, E. C., Turan, M. A., Taban, S., Balcı, M., 2017. Beypazarı yöresinde havuç (Daucus carota L.) tarımı yapılan toprakların verimlilik durumları ile havuç bitkisinin potansiyel beslenme sorunlarının belirlenmesi. Uludağ Üni. Ziraat Fak. Derg. 31(2): 123-138.
Aktaş, A., 2011. Sakarya Rehberi. Sakarya Valiliği. Değişim Yayınları. 276 sayfa. İstanbul.
Aktaş, M., 1995. Bitki Besleme ve Toprak Verimliliği. Ankara Üniv. Ziraat Fak. Yayın No: 1429 Ders Kitabı: 416. Alloway, B. J., 2008. Zinc in Soils and Crop Nutrition. 2 nd edition. IFA, Paris.
Anonim, 2020. https://tr.wikipedia.org/wiki/Geyve. Erişim tarihi: 27 Ocak 2020.
Baltas, H., Sirin, M., Gökbayrak, E., Ozcelik, A.E., 2020. A case study on pollution and a human health risk assessment of heavy metals in agricultural soils around Sinop province, Turkey. Chemosphere. 241: doi: 10.1016/j.chemosphere.2019.125015.
Bozkurt, M.A., Yarılgaç, T., Çimrin, K.M., 2001. Çeşitli meyve ağaçlarında beslenme durumlarının belirlenmesi. Yüzüncü Yıl Üni. Ziraat Fak. Tarım Bil. Derg. 1(1): 39-45.
Bremner, J.M., 1996. Nitrogen- Total. In: Sparks, D.L. (Ed.), Methods of Soil Analysis. Part 3. Chemical Methods. 1085-1122. American Society of Agronomy, Madison, Wisconsin, USA.
Cangir, C., 1991. Toprak Bilgisi. Trakya Üni. Tekirdağ Ziraat Fak. Yayın No:116 Ders Kitabı No: 5. 178 s. Tekirdağ.
Chakraborty, K., Mistri, B., 2015. Soil fertility and its’ impact on agricultural productivity: A study in Sapar Mouza, Burdwan-I. International J. Humanities Social Sci. Studies. 2(3): 196-206.
Çelik, M., Keskin, N., Gülser, F., 2017. Van İli Erciş ilçesi bağlarında asmaların ve toprakların bazı bitki besin elementleri bakımından incelenmesi. Türk Tar. Doğa Bil. Derg. 4(3): 347–354.
Çetin, E., Eraslan, F., 2015. Afyonkarahisar İli Dinar ilçesi patates ekim alanlarında toprakların verimliliği ve bitkilerin beslenme durumlarının belirlenmesi. Süleyman Demirel Üni. Ziraat Fak. Derg. 10(2):135-145.
Çıtak, S., Sönmez, S., 2013. Antalya ili ve çevresindeki nar (Punica granatum) bahçelerinin beslenme durumlarının belirlenmesi. Akdeniz Üniv. Ziraat Fak. Derg. 26(1): 65-71.
Çiçekdağı, H., Zengin, M., 2017. Hüyük İlçesi’nde çilek bahçelerinin beslenme durumunun toprak ve bitki analizleri ile belirlenmesi. Selcuk J. Agr. Food Sci. 31(3): 33-42.
Dizdar, M.Y., 2003. Türkiye’nin Toprak Kaynakları. TMMOB Ziraat Mühendisleri Odası Teknik Yayınlar Dizisi No: 2. Ankara. 317 sayfa.
DMİ, 2019. Çanakkale İklim Verileri, Devlet Meteoroloji İşleri (yayınlanmamış).
Durnaoğulları, M., Erdal, İ., 2018. Alanya yöresi muz bahçelerinin beslenme durumlarının belirlenmesi. Süleyman Demirel Üniv. Ziraat Fak. Derg. 1. Uluslararası Tarımsal Yapılar ve Sulama Kongresi Özel Sayısı: 409-416.
Erdoğan Bayram, S., Elmacı, Ö. L., 2014. Ege Bölgesi Tire ilçesi mısır plantasyonlarının beslenme durumlarının incelenmesi. Süleyman Demirel Üni. Ziraat Fak. Derg. 9(2): 26-32.
Ertani, A., Mietto, A., Borin, M., Nardi, S., 2017. Chromium in agricultural soils and crops: A review. Water Air Soil Pollut. 228: 190. doi: 10.1007/s11270-017-3356-y.
FAO, 1990. Micronutrients Assessment at the Country Level. An International Study (M. Sillanpaa, ed.) FAO Soil Bulletin 63. Published by FAO. Roma, Italy. 128 pp.
Gee, G. W., Or, D., 2002. Particle-size analysis. In: Dane, J. H., Topp, G. C. (Eds.), Methods of Soil Analysis. Part 4, Physical Methods. 255–293.SSSA Book Series 5. Soil Science Society of America, Madison, Wisconsin, USA.
Gürel, S., Başar, H., 2014. Bursa yöresinde yetiştirilen armut ağaçlarının azot, fosfor, potasyum, kalsiyum ve magnezyum ile beslenme durumlarının incelenmesi. Uludağ Üniv. Ziraat Fak. Derg. 28(1): 1-11.
Güzel, N., Gülüt, K.Y., 2010. Toprağın Oluşumu ve Özellikleri. Ç.Ü. Ziraat Fak. Genel Yayın No: 289. Ders Kitapları Yayın No: A-91. Adana.
Helmke, P.A., Sparks, D.L., 1996. Lithium, sodium, potassium, rubidium, and calcium. In: Sparks, D. L. (Ed.), Methods of Soil Analysis. Part 3. Chemical Methods. 551-574. American Society of Agronomy, Madison, Wisconsin, USA.
Jones, A., Montanarella, L., Jones, R., 2005. Soil Atlas of Europe. European Soil Bureau Network European Commission. 128 pp.
Jones, J.R., Wolf, B., Mills, H.A., 1991. Plant Analysis Handbook. Micro Macro Publishing Inc. USA.
Kabata-Pendias, A., Pendias, H., 2011. Trace Elements in Soils and Plants. Third Edition. Boca Raton, FL: CRC Press.
Kacar, B., 2019. Sürdürülebilir Tarımda Mikro Besin Maddeleri. Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
Kacar, B., İnal, A., 2010. Bitki Analizleri. Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
Kızılgöz, İ., Tutar, E., Sakin, E., 2009. Bozovada yaygın olarak yetiştirilen antepfıstığı (Pistacia vera L.) ağaçlarının beslenme durumu. Süleyman Demirel Üni. Ziraat Fak. Derg. 4(1): 10-15.
Kızılkaya, R., Dengiz, O., Özyazıcı, M.A., Aşkın, T., Mikayilov, F., Shein, E., 2011. Spatial distribution of heavy metals status in Bafra plain soils. Eurasian Soil Science. 44(12): 1343-1351.
Kuo, S., 1996. Phosphorus. In: Sparks, D. L. (Ed.), Methods of Soil Analysis. Part 3. Chemical Methods. 869- 920. American Society of Agronomy, Madison, Wisconsin, USA.
Lindsay, W.L., Norvell, W.A., 1978. Development of a DTPA soil test for Zn, Fe, Mn and Cu. Soil Sci. Amer. J. 42(3): 421-428.
Loeppert, R.H., Suarez, D.L., 1996. Carbonate and gypsum. In: Sparks, D. L. (Ed.), Methods of Soil Analysis. Part 3. Chemical Methods. 437-474. American Society of Agronomy, Madison, Wisconsin, USA.
Mordoğan, N., Erdoğan Bayram, S., Çakıcı, H., Duman, İ., 2019. Brokoli ve pırasada kükürt içeriği ve kükürtlü aminoasit miktarları arasındaki ilişkiler. Harran Tarım Gıda Bil. Derg. 23(3): 263-276.
Mueller, L., Schindler, U., Mirschel, W., Shepherd, T. G., Ball, B. C., Helming, K., Rogasik, J., Eulenstein, F., Wiggering, H., 2010. Assessing the productivity function of soils: A review. Agron. Sustain. Dev. 30, 601-614.
Müftüoğlu, N.M., Türkmen, C., Çıkılı, Y., 2014. Toprak ve Bitkide Verimlilik Analizleri. Nobel Akademik Yayıncılık, Ankara.
Nelson, R.E., Sommers, L.E., 1996. Total carbon, organic carbon and organic matter. In: Sparks, D. L. (Ed.),
Methods of Soil Analysis. Part 3. Chemical Methods. 961-1010. American Society of Agronomy, Madison, Wisconsin, USA.
Nicholson, F.A., Smith, S.R., Alloway, B.J., Carlton-Smith, C., Chambers, B.J ., 2003. An inventory of heavy metals inputs to agricultural soils in England and Wales. Sci. Total Environ. 311: 205–219.
Özkutlu, F., Korkmaz, K., Özenç, N., Aygün, A., Şahin, Ö., Kahraman, M., Ete, Ö., Akgün, M., Taşkın, B., 2016. Ordu-Merkez ilçedeki bazı fındık bahçelerinin mineral beslenme durumunun belirlenmesi. Akademik Ziraat Derg. 5(2):77-86.
Özyazıcı, M.A., Dengiz, O., Özyazıcı, G., 2017. Spatial distribution of heavy metals density in cultivated soils of Central and East Parts of Black Sea Region in Turkey. Eurasian J. Soil Sci. 6(3): 197 – 205.
Panagos, P., Ballabio, C., Lugato, E., Jones, A., Borrelli, P., Scarpa, S., Orgiazzi, A., Montanarella, L., 2018. Potential sources of antropogenic copper inputs to European agricultural soils. Sustainability, 10: doi:10.3390/su10072380.
Parlak, M., Çiçek, G., Blanco-Canqui, H., 2018. Celery harvesting causes losses of soil: A case study in Turkey. Soil Till. Res. 180: 204-209.
Parlak, M., Everest, T., Tunçay, T., 2019. Rulo çim alanlarındaki toprakların ve çim bitkisinin bazı ağır metal (Cu, Zn, Cr, Ni, Pb) içerikleri: Pilot çalışmalar: Edirne, Balıkesir ve Çanakkale. ÇOMÜ Ziraat Fak. Derg. 7(2): 323-334.
Peng, H., Chen, Y., Weng, L., Ma, J., Ma, Y., Li, Y., İslam, M.S., 2019. Comparisons of heavy metal input inventory in agricultural soils in North and South China: A review. Sci. Total Environ. 660: 776-786.
Petersen, R.G., Calvin, L.D., 1996. Sampling. In: Sparks, D. L. (Ed.), Methods of Soil Analysis. Part 3. Chemical Methods. 1-17. American Society of Agronomy, Madison, Wisconsin, USA.
Rehman, M., Liu, L., Wang, Q, Saleem, M.H., Bashir, S., Ullah, S., Peng, D., 2019. Copper environmental toxicology, recent advances, and future outlook: A review. Environ. Sci. Pollut. Res. 26: 18003–18016.
Rhoades, J.D., 1996. Salinity: Electrical conductivity and total dissolved solids. In: Sparks, D. L. (Ed.), Methods of Soil Analysis. Part 3. Chemical Methods. 417-436. American Society of Agronomy, Madison, Wisconsin, USA.
Richards, L.A., 1954. Diagnosis and Improvement Saline and Alkaline Soils. U.S. Dep. Agr. Handbook No: 60. 160 pp.
Sert, S., Özocak, A., Arel, E., Bol, E., 2005. Sakarya Bölgesinde yerel zemin özelliklerinin hasar büyüklüğüne etkisi, Arifiye-Geyve-Güneşler örneği. Deprem Sempozyumu, s.1214-1223. 23-25 Mart 2005. Kocaeli.
Sönmez, S., Orman, Ş., Çıtak, S., Kocabaş Oğuz, I., Kalkan, H., Uras, D.S., Ok, H., Özsayın Çıtak, S., Yılmaz, E., Sönmez, N.K., Kaplan, M., 2014. Kumluca ve Finike yöreleri turunçgil bahçelerinin beslenme durumlarının belirlenmesi. Akdeniz Üni. Ziraat Fak. Derg. 27(1): 51-59.
Söylemez, S., Öktem, A.G., Kara, H., Almaca, N.D., Ak, B.E., Sakar, E., 2017. Şanlıurfa yöresi zeytinliklerinin beslenme durumunun belirlenmesi. Harran Tarım Gıda Bil. Derg. 21(1): 1-15.
Sutherland, R.A., 2000. Bed sediment-associated trace metals in an urban stream, Oahu, Hawaii. Environmental Geology 39: 611–627.
Thomas, G.W., 1996. Soil pH and soil acidity. In: Sparks, D. L. (Ed.), Methods of Soil Analysis. Part 3. Chemical Methods. 475-490. American Society of Agronomy, Madison, Wisconsin, USA.
Tok, H.H., 1997. Çevre Kirliliği. Anadolu Matbaası. İstanbul.
Toprak Kirliliğinin Kontrolü Yönetmeliği, 2005. Resmi Gazete, Tarih: 31.05.2015, Sayı: 25831.
TUİK, 2017. Türkiye İstatistik Kurumu. Tarımsal veriler. http://www.tuik.gov.tr (Erişim tarihi 10.07.2017).
Uçgun, K., Kelebek, C., Cansu, M., Altındal, M., Yalçın, B., 2019. Toprak pH’sını etkileyen bazı materyallerin hububat tarımında kullanımı. Toprak Su Der. Özel Sayı: 94-100.
USEPA (United States Environmental Protection Agency), 1996. Method 3050B: Acid Digestion of Sediments, Sludges, and Soils. (Revision 2).
Uysal, E., Daş Kılıç, Ö.B., Şen, O.F., Rahmanoğlu, N., Albayrak, B., Bıyıklı, M., Üğlü, G., 2017. Balıkesir yöresinde yetiştirilen sanayi domateslerinin makro besin elementleri ile beslenme durumlarının incelenmesi. Akademik Ziraat Derg. 6(1): 35-44.
Ülgen, N., Yurtsever, N., 1988. Türkiye Gübre ve Gübreleme Rehberi (3. Baskı). T.C. Tarım Orman Köyişleri Bakanlığı, Köy Hizmetleri Genel Müdürlüğü, Toprak ve Gübre Araştırma Enstitüsü Müdürlüğü Yayınları, Genel Yayın No: 151, Teknik Yayınlar No: T–59, Ankara. 182 s.
Varol, M., Sünbül, M.R., Aytop, H., Yılmaz, C.H., 2020. Environmental, ecological and health risks of trace elements, and their sources in soils of Harran Plain, Turkey. Chemosphere 245: doi:10.1016/j.chemosphere.2019.125592
Vural, H., Eşiyok, D., Duman, İ., 2000. Kültür Sebzeleri (Sebze Yetiştirme). Ege Üniv. Basımevi, Bornova, İzmir. 440 sayfa.
Wedepohl, K.H., 1995. The composition of the continental crust. Geochimica et Cosmochimica Acta. 59(7):1217–1232.
Yağmur, B., Okur, B., 2011. İzmir Kemalpaşa ilçesi kiraz bahçelerinin verimlilik durumları ve ağır metal içerikleri. Derim Derg., 28(2):1-13.
Yağmur, B., Okur, B., 2015. Salihli (Manisa) yöresindeki şeftali (Prunus persica L.) bahçelerinin beslenme ve kirlilik durumları. Meyve Bilimi. 2(1):16-26.
Yıldız, E., Uygur, V., 2016. Uşak ili ceviz bahçelerinin mineral beslenme durumları. Süleyman Demirel Üniv. Ziraat Fak. Derg. 11(2):70-78.