Aydın Ovası Koşullarında İnfrared Termometre Tekniği ile Pamukta Bitki Su Stresi İndeksi (CWSI) ve Sulama Zamanının Belirlenmesi

Bu çalışma 2018 yılında, Aydın Adnan Menderes Üniversitesi, Ziraat Fakültesi Araştırma ve Uygulama Çiftliği arazilerinde yürütülmüştür. Araştırma, Aydın koşullarında kütlü pamuk veriminin tahmininde bitki su stres indeksinin (CWSI) belirlenmesi amacıyla kurulmuştur. Çalışmada pamuk verimi ve CWSI hesaplanmasında 1,20 m kök bölgesinde tüketilen beş farklı sulama düzeyi (100, 75, 50, 25 ve 0 %) incelenmiştir. En yüksek verim ve toplam bitki su tüketimi tam sulama yapılan %100 konusundan elde edilmiştir. Bu konudan elde edilen kütlü verimi ve bitki su tüketimi sırasıyla, 598,5 kg/da ve 801 mm bulunmuştur. Çalışmada beş sulama düzeyi için bitki taç sıcaklığı, hava sıcaklığı ve buhar basıncı açığı kullanılarak CWSI hesaplanmıştır. CWSI değerleri arttıkça; topraktaki nem açığı artmış fakat pamuk kütlü verimleri azalmıştır. Çalışma sonucunda, bitki su stresi indeksi değerlerinden sulama zamanının belirlenmesinde yararlanılabileceği saptanmıştır. En yüksek pamuk veriminin sağlandığı S1 tam sulama konusundan sulama öncesi ortalama CWSI= 0,22 değeri elde edilmiştir. Çalışmada ortalama CWSI değerleri ile pamuk kütlü verimi arasında ikinci dereceden önemli “Y = -2161,8 CWSI2 + 1007,5 CWSI +511,76” eşitliği bulunmuş ve bunun Aydın koşullarında pamuk verim tahmininde kullanılabileceği belirtilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Pamuk, damla sulama, bitki su stres indeksi (CWSI), alt baz

Determination of Some Physico-Mechanical Properties of Lettuce Seed

The physico-mechanical properties of lettuce seeds are essential for the design of equipment for harvesting, transporting, cleaning, separating, packing, seed coating, storing and processing. The aim of this study was to determine some physico-mechanical properties of lettuce seeds. The geometric, gravimetric, aerodynamic, and mechanical properties and friction characteristics of lettuce seeds were obtained. According to the results, the averages length, width and thickness of lettuce seeds with a moisture content of 8,09% d.b. were measured as 3,36 mm, 0,84 mm and 0,54 mm, respectively with a projected area of 2,79 mm2. The sphericity of lettuce seeds was calculated as 0,34. The thousand grain of mass, bulk density, true density, volume, and porosity of lettuce seeds were measured as 1,09 g, 0,463 g cm-3, 1,153 g cm-3, 0,871 cm3, and 59,84%, respectively. The terminal velocity was measured as 3,46 m s-1. The static coefficient of friction was measured on four different surfaces, namely, stainless steel, aluminium, plywood and rubber. The results were found to be 0,198, 0,278, 0,346 and 0,352, respectively. The dynamic angle of repose of lettuce seeds was specified as 20,33°, 18,99°, 20,34° and 21,05° on same surfaces. In addition, the static response angle was 22,55º and the shelling resistance was found as 1,29 kg.

Keywords:

Lettuce seed, porosity, terminal velocity,

PDF

___

Açıkgöz, N., Aktaş, M.E., Mokhaddam, A.F., Özcan, K., 1994. Tarist an agrostatistical packageprogramme for personel computer. E.Ü.Z.F. Tarla Bitkileri Kongresi. 264 – 267. 25 – 29 Nisan 1994. İzmir. Turkey.
Akçay, S., Dağdelen, N., 2017. Water productivity and fiber quality parameters of deficit irrigated cotton in a semi-arid environment. Fresenius Environmental Bulletin. 26(11): 6500-6507.
Aksoy, E., Aydın, G., Seferoğlu, S., 1998. Adnan Menderes Üniversitesi Ziraat Fakültesi arazi topraklarının önemli karakteristikleri ve sınıflandırılması. Ege Bölgesi 1. Tarım Kongresi. Cilt. 2. 469-477. Aydın.
Anonim, 1995. Tarım ve Köyişleri Bakanlığı Aydın İl Müdürlüğü Çalışma Raporu. Aydın.
Anonim, 2018a. T.C. Gümrük ve Ticaret Bakanlığı Kooperatifçilik Genel Müdürlüğü 2017 Yılı Pamuk Raporu. Anonim, 2018b. Aydın İli Tarım Master Planı. Aydın Tarım İl Müdürlüğü. Aydın.
Aydın, B., Öztürk, O., Özkan, E., Özer, S., Çebi, Ü., 2019. Damla sulama desteklemelerinin üreticiler tarafından değerlendirilmesi: Edirne İli Örneği. ÇOMÜ Zir. Fak. Derg. 7(1): 57–67.
Başal, H., Dağdelen, N., Ünay, A., Yılmaz, E., 2009. Effects of deficit drip irrigation ratios on cotton (Gossypium hirsutum l.) yield and fiber quality. J. Agron. Crop Sci. 195(1): 19-29.
Cave, J., 2013. Cotton lint yield, fiber quality and water-use efficiency as influenced by cultivar and irrigation level. Texas Tech University, Master of Sciences. pp 192. USA.
Çamoğlu, G., Demirel, K., Genç, L., Eroğlu, İ., Boran, A., 2018. Damla sulama sistemlerinin CAD tabanlı bir program ile değerlendirilmesi: Kumkale. Çanakkale örneği. ÇOMÜ Zir. Fak. Derg. 6(1): 61-70.
Dağdelen, N., Başal, H., Yılmaz, E., Gürbüz, T., Akçay, S., 2009. Different drip irrigation regimes affect cotton yield water use efficiency and fiber quality in western Turkey. Agric. Water Manag. 96: 111-120.
Dağdelen, N., Gürbüz, T., Tunalı, S.P., 2019. Aydın Ovası koşullarında farklı pamuk çeşitlerinde damla sulama yöntemiyle oluşturulan su stresinin su-verim ilişkileri üzerine etkileri. Derim. 36(1): 64-72.
Erdem, T., Erdem, Y., 2010. Sulama zamanı planlanmasında bitkiye dayalı ölçüm tekniklerinden: İnfrared termometre tekniği. Tarla Sera Dergisi. 2: 65-69.
Ertek, A., Kanber, R., 2003. Effects of different irrigation programs on the lint out-turn of cotton under drip irrigation. KSU J. Science and Engineering. 6: 106-116.
Howell, T.A., Hatfield, J.L., Yamada, H., Davis, K.R., 1984. Evaluation of cotton canopy temperature to detect crop water stress. Trans. ASAE. 27: 84-88.
Idso, S.B., Jackson, R.D., Pinter, P.J., Reginato, R.J., Hatfield, J.L., 1981. Normalizing the stress-degree-day parameter for environmental variability. Agric. Meteorol. 24: 45-55.
Idso, S.B., 1982. Non-water stressed baselines: a key to monitoring and interpreting plant water stress. Agric. Meteorol. 27: 59-77.
Ibragimov, N., Evett, S.R., Esanbekov, Y., Kamilov, B.S., Mirzaev, L., Lamers, J., 2007. Water use efficiency of irrigated cotton in Uzbekistan under drip and furrow irrigation. Agric. Water Manag. 90: 112-120.
Jackson, R.D., Idso, S.B., Reginato, R.J., Pinter, P.J., Jr., 1981. Canopy temperature as a crop water stress ındicator. Water Resour. Res. 17: 1133-1138.
Jackson, R.D., 1982. Canopy Temparature and Crop Water Stres. Advances in Irrigation. Edited by Daniel Hillel Acamedic Pres: 1. 43-85. New York - London.
Kaçar, M.M., 2007. Farklı su ve gübre sistemlerinin pamuk bitkisinde su stres indeksinin değişiminin incelenmesi. Ç.Ü. Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. Adana.
Kanber, R.. 1977. Çukurova koşullarında bazı toprak serilerinin değişik kullanılabilir nem düzeylerinde yapılan sulamaların pamuğun verim ve su tüketimine etkisi üzerinde bir lizimetre araştırması. (Doktora Tezi). Köyişleri ve Kooperatifler Bakanlığı. Toprak Su Genel Md. Yayın No:78. Rapor Yayın No: 33. Tarsus. s.169.
Kırnak, H., Çopur, O., Doğan, E., 2005. Pamukta bitki su stresi indeksi (CWSI) ile generatif ve lif teknolojik özellikler arasındaki ilişkinin değerlendirilmesi. GAP IV. Tarım Kongresi Bildirileri.1164-1169. Şanlıurfa.
Ödemiş, B., Baştuğ, R., 1996. İnfrared termometre tekniği kullanılarak pamukta bitki su stresinin değerlendirilmesi ve sulamaların programlanması. Turkish Journal of Agriculture and Forestry. 23(1): 31-37.
Pinter, P.J., Jr., Reginato, R.J., 1982. A thermel infrared technique for monitoring cotton water stress and scheduling irrigations. Trans. ASAE. 25: 1651-1655.
Reginato, R.J., 1983. Field quantification of crop water stress. Trans. ASAE. 26(3): 772-775/781.
Reginato, R.J., Howell, J., 1985. Irrigation scheduling using crop indicators. Journal of and Drainage Engineering ASCE. 111(2): 125-133. Paper No: 19798.
Sobrinho, F., Guerra, H., Araujo, W., Pereira, J., Zonta, J., Bezerra, J., 2015. Fiber quality of upland cotton under different irrigation depths. Revista Brasileira de Engenharia Agricola e Ambiental. 19(11): 1057-1063.
Tunalı, S.P., Gürbüz, T., Akçay, S., Dağdelen, N., 2019. Aydın koşullarında pamuk çeşitlerinde su stresinin verim ve verim bileşenleri ile lif kalite özellikleri üzerine etkileri. ÇOMÜ Zir. Fak. Derg. 7(1): 161– 168.
Türkeş, M., 2008. Gözlenen iklim değişiklikleri ve kuraklık: Nedenleri ve geleceği. Toplum ve Hekim. 23: 97- 107.
Yazar, A., Sezen, S.M., Sesveren, S., 2002. LEPA and trickle irrigation of cotton in the Southeast Anatolia Project (GAP) Area in Turkey. Agricultural Water Management. 54(3): 189-203.