“BEN” VE “ÖTEKİ” İLŞİKİSİNDE İNSAN VE DİĞERLERİ

“Ben” ve “öteki” ya da “diğerleri” sorunu, düşünce tarihinin kadim problemlerinden birisi olsa da modern dönemlerle birlikte ortaya çıkan yeni ontolojik ve epistemolojik anlayışlarla birlikte en çok tartışılan konulardan birisi haline gelmiştir. Genel anlamda varlığın mahiyeti ve özelde bir varolan olarak insanın bu varlık içerisinde kendini konumlandırma biçimi “özne” ve “diğerleri” arasındaki ilişkinin biçiminin de temelini oluşturmaktadır. “Ben”i mutlaklaştıran idealist yaklaşımları ve şeyleri mutlaklaştıran realist yaklaşımları indirgemeci ve tek yanlı yaklaşımlar olarak değerlendiren 20.yüzyılın önemli düşünürlerinden Ortega y. Gasset’in “yaşamsal aklı” ön plana çıkararak, ele aldığı “ben ve öteki” anlayışı çalışmamızın temel bakış açısını oluşturacaktır. Özellikle Ortega’nın birey ve diğerleri arasındaki dinamik diyalog olarak ifade ettiği “yaşam” fikrinin temelini oluşturan “Ben, Kendim ve Benim Ortamım” (I’m, myself and my circumstance) cümlesinden hareketle söz konusu sorunu farklı boyutlarıyla ortaya koymaya çalışacağız. Böylelikle, “ben”, “başka ben’ler ve diğer şeylerin birbirleri için ne anlama geldiği ve birbirleriyle olan ilişkilerini temel gerçeklikleri açısından tartışmaya açacağız.