Suluca Karahöyük İdolleri

Anadolu’da varlığı Epipaleolitik döneme kadar eskiye giden çıplak kadın figürinleri, özellikle Neolitik Çağ’da Ana Tanrıça inancının güçlü bir yansıması olarak karşımıza çıkmaktadır. Ana Tanrıça’nın doğurganlığını dolgun vücut hatlarıyla, doğaya hâkimiyeti ve koruyuculuğunu da hayvanlar ile göstererek bin yıllar boyu varlığını korumuştur. Neolitik Çağ’ın ardından, zamanla yaygın kullanım sebebiyle görünümleri değişmeye başlamış, boyları küçülmüş ve ayrıntı verilmeden daha şematize/yalın/basit yapılmaya başlanmışlardır1. Şematizasyonun yalınlaştırmanın en yaygın görüldüğü dönem ise Erken Tunç Çağı olmuştur. Böyle yapılan idollere, yerine göre keman violin veya kurs biçimli idoller olarak nitelendirilmiştir. Bu yazıda, Suluca Karahöyük’ün Erken Tunç Çağ tabakalarında bulunan keman biçimli iki idol ile Kültepe kurs vücutlu bir idole ait olması gereken baş parçası tanıtılacaktır

Anahtar Kelimeler:

Orta Anadolu, Hacıbektaş, Suluca Karahöyük, Erken Tunç Çağı, İdol

İdols from Suluca Karahöyük

Even though Suluca Karahöyük settlement which is located in Nevşehir, Hacıbektaş district has been excavated for more than nine years, the knowledge about its findings is extremely limited. Three idols which comprise the subject of this paper consist of two violin shaped idols and one idol which has a similar type with Kültepe course bodied idols

Keywords:

Central Anatolia, Hacıbektaş, Suluca Karahöyük, Early Bronze Age, Idol,

___

Akdeniz, E. 2003 “Erken Tunç Çağına Ait Bir Grup İdol”, Anadolu Araştırmaları XVI: 9-18.
Alp, S. 1965 “Güney-Batı Anadolu’da Bulunan Erken Bronz Çağına Ait Mermer İdol’ler”, Belleten XXIX-113: 3-8, Lev. I-VII.
Ainsworth, W. 1840 “Notes on a Journey from Kasariyah, by Malatiyah, to Bir or Birehjik, in May and June, 1839”, Journal of the Royal Geographical Society of London 10: 311-340.
Aydıngün, Ş. 2005 “Kentleşme ve Tunçun Keşfi: İlk Tunç Çağının Kutsal Bedenleri / Urbanization, the Invention of Bronze Age and the Sacred Badies of the Early Bronze Age”, Ş. Aydıngün (ed.), Tunç Çağı’nın Gizemli Kadınları / Mysterious Women of the Bronze Age, İstanbul: 29-80.
Balkan, K. – O. Sümer 1968 “1967 Yılı Hacıbektaş (Suluca Karahöyük) Kazısı Önraporu”, Türk Arkeoloji Dergisi XVI-2: 15-39.
1969 “1968 Yılı Hacı Bektaş Hüyüğü (Suluca Karahöyük) Ön Raporu”, Türk Arkeoloji Dergisi XVIII-1: 37-49.
Bilgi, Ö. 1975 “Kültepe Kazılarında Bulunmuş Olan İnsan Figürinleri”, Belleten XXXIX-154: 201-208, Lev. I-IV.
1977 “Yeni Tip Mermer İdoller”, Belleten XLI-163: 473-475, Lev. I-II.
Duru, R. 1994 Kuruçay Höyük-1: 1978-1988 Kazılarının Sonuçları Neolitik ve Erken Kalkolitik Çağ Yerleşimleri, Ankara.
Frankfort, H. 1949 “Ishtar at Troy”, Journal of Near Eastern Studies VIII: 194-200.
Gülçur, S. – P. Çaylı – I. Demirtaş 2011 “Güvercinkayası 2009 Yılı Kazısı”, 32. Kazı Sonuçları Toplantısı 3: 294-312.
Hodder, I. 2005 ”Figürinler Hakkında Düşünmek / Thinking About Figurines”, Ş. Aydıngün (ed.), Tunç Çağı’nın Gizemli Kadınları / Mysterious Women of the Bronze Age, İstanbul: 7-10.
Korfmann, M. 1986 “Die ‘Grosse Göttin’ in Alaca Höyük”, IX. Türk Tarih Kongresi I, Ankara: 153-163, Lev. 97-102.
Lloyd, S. – J. Mellaart 1962 Beycesultan I. The Chalcolithic and Early Bronze Age Levels, London.
Mellink, M. J. 1976 “Archaeology in Asia Minor”, American Journal of Archaeology LXXX: 261-289.
Mercan, A. 1992 “Hacıbektaş - Sulucakarahöyük 1991 Yılı Kurtarma Kazısı”, Sanat Tarihi Araştırmaları Dergisi 11: 69-70.
Meriç, R. 1993 “1991 Yılı Alaşehir Kazısı”, XIV. Kazı Sonuçları Toplantısı-II: 355-363.
Özgüç, N. 1957 “Kültepe Kazılarında Bulunan Mermer İdol ve Heykelcikler”, Belleten XX-81: 61-70, Res. 1-53.
Özgüç, T. 1941 “Kurs Vücutlu Kültepe İdolleri”, Arkeoloji Araştırmaları 1940-1941, İstanbul, 854-876.
1943 “Öntarihte Anadolu İdollerinin Anlamı”, Dil ve Tarih Coğrafya Dergisi II-1: 65-72.
1963 “Yeni Araştırmalar Işığında Eski Anadolu Arkeolojisi”, Anadolu VI: 1-21.
1993 “Alabaster Idols and Statuettes from Kültepe”, M. Frangipane – H. Hauptmann – M. Liverani – P. Matthiae – M. Mellink (eds.), Between The Rivers and Over The Mountains Archaeologica Anatolica et Mesopotamica Alba Palmieri Dedicata, Roma: 509-515.
Özten, A. 1989 “A Group of Early Bronze Age Pottery from the Konya and Niğde Region”, K. Emre – B. Hrouda – M. Mellink – N. Özgüç (eds.), Anatolia and The Ancient Near East Studies in Honor of Tahsin Özgüç’e Armağan, Ankara: 407-418, Pl. 121-124.
Renfrew, C. 1969 “The Development and Chronology of the Early Cycladic Figurines”, American Journal of Archaeology LXXIII-1: 1-32, Pl. 1-10.
von der Osten, H. H. 1930 Explorations in Hittite Asia Minor 1929, Chicago.
1937 The Alishar Hüyük Seasons of 1930-32, Part III, Chicago.