Hakkâri’nin Turizme Yönelik Potansiyelleri Hakkında Bir Değerlendirme
Genel olarak turizm ülkelerin temel iktisadi faaliyetleri arasında yerini almış olup, özellikle gelişmekte olan ülkelerdeki ekonomik etkinlikler arasında ilk sıralarda yer almaktadır. Her ne kadar turizm denildiğinde deniz‐kum‐güneş üçlüsü ilk olarak akla gelse de gelişen teknolojiyle bilgi birikiminin artması, artan refah seviyesi, boş zamanların fazlalığı gibi pek çok sebepten ötürü turizm özellikle son yıllarda ciddi anlamda gelişme göstermiş ve çeşitlilik kazanmıştır. Sahil şeridinde yer almayan mekanların turistik açıdan gelişemeyeceği fikri ortadan kalkmış, beklenti ve turizm algısındaki değişmeyle çöllerden buzullara, ören yerlerinden folklorik unsurlara değin pek çok saha ve değer turizme konu olabilir hale gelmiştir. Bu çalışmada ülkemizin büyük merkezlerine uzak ve fazlaca gelişmeye müsait olmayan Hakkâri’nin turizm potansiyeli ve yapılması gerekenler üzerinde durulmuştur. Hakkâri, coğrafi şartlardan ötürü özellikle doğa turizmi açısından oldukça yüksek bir potansiyele sahip olmakla birlikte; kültür turizmi açısından aynı potansiyelden bahsetmek pek mümkün gözükmemektedir. İlde yıllardan beri süregelen güvenlik sorunu, sınır şehri olması ve altyapı eksiklikleri turizm açısından gelişmenin önündeki başlıca engeller olarak karşımıza çıkmaktadır. Bununla birlikte turizme yönelik altyapı eksikliklerinin giderilmesi ve kapsamlı bir turizm planlaması ile Hakkâri özellikle belli turistik faaliyetler açısından bölgesel bir merkez olabilecek potansiyele sahiptir.
An Evaluation about Hakkâri’s Tourism Potentials
In general, tourism takes first position among the essential economic activities of countries. Especially, in developing countries, it is at the top of the list. When it comes to tourism, even though one usually pictures a trio of sea–sand–sun as the usual tourist activity, it has substantially progressed and diversified in the past few years. Owing to several facts, such as the accumulation of knowledge because of technological improvements, developments in the welfare state, a great excess of spare time and so on, tourism now includes many more options. Thanks to changes in expectations, the idea that a location without a seashore could not be developed as a tourist destination is no longer true. Many destinations such as deserts, Polar Regions, and ancient places have turned into valuable tourist destinations. This study focuses on the tourism potential of the state of Hakkari, whose geographical location can possibly help the city improve in terms of its economic activities. Hakkari is a town that is far from most of the centers in Türkiye. In spite of Hakkari’s high potential for tourism, based on the natural geographical conditions, it is obvious that the facilities required are not available for cultural tourism. Another challenge is the shootouts that have been going on in the city for years, because of the location of the town on the country’s border. Finally, the enormous lack of infrastructure is the greatest obstacle of tourism in Hakkari. However, Hakkari has such an important geographical location that it could potentially become a local center for some specific tourist activities, provided that the deficiencies of the infrastructure are fixed and a widely scoped plan is created.
___
- Ahipaşaoğlu, S., Çeltek, E., (2006). Sürdürülebilir Kırsal
Turizm,(Ed. Prof. Dr. İrfan ARIKAN), Gazi Kitabevi, Ankara.
- Akova, İ., (1995). “Akarsu Turizmi”, Türk Coğrafya Dergisi, Sayı: 30,
s. 393 – 407, İstanbul.
- Akova, İ., (1998). “Türkiye’de Turizm Sektörünün Olanakları ve
Ekonomik Fonksiyonları”, İstanbul Üniversitesi Coğrafya Dergisi,
Sayı: 6, s. 59 – 92, İstanbul.
- Akova, İ., (2000). “Alternatif Turizm Olanaklarımız”, İstanbul
Üniversitesi Coğrafya Dergisi, Sayı: 8, s. 71 – 84, İstanbul.
- Akova, İ., (2013). “Sürdürülebilir Turizm”, Prof. Dr. Süha GÖNEY’e
Armağan (Ed. Mehmet BAYARTAN), İstanbul Üniversitesi Yayın
No: 5150, s. 107 – 136, İstanbul.
- Alaeddinoğlu, F., (2004). “Van İlinde Turizm Altyapı Olanakları ve
Turizmi Destekleme Düzeyi”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi, Sosyal
Bilimler Enst. Dergisi, Sayı: 7, s. 179 – 211, Van.
- Alaeddinoğlu, F., (2011). Hakkâri İlinde Turizm, Hakkâri, T.C.
Hakkâri Valiliği Yayın No: 6, (Ed. Mehmet TOP), s. 139 – 156,
Ankara.
- Anonim, (1974). 1973 İl Yıllığı, Cumhuriyetin 50. Yılında Hakkâri,
Pere Basımevi, İstanbul.
- Anonim, (2002). Türkiye’nin Turizm Değerleri, T.C. Turizm
Bakanlığı Tanıtma Genel Müdürlüğü, s. 1161 – 1181, Ankara.
- Anonim, (2011). Hakkâri İli Çevre Durum Raporu‐2011, Hakkari İl
Çevre ve Şehircilik Müdürlüğü, http://www.csb.gov.tr/db/ced/editordosya/hakkari_icdr2011.p
df, (Son Erişim: 12.10.2016), Hakkari.
- Anonim, (2013a). http://www.hakkarikultur.gov.tr/ana‐sayfa/1‐
33562/20130519.html, (Son Erişim: 12.10.2016).
- Anonim, (2013b). “Hakkâri İli Doğa Turizmi Master Planı 2013 –
2023”, Orman ve Su İşleri Bakanlığı 14. Bölge Müdürlüğü, s. 122,
Ankara.
- Atalay, İ., Mortan, K., (2006). Resimli ve Haritalı Türkiye Bölgesel
Coğrafyası, İnkılâp Kitabevi, s. 620, İstanbul.
- Battal, Ö., (2010). Hakkari İlinin Sosyal, Ekonomik ve Kültürel
Yapısı (1950 – 2010), Hacettepe Üniversitesi Sosyal Bilimler
Enstitüsü, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, s. 198, Ankara.
- Belli, G. S., Belli, O., (2007). Hakkâri Bölgesi’nin Geleneksel
Mutfak Kültürü ve Yemekleri, III. Uluslararası Van Gölü Havzası
Sempozyumu, 06 – 08 Haziran 2007, s. 552‐571, Hakkâri.
- DAKA, (2013). Doğu Anadolu Kalkınma Ajansı,
http://www.investinhakkari.org.tr/index.php, (Son Erişim:
12.10.2016).
- Doğaner, S., (1996). “Türkiye Turizm Ulaştırması”, Coğrafya
Araştırmaları, Sayı: 4, s. 19 – 48, Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek
Kurumu, Ankara.
- Doğaner, S., (2001). Türkiye Turizm Coğrafyası, Çantay Kitabevi,
İstanbul.
- Doğaner, S., (2009). “Din ve Turizm: Türkiye’de İnanç Turizmi,
Türkiye’de Toplum Bilimlerinin Gelişimi II Anglo‐Amerikan Etkisi”,
Sosyoloji Yıllığı: 18, s. 338‐350, İstanbul.
- Elmacı, S., Sever, R., (2006). “Doğal Bir Anıt: Akçalı Travertenleri
(Van‐Başkale)”, Doğu Coğrafya Dergisi, Yıl: 11, Sayı: 15, s. 137 –
153, Erzurum.
- Freh, W., Donan, L., Uyanık, M., (1956). “Hakkâri‐Sat Dağlarında,
Gevaruk Vadisi İçinde Bulunan Kaya Resimleri Hakkında Tebliğ”,
Belleten, Cilt: 20, Sayı: 084, s. 619 – 623, Türk Tarih Kurumu
Yayınları, Ankara.
- İzbırak, R., (1951). Cilo Dağı ve Hakkâri ile Vangölü Çevresinde
Coğrafi Araştırmalar, Ankara Üniversitesi D.T.C.F. Yayım No: 67,
Coğrafya Enstitüsü No: 4, Anıl Matbaası, İstanbul.
- Kaçmaz, S., (2007). Dağların Ağlayan Gelini: Ters Lale, III.
Uluslararası Van Gölü Havzası Sempozyumu, 06 – 08 Haziran
2007, s. 502‐504, Hakkâri.
- Kamacı, S., (2015). Hakkari İlinde Ekoturizm Olanaklarının
Araştırılması”, Yüzüncü Yıl Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü,
s. 194, Van.
- Kantarlı, M., (2013). Türkiye’de Av ve Yaban Hayatı, Doğa Koruma
ve Milli Parklar Genel Müdürlüğü Yayınları, (Koordinatörler: Sabri
Kiriş, Cemal Akcan), s. 37, Ankara.
- Kızılırmak, İ., (2006). Yayla Turizmi Tanıtım Açısından Eko Turizm
Türü Olan Yayla Turizminin İncelenmesi, Detay Yayınları: 161,
Ankara.
- Koparan, A., (2010). Hakkâri Mutfağı, T.C. Hakkâri Valiliği, Yayın
No: 2, s. 95, Ankara.
- Köksal, A., (1972). “Doğu Anadolu’nun Turizm Coğrafyasına Dair”
Coğrafya Araştırmaları Dergisi, Sayı: 5 – 6, s. 127 – 139, Ankara.
- Özatak, E., (2007). Hakkâri Kilimleri ve Yöre Turizminin
Gelişmesine Katkısı, III. Uluslararası Van Gölü Havzası
Sempozyumu, 06 – 08 Haziran 2007, s. 512‐519, Hakkari.
- Özgüç, N., (2003). Turizm Coğrafyası Özellikler ve Bölgeler, IV.
Baskı, s. 591, Çantay Kitabevi, İstanbul.
- Saraçoğlu, H., (1989). Doğu Anadolu Bölgesi, Öğretmen Kitapları
Dizisi: 176, Milli Eğitim Basımevi, s. 584, İstanbul.
- Somuncu, M., (2004). “Dağcılık ve Dağ Turizmindeki İkilem:
Ekonomik Yarar ve Ekolojik Bedel”, Coğrafi Bilimler Dergisi, Cilt: 2,
Sayı: 1, s. 1 – 22, Ankara.
- Soykan, F., (2000). “Turizm Coğrafyası ve Turizm Planlaması”, Ege
Coğrafya Dergisi, Sayı: 11, s. 39 – 55, İzmir.
- Soykan, F., (2003). “Kırsal Turizm ve Türkiye İçin Önemi”, Ege
Coğrafya Dergisi, Sayı: 12, s. 1 – 11, İzmir.
- Şahin, G., (2013). “Hakkâri’nin Nişaneleri ve Bunların Coğrafi
İşaret Kapsamına Alınarak Ekonomiye Kazandırılması”,
Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, Cilt: 6, Sayı: 27, s. 479 –
493, Yaz 2013.
- Şenol, F., (2008). Turizm Coğrafyası, Yöresel Turizm Kaynaklarımız
ve Dünya Harikaları, Detay Yayıncılık: 222, I. Baskı, Ankara.
- Taşlıgil, N., (2010). Türkiye’nin Ulaşım Coğrafyası, Çantay
Kitabevi, İstanbul.
- Tekin, E., (2007). Türkiye’nin En Güzel Yaban Çiçekleri, İş Bankası
Kültür Yayınları: 1256, Cilt: 2, İstanbul.
- Top, M., (2007). Hakkâri’deki Taşınmaz Kültür Varlıkları Hakkında
Bir Değerlendirme, III. Uluslararası Van Gölü Havzası
Sempozyumu, 06 – 08 Haziran 2007, s. 223‐239, Hakkâri.
- Tuncel, M., (2007). Geçmişten Günümüze Hakkâri Şehri, III.
Uluslararası Van Gölü Havzası Sempozyumu, 06 – 08 Haziran
2007, s. 202‐205, Hakkâri.
- TÜİK, (2016). Türkiye İstatistik Kurumu Turizm İstatistikleri,
http://tuikapp.tuik.gov.tr/turizmapp/menuturizm.zul, (Son
Erişim: 12.10.2016).
- Ülker, İ., (1992). Dağ Turizmi Planlama Yöntemleri, Yüksek
Dağlarımız, Kayak Merkezleri, Turizm Bakanlığı Yayınları, Ankara.