Seyfullah Gül, Ali YILMAZ

Samsun Şehri Deniz Kıyı Şeridinin Rekreasyon Potansiyelinin Belirlenmesine Yönelik Bir Yöntem Uygulaması

Bu çalışmada, Türkiye’nin Karadeniz kıyısında yer alan Samsun şehrinin en önemli rekreasyon alanını oluşturan deniz kıyı şeridinin rekreasyon potansiyelinin belirlenmesi amaçlanmaktadır. Çalışma alanının rekreasyon potansiyelinin belirlenmesi için Gülez’in ′′Açıkhava Rekreasyon Potansiyelinin Saptanması′′ için geliştirdiği değerlendirme yöntemi kullanılmıştır. Bu yöntem temel olarak; çalışma alanının peyzaj değeri, iklim, ulaşılabilirlik, rekreatif kolaylık ve negatif faktörlerin belirlenmesine ve bunların puanlanmasına dayanmaktadır. Çalışmada, arazi çalışmalarından elde edilen veriler ile iklim elemanlarına ilişkin Meteoroloji Genel Müdürlüğü’nün ve nüfusa ilişkin Türkiye İstatistik Kurumu’nun verileri kullanılmıştır. Çalışma bulgularına göre, Samsun şehri kıyı şeridinin ′′çok yüksek′′ düzeyde rekreasyon potansiyeline sahip olduğu ancak, geçmişten gelen bazı yanlış uygulamaların ve rekreasyon potansiyelini olumsuz etkileyen negatif faktörlerin giderilmesinin, yüksek düzeydeki rekreasyonel potansiyelinin korunması ve geliştirilmesi açısından önem taşıdığı belirlenmiştir.

Determining recreation potential of coastal band of Samsun city according to Gülez’s the assessment of open-air recreational potential method

In this study, it is aimed to determine the recreation potential in which sea coastline constitutes the most important recreational area of the city located in Samsun on the Black Sea coast of Turkey. In order to determine the recreation potential in the study area, was used Gülez's method of determining outdoor recreation potential. This method is mainly based on the determination of landscape value, climate, accessibility, recreational convenience and negative factors of the study area and their scoring. In the study, is used to climatic data of General Directorate of Meteorology and the population data of Turkey Statistics Institute and data obtained from field studies. According to the study findings, coastline of Samsun city has very high recreation potential. However, it has also been determined that the elimination of the negative factors that adversely affect the recreation potential and some of the wrong practices from the past are important in terms of preserving and improving the high recreation potential.

Keywords:

Samsun, Kıyı Kullanımı Rekreasyon Potansiyeli, Gülez Yöntemi Rekreasyon,

PDF

___

Altunöz, Ö., Tırıl, A., Arslan, Ö.E. (2014). Hamsilos Tabiat Parkı’nın Rekreasyon Potansiyelini Belirlemeye Yönelik Bir Araştırma. Journal of Recreation and Tourism Research, 1(1), 20-38.
Bahadır, M. (2013). Samsun İli İklim Özelliklerinin Enterpolasyon Teknikleri İle Analizi. Anadolu Doğa Bilimleri Dergisi, 4(1), 28-46.
Broadhurst, R. (2001). Managing Environments for Leisure and Recreation. London: GBR. Routledge Publishing.
Clark, R.N., Stankey, G.H. (1979). The Recreation Opportunity Spectrum: A Framework for Planning, Management and Research. General Technical Report. PNW-GTR-098. Portland, OR: US Department of Agriculture, Forest Service, Pacific Northwest Research Station. 03.08.2019 tarihinde https://www.fs.fed.us/pnw/pubs/pnw_gtr098.pdf adresinden alındı.
Clawson, M. (1959) Methods of Measuring The Demand for and Value of Outdoor Recreation. Reprint, No.10, Resources for the Future, Washington DC.
Clawson, M. (1972). America's Land and Its Uses. Md/London: Baltimore, The Johns Hopkins Press.
Çalık, F., Başer, A., Ekinci, N. M., Kara, T. (2013). Tabiat Parklarının Sportif Rekreasyon Potansiyeli Modellemesi (Ballıkayalar Tabiat Parkı Örneği). Spor Yönetimi ve Bilgi Teknolojileri Dergisi, 8(2), 35-51.
Çetinkaya, G., Erman, A., Uzun, M.S. (2015). Rekreasyonel Amaçlı Park Kullanıcılarının Memnuniyet ve Memnuniyetsizlik Faktörlerinin Belirlenmesi. International Journal of Human Sciences, 12(1),851-869. doi:10.14687/ijhs.v1
Çevre ve Şehircilik Bakanlığı Temiz Hava Merkezi (2018). Samsun Yüzüncüyıl İstasyonu Hava Kirliliği Değerleri. 29.10.2018 tarihinde http://www.havaizleme.gov.tr/Services/Details?id=38c9f703-bdbb-43bf-ae0e-e51384bbd31e adresinden alındı.
Eröz, S., Aslan, E. (2017). Istranca (Yıldız) Ormanlarının Rekreasyon Potansiyelinin Gülez Metodu İle Değerlendirilmesi. Kesit Akademi Dergisi, 9, 83-107.
Güçlü, Y. (2010). Doğu Karadeniz Bölümü Kıyı Kuşağında İklim Konforu Şartlarının Kıyı Turizmi Yönünden İncelenmesi. Coğrafi Bilimler Dergisi, 8 (2), 111- 136.
Gülez, S. (1990). Ormaniçi Rekreasyon Potansiyelinin Belirlenmesi İçin Bir Değerlendirme Yöntemi. İ.Ü. Orman Fakültesi Dergisi, 40 (2), 132-147.
Gülez, S. (1980). Doğu Karadeniz Kıyı Şeridinde Rekreasyon Potansiyelinin Saptanması Ve Değerlendirilmesi. KFÜ Orman Fakültesi Dergisi, 3(1), 105-132.
Güngör, S., Polat, A.T. (2012). Bioklimatik Konfor ve Bioklimatik Konfora Sahip Alanların Coğrafi Bilgi Sistemleri Yardımıyla Tespitinde Kullanılan Yöntemler Üzerine Bir Araştırma. KSÜ Mühendislik Bilimleri Dergisi, Özel Sayı, 8- 13.
İbrahim, H., Cordes, K. A. (2002). Outdoor Recreation. Champaig, IL: Sagamore Yayıncılık.
Karaküçük, S. (2005). Rekreasyon (Boş Zamanları Değerlendirme). Ankara: Gazi Kitabevi.
Knetsch, J. L. (1969). Assessing the Demand For Outdoor Recreation. Journal of Leisure Research, 1(1), 85-87. doi:10.1080/00222216.1969.11969713
Kutbay, H.G., Sürmen, B., Ağır, Ş.U., Kılıç, D.D. (2017). Samsun İli Kıyı Kumullarında Tespit Edilen Yabancı Bitkiler. Turkish Journal of Weed Science, 20(2), 19-27. 12.04.2019 tarihinde https://www.researchgate.net/profile/Burak_Suermen/publication/323749570_Samsun_Ili_Kiyi_Kumullarinda_Tespi t_Edilen_Yabanci_Bitkiler/links/5aa900580f7e9b0ea30843f1/Samsun-Ili-Kiyi-Kumullarinda-Tespit-Edilen-Yabanci- Bitkiler.pdf adresinden alındı
Lee, M.E., Driver, B.L. (1999). Benefits-Based Management: A New Paradigm for Managing Amenity Resources. Ecosystem Management: Adaptive Strategies for Natural Resources Organizations in the 21st Century, 143-154. 04.08.2019 tarihinde https://books.google.com.tr/books?hl=tr&lr=&id=w_4iHTs2b_YC&oi=fnd&pg=PA143&dq#v=onepage&q&f adresinden alındı.
Maraş, E.E. (2011). Coğrafi Bilgi Sistemi Desteğinde Kentlerin Avrupa Birliği Standartlarında Gürültü Haritalarının Üretimi: Samsun İli Örneği, Yıldız Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yayımlanmamış Doktora Tezi, İstanbul.
Meteoroloji 10. Bölge Müdürlüğü-Samsun (2018). Samsun Atakum Meteoroloji İstasyonu İklim Verileri. 12.04.2019 tarihinde https://www.mgm.gov.tr/veridegerlendirme/il-ve-ilceler-istatistik.aspx?m=SAMSUN adresinden alındı.
Mieczkowski, Z. (1985). The Tourism Climatic Index: A Method of Evaluating World Climates for Tourism. The Canadian Geographer/Le Géographe Canadien, 29 (3), 220-233. doi:10.1111/j.1541-0064.1985.tb00365.x
National Survey on Recreation and the Environment (2002). The Interagency National Survey Consortium, Coordinated by the Usda Forest Service, Recreation, Wilderness and Demographics Trends Research Group, Athens. GA and The Human Dimensions Research Laboratory, University of Tennessee, Knoxville, TN.
Newman, P., Dawson, C. P. (1998). The Human Dimensions of the Wilderness Experience in the High Peaks Wilderness Area (Master's thesis, State University of New York.), College of Environmental Science and Forestry, Syracuse, NY.
Nişancı, A., Şahin, K. (2003). Trafik ve Yol Güvenliği ile Yer Şekilleri ve Hava Koşulları Arasındaki İlişkiler, Samsun Örneği. Kastamonu Eğitim Fakültesi Dergisi, 11, 467-480.
Olgyay, V. (1973). Design with Climate, Bioclimatic Approach to Architectural Regionalism. New Jersey: Princeton Universsıty Press.
Öner, E. (1996). Samsun ve Çevresinin Jeomorfolojisi. Coğrafya Araştırmaları Dergisi, 4. 191-222.
Özgüç, N. (2007). Turizm Coğrafyası: Özellikler-Bölgeler. İstanbul: Çantay Kitabevi.
Polat, S., Aktaş Polat, S. (2016). Rekreasyonel Tabiat Parklarının Korunan Alanlar Kapsamında İncelenmesi: Mersin İli Örneği. Social Scienses, 11(2), 85-115.
Sandal, E. K., Karademir N. (2013). Kahramanmaraş İlindeki Günübirlik Rekreasyon Alanlarının Potansiyelinin Belirlenmesi ve Kullanımı ile İlgili Sorunlar. Türk Coğrafya Dergisi, 60, 25-36.
Sulhan, Ö. F., Çetin, M., Çevik, H. (2016). Abana’da Uzun Vadeli Peyzaj Aktivitelerinin Değerlendirilmesi. 1. Uluslararası Abana Sempozyumu–Geçmişten Günümüze Kastamonu/Kent-Kültür-Kimlik, 20-21 Mayıs 2016, Bildiriler Kitabı içinde (262-271). Konya: Palet Yayınları.
Şahin, K. (2005). Karadeniz Kıyılarında Rippelmark Oluşumu Ve Bazı İklim Elemanlarıyla İlişkisi, Türk Coğrafya Dergisi, 44, 33-44.
Şahin, K. (2008). Atakum ve Atakent’te Halkın Kıyı ve Deniz Suyu Kirliliğini Algılaması. Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 1 (2), 392-404.
Şahin, K. (2012). Samsun’da Rüzgârlı Hava Koşullarının Turizme Etkisi: 2008 Yılı Örneği. Samsun Sempozyumu, 13-16 Ekim 2011, Sempozyum Kitabı Cilt 3 içinde (843-848). Samsun: Ceylan Ofset
Şahin, K. (2014). Atakum (Samsun) Şehrinde Çevresel Gürültü Kirliliği, Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi, 29(7), 722-730.
Şahin, K. ve Yılmaz, A. (2009). Samsun İlinde Doğal Kaynaklara Dayalı Turizm Arzı Ve Planlaması. The Journal of International Social Research, 2(7), 218-231.
Şimşek, D. S., Korkut, A. B. (2009). Kıyı Şeridi Rekreasyon Potansiyelinin Belirlenmesinde Bir Yöntem Uygulaması: Tekirdağ Merkez İlçe Örneği. Tekirdağ Ziraat Fakültesi Dergisi, 6(3), 315-327.
Tanrıvermiş, H., Mülayim, Z. G. (1997). Sanayinin Neden Olduğu Çevre Kirliliğinin Tarıma Verdiği Zararların Değerinin Biçilmesi: Samsun Gübre (TÜGSAS) ve Karadeniz Bakır (KBI) Sanayileri Örneği, J. Agriculture and Forestry, 23, 337-345.
Turoğlu, H. (2017). Yasal ve Bilimsel Boyutlarıyla Kıyı. Ankara: Anka Matbaa.
TÜİK (2018). Samsun İli ve İlçeleri Nüfusu. 07.04.2018 tarihinde https://biruni.tuik.gov.tr/medas/?kn=95&locale=tr adresinden alındı.
Tülek B., Barış, M. (2014). Kentiçi ve Yakın Çevresindeki Su Kıyısı Rekreasyon Alanlarının Ekolojik Kriterler Açısından Değerlendirilmesi: Mavi Göl Örneği. Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 28 (2), 13-26. 08.04.2018 tarihinde http://dergipark.org.tr/ziraatuludag/issue/16764/174304 adresinden alındı.
Türker, G.Ö., Türker, A., Güzel, Ö. (2014). Turistik Ürün Çeşitlendirmesi Kapsamında Dalyan Destinasyonunun Rekreasyon Potansiyelinin Değerlendirilmesi. International Journal of Sport Culture and Science, 2(2), 70-86.
USDA Forest Service (1997). Recreation Supply and Demand Report for the Daniel Boone National Forest Document of the Analysis of the Management Sıtuatıon For The Proposed Revısıon of The Land & Resource Management Plan. Winchester, Kentucky. 03.08.2019 tarihinde https://www.fs.usda.gov/Internet/FSE_DOCUMENTS/fsbdev3_032464.pdf adresinden alındı.
Uzun, A. (2000). Samsun’da Kıyı Yönetimi. Türk Coğrafya Dergisi, 35, 51-68.
Uzun, A. Zeybek, H. İ., Yılmaz, C. (2012). Atakum Kıyılarında İnşası Devam Eden Yat Limanı ve Dolgu Alanının Dalga ve Akıntı Desenine Etkileri ve Kıyı Morfolojisinde Beklenen Değişmeler, Samsun Sempozyumu, 13-16 Ekim 2011, Sempozyum Kitabı Cilt 2 içinde (877-884). Samsun: Ceylan Ofset
Uzun, A. (2005). Samsun İli kıyılarında antropojenik değişmeler. TUQUA Türkiye Kuvaterner Sempozyumu V, 02-05 Haziran 2005, Bildiriler Kitabı içinde (183-190), İTÜ/Avrasya Yerbilimleri Enstitüsü, İstanbul.
Yeşil, M. (2017). Recreatıonal Potential of Çambaşı Plateau of Ordu Province. International Educational Applied Scientific Research Journal, 2(12), 39-42. 17.04.2018 tarihinde http://ieasrj.com/journal/index.php/ieasrj/article/view/89/80 adresinden alındı.
Yeşil, M., Beyli, K.N. (2018). Ordu-Boztepe's Tourism and Recreation Potential with Boztepe's Contribution on the City Image. Turkish Journal of Agriculture-Food Science and Technology, 6(3), 291-298.
Yeşil, P., Hacıoğlu, V. (2018). Limni Gölü Tabiat Parkı Peyzaj Değerlerinin Rekreasyonel Açıdan Değerlendirilmesi. Turkish Journal of Agriculture: Food Science and Technology, 6(6), 680-688.
Yılmaz C. (2015). Samsun Turizm Rehberi. Samsun Büyükşehir Belediyesi Yayınları
Yılmaz, A. (2005). Samsun Limanı. Türk Coğrafya Dergisi, (45), 85-99. 17.05.2018 tarihinde http://dergipark.gov.tr/tcd/issue/21236/227873 adresinden alındı.
Yılmaz, A. (2010). Doğal Coğrafi Kaynaklar ve Turizm Türleri, Semra Günay Aktaş (Ed.). Turizm Coğrafyası içinde (22-50) Eskişehir: Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Yılmaz, C., Zeybek, H.İ. (2016). Samsun Coğrafyası. Samsun: Canik Belediye Başkanlığı Yayınları.
Yılmaz, H., Karaşah, B., Erdoğan Yüksel, E. (2009). Gülez Yöntemine Göre Kafkasör Kent Ormanı'nın Rekreasyonel Potansiyelinin Değerlendirilmesi. Artvin Çoruh Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 10 (1), 53-61.