Ceza Muhakemesinde Meram Anlatma İlkesinin Sağlanması

Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. maddesinde güvence altına alınan “adil yargılanma hakkı” kapsamında yer verilen meram anlatma ilkesine göre, herkes mahkeme önünde dinlenilmeyi talep etme hakkına sahiptir. Bu ilke “sanığın derdini anlatabilmesini, gereği gibi dinlenilmeden mahkûm edilememesini, öne sürülen iddiaları ve aleyhine olan delilleri çürütebilmesini ve bu sayede muhakemenin gidişine etki edebilmesini” ifade eder. Hakkaniyete uygun yargılanma hakkı, Sözleşme’nin 6. maddesinin 3. fıkrasında belirtilen asgari hakların yanı sıra silahların eşitliği ilkesini, çelişmeli yargılama ilkesini, yargılamaya etkili katılım ve duruşmada hazır bulunma hakkını, susma ve kendini suçlayıcı delil sunmaya zorlanmama hakkını, delillere ulaşma ve yorum yapma hakkını içermektedir. Türk ceza muhakemesi hukukuna hâkim olan ilkeler ve yasal düzenlemeler Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi’nin 6. maddesine paralel olmasına karşın, uygulamada meram anlatma ilkesinin sağlanmasına yönelik kuralların amacına uygun biçimde işletilemediği gözlemlenmektedir.

Anahtar Kelimeler:

Meram anlatma ilkesi, Adil yargılanma, Çelişmeli Yargılama ilkesi, Duruşmada sözlülük, İstinabe

Implementation of the Right to Fair Hearing in Criminal Procedural Law

The right to fair hearing in criminal procedural law lays within the scope of the right to fair trial refers that everyone is entitled to be heard before the court. This is a principle which means that eve-ryone can express her problems and cannot be sentenced without being heard in a proper manner and can refute an argument and evidence which are unfavorable of her and by doing so the accused or suspect can affect the entire criminal proceeding. The right to be heard in equitable way includes also the rights such as equality of arms, adversarial proceedings and effective participation to the proceedings, right to be in court sessions, right to be silent, nemo tenetur (nobody cannot be bound to accuse herself or her relatives) and access to evidence and right to comment. It is observed that the right to fair hearing in Turkish criminal procedural law does not function as it is supposed to be even though the main principles and regulations of Turkish criminal procedural law are in harmony with the 6th article of the European Court of Human Rights.

Keywords:

The right to fair hearing, fair trial, adversarial proceedings, orality in court sessions, rogatory,

PDF

___

Bahri Öztürk/ Durmuş Tezcan/ Mustafa Ruhan Erdem/ Özge Sırma/ Yasemin F. Saygılar/ Esra Alan, Nazari ve Uygulamalı Ce-za Muhakemesi Hukuku Ders Kitabı, (Editör: Bahri Öztürk), Anka-ra, Seçkin Yayınevi, 2009.
Cumhur Şahin/ Neslihan Göktürk, Ceza Muhakemesi Huku-ku, II, 2.bs., Ankara, Seçkin Yayıncılık, 2012.
David Harris/ Michael O’Boyle/ Ed Bates/ Carla Buckley/ Co-lin Warbrick/ Ursula Kilkelly/ Peter Cumper/ Yutaka Arai/ Heat-her Lardy, (Law of the European Convention on Human Rights, Oxford University Press, 2009) Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi Hukuku, Avrupa Konseyi, Ankara, Şen Matbaba, 2013.
Feyyaz Gölcüklü/ A. Şeref Gözübüyük, Avrupa İnsan Hakları Sözleşmesi ve Uygulaması, Ankara, 2. Baskı, Turhan Kitabevi, 1998 Nuala Mole/ Catharina Harby, Adil Yargılanma Hakkı, İnsan Hakları Kitapçıkları, No.3, Council of Europe, 1.bs. 2001.
Nur Centel/ Hamide Zafer, Ceza Muhakemesi Hukuku, 7. bs., İstanbul, Beta Basım A.Ş., 2010.
Nurullah Kunter/ Feridun Yenisey, Muhakeme Hukuku Dalı Olarak Ceza Muhakemesi Hukuku, 10. bs., İstanbul, Beta Basım A.Ş., 1998.
Sibel İnceoğlu/ Oya Boyar/ Ulaş Karan/ Olgun Akbulut/ Gü-lay Arslan Öncü/ Lami Bertan Tokuzlu, İnsan Hakları Avrupa Sözleşmesi ve Anayasa, (Editör: Sibel İnceoğlu), Avrupa Konseyi, Ankara, Şen Matbaba, 2013.
Yener Ünver/ Hakan Hakeri, Ceza Muhakemesi Hukuku, 6. bs., Ankara, Adalet Yayınevi, 2012.
Veli Kafes, Marcello Viola v. İtalya Karar İncelemesi, http://www.fap.hsyk.gov.tr/dosyalar/aihm-karar-inceleme/m6/Marcel lo-Viola.pdf (Erişim tarihi:01.05.2014).