SENA DİLEK AKSOY, KADER MERT, İBRAHİM ÇETİN

Vicdan Algısı Ölçeği’ nin Hemşirelerde Türkçe Geçerlilik Güvenilirliği

Amaç: Zihinsel bir süreç olan vicdan, özel ve mesleki yaşamda tutum ve davranışlara etki eden, felsefi, etik ve ahlaki yönü bulunan çok boyutlu bir kavramdır. Hemşirelerin çalışma hayatlarında hissettikleri vicdani rahatsızlık, ilerleyen süreçte suçluluk, hüzün, umutsuzluk ve güçsüzlük gibi olumsuz duygular yaşamalarına ve mesleki tükenmişliklerine sebep olabilir. Yöntem: Bu araştırma metodolojik bir araştırma olup, 163 hemşire ile yapılmıştır. Verilerin toplanmasında tanıtıcı bilgi formu ve Dahlqvist ve arkadaşları tarafından geliştirilen vicdan algısı ölçeği kullanılmıştır. Ölçeğin dil uyarlaması ve içerik geçerlilik incelemesinin değerlendirilmesinin ardından veriler, kapsam geçerlilik için uzmanlar arası uyum bakımından değerlendirilmiştir. Yapı geçerliliği için ise faktör analizi yapılmıştır. Güvenilirlik çalışması, madde toplam korelasyonu, Cronbach alfa katsayıları ve test tekrar test ile incelenmiştir. Bulgular: Ölçeğin kapsam geçerliliği değerlendirme puanları bakımından uzman görüşleri arasında uyum saptanmıştır (Kendall’s W=0,114; p=0,101 > 0,05). Ölçeğin madde-toplam puan korelasyon katsayıları (r) 0,090 – 0,697 arasında olduğu ve aralarındaki ilişkinin pozitif yönde istatistiksel yönden ileri düzeyde anlamlı olduğu (p < 0,001) bulunmuştur. Güvenirlik analizlerinde Cronbach Alpha katsayısı 0,84 ve test tekrar test korelasyon katsayısı r=0,97’dir. Sonuç: İstatistiksel değerlendirmede, 16 maddeli ölçeğin 3 maddesinin ölçekten çıkartılarak, 13 maddeli haliyle Türkiye’deki hemşirelerle ilgili yapılacak çalışmalarda kullanılması uygun bulunmuştur.

Objective: Conscience is a mental process that affects attitudes and behaviors in private and professional life and a multidimensional concept with philosophical, ethical and moral aspects. The conscientious disturbance experienced by nurses in professional life may lead to negative feelings such as guilt, sadness, hopelessness and weakness, and may cause them to experience professional burnout in the future. Method: This study is a methodological research, and the study consisted of 163 nurses. Data were collected using a personal information form and the Perceptions of Conscience Questionnaire developed by Dahlqvist et al. After the assessment of the language adaptation and content validity of the scale, data were analyzed in terms of inter-rater agreement for content validity. Factor analysis was used for construct validity. The reliability of the instrument was evaluated using item total correlation, Cronbach’s alpha coefficients and test-retest analyzes. Results: There was an inter-rater agreement in terms of the content validity evaluation scores of the questionnaire (Kendall’s W=0.114; p=0.101 > 0.05). The item-total score correlation coefficients (r) of the scale were between 0.090 and 0.697, and there was a positively significant relationship between them (p

PDF

___

Ferguson, S, Wright, D, Packer, J, New Dictionary of Theology; Leicester: Inter Varsity Press, 1988.

Conscience, Oxford Dictionary; [2019.03.25] https://en.oxforddictionaries.com/definition/conscience.

Lamb, C, Evans, M, Babenko-Mould, Y, Wong, C.A, Kirkwood, K.W, Conscience, conscientious objection, and nursing: A concept analysis, Nurs Ethics, 2019 Feb, 26(1), 37-49. Doi: 10.1177/0969733017700236.

Ramsey, H, Conscience: Aquinas - with a hint of aristotle, Sophia, 2001 December; 40(2): 15-29.

Dahlqvist, V, Eriksson, S, Glasberg, A.L, Lindahl, E, Lützén, K, Strandberg, G, Söderberg, A, Sørlie, V, Norberg, A, Development of the perceptions of conscience questionnaire, Nurs Ethics, 2007, 14(2), 181–93. Doi: 10.1177/0969733007073700.

Ahlin, J, Ericson-Liedman, E, Norberg, A, Strandberg, G, Revalidation of the Perceptions of Conscience Questionnaire (PCQ) and the Stress of Conscience Questionnaire (SCQ), Nurs Ethics, 2012, 19(2), 220-32. Doi: 10.1177/0969733011419241.

Torjuul, K, Nordam, A, Sorlie, V, Action ethical dilemmas in surgery: an interview study of practicing surgeons, BMC Med Ethics, 2005 Jul 4, 6(7), 1-9. Doi: 10.1186/1472-6939-6-7.

Lützén, K, Dahlqvist, V, Eriksson, S, Norberg, A, Developing the concept of moral sensitivity in health care practice, Nurs Ethics, 2006 Mar; 13(2): 187-96. Doi: 10.1191/0969733006ne837oa.

Cleary, M, Lees, D, The role of conscience in nursing practice, Issues Ment Health Nurs, 2019 Mar, 40(3), 281-283. Doi: 10.1080/01612840.

Glasberg, A.L, Eriksson, S, Dahlqvist, V, Lindahl, E, Strandberg, G, Söderberg, A, Sørlie, V, Norberg, A, Development and initial validation of the stress of conscience questionnaire, Nursing Ethics, 2006, 13(6), 633-48. Doi: 10.1177/0969733006069698.

Mazaheri, M, Ericson-Lidman, E, Joakim, O, Norberg, A, Meanings of troubled conscience and how to deal with it: expressions of Persian-speaking enrolled nurses in Sweden, Scand J Caring Sci, 2018 Mar, 32(1), 380-388. Doi: 10.1111/scs.12472.

Plictha, S.B, Kelvin, E, Munro’s statistical methods for health care research; Sixth Edition. Wolters Kluwer Health / Lippincott Williams & Wilkins, 2013.

Rutherford-Hemming, T, Determining content validity and reporting a content validity ındex for simulation scenarios, Nursing Education Perspectives, 2015, 36(6), 389–393. Doi: 10.5480/15-1640.

SPSS – Kendall’s Concordance Coefficient W; [2019.06.19] https://www.spss-tutorials.com/spss-kendalls-concordance-coefficient-w/.

Karagoz, Y, The power and effectiveness of nonparametric techniques, Electronic Journal of Social Sciences, 2010, 9(33), 18-40.

Aksoy, S.D, Dutucu, N, Özdilek, R, Bektaş, H.A, Keçeci, A, Gebelik stresi değerlendirme ölçeği’nin Türkçe’ye uyarlanması, Kocaeli Üniversitesi Sağlık Bilimleri Dergisi, 2019, 5(1), 11-15. Doi:10.30934/kusbed.467716.

Cronbach, L.J, Coefficient alpha and the internal structure of tests, Psychometrika, 1951, 16(3), 297–334. Doi: 10.1007/BF02310555.

Sijtsma, K, On theuse, the misuse, and the very limited usefulness of cronbach’s alpha, Psychometrika, 2009, 74(1), 107–120. Doi: 10.1007/s11336-008-9101-0.

Kılıç, S, Cronbach’ın alfa güvenirlik katsayısı, Journal of Mood Disorders, 2016, 6(1), 47. Doi: 10.5455/jmood.20160307122823.

Kula Kartal, S, Mor Dirlik, E, Historical development of the concept of validity and the most preferred technique of reliability: cronbach alpha coefficient, Abant İzzet Baysal Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 2016, 16(4), 1865-1879.

Tavşancıl, E, Tutumların ölçülmesi ve SPSS ile veri analizi; 2.baskı. İstanbul: Nobel Yayın Dağıtım, 2005.

Field, A, Discovering statistics using IBM SPSS Statistics; SAGE Publications Ltd, 2013.

Karaman, H, Atar, B, Çobanoğlu Aktan, D, Açımlayıcı Faktör Analizinde Kullanılan Faktör Çıkartma Yöntemlerinin Karşılaştırılması, GEFAD / GUJGEF, 2017, 37(3), 1173–1193.

Büyüköztürk, Ş, Sosyal Bilimler İçin Veri Analizi El Kitabı; Üçüncü baskı, Ankara, Pegem A Yayıncılık, 2003.

DeVon, H.A, Block, M.E, Moyle-Wright, P, Ernst, D.M, Hayden, S.J, Lazzara, D.J, Savoy, S.M, Kostas-Polston, E, A psychometric toolbox for testing validity and reliability, Journal of Nursing Scholarship, 2007, 39(2), 155-164. Doi: 10.1111/j.1547-5069.2007.00161.x

Yaşlıoğlu, M.M, Factor analysis and validity in social sciences: application of exploratory and confirmatory factor analyses, Istanbul University Journal of the School of Business, 2017, 46, 74-85.

Tabachnick, B.G, Fidell, L.S, Using multivariate statistics; 4th edition. Allyn and Bacon, 2001.