İbn Battuta ve El-Ömeri’nin Anlatımıyla Geç Ortaçağ’da Antalya ile Alanya

Antalya ve Alanya coğrafi konumları sayesinde tarih boyunca Anadolu’nun diğer Akdeniz devletlerine açılan önemli liman kentleri olmuş ve bundan dolayı Anadolu’da hüküm süren egemen güçlerin elde etmek istedikleri şehirler içinde ilk sıralarda bulunmuşlardır. Kozmopolit yapıları nedeniyle her ulus ve dinden kimseyi sınırları bünyesinde bulundurmuş ve buna ek olarak bu bölgeye gelen seyyahların da ziyaret ettiği yerleşimler halini almışlardır. Bu çalışmada Antalya ve Alanya’yı ziyaret eden İbn Battuta ve El-Ömeri başta olmak üzere Simon de Saint Quentin, Johannes Schiltberger gibi seyyahların gözlemleri aktarılmış ve bunlar daha detaylı bilgi veren Evliya Çelebi’nin anlatıklarıyla desteklenerek bu yerleşimlerin Geç Dönem Ortaçağ’da XIV-XV. yüzyıllar nasıl bir durumda bulunduğu ortaya konmaya çalışılmıştır. Onların Antalya ile Alanya hakkında anlattıkları mevcut-güncel kaynaklarla karşılaştırılacaktır.

Anahtar Kelimeler:

Antalya • Alanya • Seyyah • Seyahatname • Geç Ortaçağ

Antalya and Alanya in the Late Medieval Period from the Descriptions of Ibn Battuta and El-Omeri

Due to their geographical location Antalya and Alanya have throughout history been important port cities of Anatolia. Therefore the ruling powers of Anatolia placed these two cities in the first rank of targets they needed to control. Further, Antalya and Alanya, in consequence of their cosmopolitan structure included people of various nations and religions, transforming these into well-known settlements visited by travellers. In this study the observations recorded by travellers who visited these two settlements, in particular Ibn Battuta and El-Omeri, and, in addition, Simon de Saint Quentin and Johannes Schiltberger are focussed upon, showing the state of these settlements in the Late Medieval period 14thc.-15thc. and where these accounts are corroborated by the later accounts of these cities provided by Evliya Çelebi. Further, these, travellers’ descriptions are compared with modern sources.

Keywords:

Antalya • Alanya • Traveller • Travelogue • Late Medieval,

PDF

___

Anonym. 1963 Anonymous, “İç Turizm: Antalya”. Mimarlık 3 (1963) 20-21.
Armağan 2002 A. L. Armağan, “Tarihsel Süreç İçinde Teke Yöresi”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi XX/32 (2002) 1-19.
Armağan 2004 A. L. Armağan, “XVI. Yüzyılda Antalya'da Dini – Sosyal Yapılar ve Şehrin Demografik Durumu Üzerine Bir Araştırma”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi XX/36 (2004) 7-34.
Armağan 2005 A. L. Armağan, “XVI. Yüzyılda Antalya”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih-Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi XXIV/ 38 (2005) 93-111.
Baykara 2010 T. Baykara, “Türkiye Selçukluları Devrinde Antalya”. Dünden Bugüne Antalya I. Haz. A. K. Atılgan. Antalya (2010) 105-112.
Bostan 1989 İ. Bostan, “Alanya”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 2 (1989) 339-341.
Çavuşdere 2009 S. Çavuşdere “Ege’de Türk-İtalyan Hububat Ticareti (13 - 14. Yüzyıllar)”. Ankara Üniversitesi Dil ve Tarih Coğrafya Fakültesi Tarih Bölümü Tarih Araştırmaları Dergisi XXVIII/46 (2009) 275-303.
Çetin 2012 H. Çetin, “İlhanlı Hâkimiyeti Altında Anadolu’da Siyasetin Temel Dinamiği: Göçebe Moğol-Türkmen Çatışması”. Turkish Studies - International Periodical For The Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 7/4 (2012) 1203-1216.
Çimen 2010 H. Çimen, İkinci Konut Satın Almada Destinasyon Kalitesinin Etkisi: Alanya Örneği. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Gazi Üniversitesi. Ankara 2010.
Emecen 1991 F. Emecen, “Antalya”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 3 (1991) 232-236.
Engelmann – Knibbe 1989 H. Engelmann – D. Knibbe, “Das Zollgestz der Provinz Asia: Eine neue Inschrift aus Ephesos”. Epigraphica Anatolica XIV (1989) 1-222.
Evliya Çelebi Sey. (= Evliya Çelebi, Evliya Çelebi Seyahatnamesi) Kullanılan Metin ve Çeviri: Günümüz Türkçesiyle Evliya Çelebi Seyahatnamesi 9/1. Haz. S. A. Kahraman. İstanbul 2011.
Eyice 2002 S. Eyice, “Korkut Camii”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 26 (2002) 207-208.
Hellenkemper – Hild 2004 H. Hellenkemper – F. Hild, Tabula İmperi Byzantini VIII/1: Lykien und Pamphylien. Wien 2004.
İbn Battuta Tuhfe Ebu Abdullah Muhammed İbn Battuta Tanci, Tuhfetü'n-Nuzzar fi Garaibi'l-Emsar ve Acaibi'l-Esfar I. Çev. A. S. Aykut. İstanbul 2004.
Kalafat 2003 Y. Kalafat, “Ahi Türbeleri Etrafında Oluşan Halk İnançları (Diyanet İşleri Başkanlığı Arşiv Kayıtlarına Göre)”. TÜBAR XIV (2003) 177-186.
Kara 1989 M. Kara, “Ahmed el-Bedevi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 2 (1989) 47-48.
Kemaloğlu 2013 M. Kemaloğlu, “XI. –XIII. Yüzyıl Türkiye Selçuklu Devletinde Dini Eserlerinden Kümbet-Türbe-Ziyaretgâh-Namazgâh ve Camiler”. Akademik Bakış Dergisi 39 (2013) 1-18.
Martini 1997 W. Martini, “Attaleia”. Der Neue Pauly II (1997) 226.
Moğol 2010 H. Moğol, “Tekeoğulları Beyliği”. Dünden Bugüne Antalya I. Haz. A. K. Atılgan. Antalya (2010) 113-116.
Özcan 2006 K. Özcan, “Anadolu-Türk Kent Tarihinden Bir Kesit: Selçuklu Döneminde Anadolu-Türk Kent Model(ler)i”. Bilig 38 (2006) 161- 184.
Özen 2014 K. Özen, ”Akdeniz’in İncisi Alanya”. Antalya Rehberler Odası Dergisi IV/14 (2014) 36-72
Saint Quentin 2006 S. de Saint Quentin, Bir Keşiş’in Anılarında Tatarlar ve Anadolu (1245- 1248). Çev. E. Özbayoğlu. Antalya 2006.
Schiltberger 1995 J. Schiltberger, Türkler ve Tatarlar Arasında (1394-1427). Çev. T. Akpınar. İstanbul 1995.
Sevim 2002 A. Sevim, “Keyhusrev II”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 25 (2002) 349-350.
Sümer 2002a F. Sümer, “Keykavus II”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 25 (2002) 355-357.
Sümer 2002b F. Sümer, “Kılıcarslan IV”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 25 (2002) 404-405.
Şahin 2007 İ. Şahin, “Ahmed-i Bedevi”. Somuncu Baba 13/75 (2007) 76-77.
Tanrıkorur 2004 Ş. B. Tanrıkorur, “Mevleviyye”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 29 (2004) 468-475.
Tiryaki 2013 Y. Tiryaki, “Yivli Minare Külliyesi”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi 43 (2013) 552-554.
Uzunçarşılı 1995 İ. H. Uzunçarşılı, Büyük Osmanlı Tarihi I. Ankara 1995.
Uzunçarşılıoğlu 1933 İ. H. Uzunçarşılıoğlu, “Teke Oğulları”. Kültür Varlıkları ve Müzeler Genel Müdürlüğü Türk Arkeoloji Dergisi 1 (1933) 95-98.
Üçok 1955 B. Üçok,“Hamitoğulları Beyliği”. Ankara Üniversitesi İlahiyat Fakültesi Dergisi 4/1 (1955) 73-80.
Yakupoğlu 2009 C. Yakupoğlu, “Germiyanoğulları Muhitinde Ahiler ve Zaviyeleri”. Turkish Studies International Periodical For the Languages, Literature and History of Turkish or Turkic 4/3 (2009) 2264-2285.
Yılmaz 1997 L. Yılmaz, Antalya: Bir Ortaçağ Türk Kenti’nin Mimarlık Mirası ve Kent Dokusunun 16. Yüzyılın Sonuna Kadar Gelişimi (Bir Ortaçağ Arkeolojisi Survey’i). Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi. Ankara 1997.
Yücel 1991 Y. Yücel, Anadolu Beylikleri Hakkında Araştırmalar I. Ankara 1991.