Bolu Müzesi’ndeki Bizans Anonim Follisler

Bu makalede Bolu Müzesi koleksiyonunda yer alan Bizans anonim follisleri örneğinde, Orta Bizans Dönemi Anadolusu’nda anonim follislerin dağılımı ele alınacaktır. Müze koleksiyonunda 394 Bizans sikkesi tespit edilmiştir. Bu sikkelerin 11’i altın, 2’si gümüş ki bu sikkeler imparator Anastasius 491–518 ve VII. Constantinus 913–959 Dönemi soliduslarının taklitleridir ve 381’i bronzdur 1’i sahtedir . Bronz sikkelerin 184’ü anonim follisdir ve kataloğu yapılmıştır. Görüldüğü üzere müzedeki tüm Bizans sikkelerinin yaklaşık %50’sini anonim follisler oluşturmaktadır. İmparatorluğun bastırdığı bakır anonim follisler, önceki yüzyıllardakilerden iki önemli hususta ayrılmaktadır. Bunlardan birincisi, bakır sikkeler üzerinde, şimdiye kadar altın sikkeler için tercih edilen bir uygulama olan, İsa’nın bir portresinin yer alması ve ikincisi ise sikkelerin herhangi bir imparator adına basılmamış olmasıdır. Sonuç olarak Bolu Müzesi’nde tespit edilen Bizans anonim follisleri, Anadolu’daki diğer yayınlı müze ve kazı buluntuları ile önce sayısal olarak karşılaştırılmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Bizans • Sikke • Anonim Follis • Bolu Müzesi

Byzantine Anonymous Folles in the Bolu Museum

This article concerns the Byzantine anonymous folles today in the Bolu Museum and of the distribution in Anatolia of those anonymous folles which date from the Middle Byzantine period. 394 Byzantine coins are in the Bolu museum collection. Of these coins, 11 are gold, 2 are silver, imitations of the solidus of emperor Anastasius 491–518 and of Constantinus VII 913–959 . 381 of the coins are bronze, one of which is a counterfeit. 184 of the bronze coins are anonymous folles and there is a catalogue of them. As is evident, about 50% of all these coins in the museum collection are anonymous folles. The imperial bronze anonymous folles struck, differ from others in previous centuries in two main respects. Firstly there is a portrait of Christ on them, which had been preferred and employed earlier on gold coins. The other is that these coins were not struck on behalf of any emperors. In conclusion, the Byzantine anonymous folles in the Bolu Museum are compared with the folles in other museums and those finds from excavations in Anatolia.

Keywords:

Byzantine • Coin • Anonymous Folles • Bolu Museum,

PDF

___

Ashton et al. 2000 S. Ashton, C. Lightfoot – A. Özme, “Ancient and Medieval Coins in Bolvadin”. Anatolia Antiqua VIII (2000) 171-195.
Atlan 1976 S. Atlan, 1947–1967 Yılları Side Kazıları Sırasında Elde Edilen Sikkeler. Ankara 1976.
Bellinger – Grierson 1973 A. R. Bellinger – P. Grierson, “Leo III to Nicephorus III 717-1081”. Ed. P. Grierson, Catalogue of the Byzantine Coins in the Dumbarton Oaks Collection and in the Whittemore Collection 3/2. Washington 1973.
Bellinger 1961 A. R. Bellinger, Troy the Coins. Princeton 1961.
Bendall et al. 1993 S. Bendall, L. Ilisch – C. Morrisson, Die Fundmünzen aus der Stadtgrabung von Pergamon. Berlin - New York 1993.
Buttrey 1981 T. V. Buttrey, “III Byzantine, Medieval and Modern Coins and Tokens”. Eds. T. V. Buttrey, A. Johnston, K. M. MacKenzie – M. L. Bates, Greek, Roman and Islamic Coins From Sardis (Archaeological Exploration of Sardis). Boston (1981) 204-227.
Çantay 2008 D. Çantay, Edirne-Makedonya Kulesi Kurtarma Kazılarında Ele Geçen Bizans Sikkeleri ve Mühürleri. Hacettepe Üniversitesi, Yayımlanmamış Yüksek Lisans Tezi. Ankara 2008.
Casey 2010 J. Casey, “A Catalogue of the Greek, Roman and Byzantine Coins in Sinop Museum (Turkey) and Related Historical and Numismatic Studies”. Royal Numismatic Society 44 (2010) 88-90.
Demirel-Gökalp 2014a Z. Demirel-Gökalp, “Bilecik Müzesi’ndeki Bizans Bronz Sikkeleri”. TÜBA-KED 12 (2014) 11-28.
Demirel-Gökalp 2014b Z. Demirel-Gökalp, Malatya Arkeoloji Müzesi Bizans Sikkeleri Kataloğu. İstanbul 2014.
Demirel-Gökalp 2011a Z. Demirel-Gökalp, “Bolu Arkeoloji Müzesi’ndeki Bizans Altın Sikkeleri”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 11 (2011) 147-156.
Demirel-Gökalp 2011b Z. Demirel-Gökalp, “Malatya Arkeoloji Müzesi’ndeki Bizans Sikkelerinin Değerlendirilmesi”. Ed. A. Baş, XIV. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu, 20–22 Ekim 2010. Konya (2011) 191-200.
Demirel-Gökalp 2009a Z. Demirel-Gökalp, “Malatya Arkeoloji Müzesi'nde Bulunan Bizans Anonim Follisleri”. Anadolu Üniversitesi Sosyal Bilimler Dergisi 9 (2009) 217-250.
Demirel-Gökalp 2009b Z. Demirel-Gökalp, Yalvaç Müzesi Bizans Sikkeleri. Ankara 2009.
Demirel-Gökalp 2007 Z. Demirel-Gökalp, Yalvaç ve Isparta Arkeoloji Müzelerinde Bulunan Bizans Sikkeleri. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Anadolu Üniversitesi. Eskişehir 2007.
Foss 1979 C. Foss, Ephesus after Antiquity: A Late Antique, Byzantine and Turkish City. Cambridge 1979.
Hendy 1986 M. F. Hendy, “The Coins”. Ed. R. M. Harrison, Excavations at Saraçhane in Istanbul. New Jersey (1986) 285-365.
Hendy 1999 M. F. Hendy, Alexius I to Alexius V. Catalogue of the Byzantine Coins in the Dumbarton Oaks Collection and in the Whittemore Collection, Volume Four Part 1, Alexius I to Michael VIII 1081–1261. Washington 1999.
Ireland – Ateşoğlu 1996 S. Ireland – S. Ateşoğlu, “The Ancient Coins in Amasra Museum”. Ed. R. Ashton, Studies in Ancient Coinage from Turkey. Ankara (1996) 132-137.
Ireland 2000 S. Ireland, Greek, Roman and Byzantine Coins in the Museum at Amasya (Ancient Amaseia) Turkey. Ankara 2000.
Kılıç 2012 S. Kılıç, “Bolu Arkeoloji Müzesi’ndeki Bizans Bronz Sikkeleri”. Eds. Z. Demirel-Gökalp et al., Uluslararası Katılımlı XV. Ortaçağ ve Türk Dönemi Kazıları ve Sanat Tarihi Araştırmaları Sempozyumu Bildiriler Kitabı, vol. II. Eskişehir (2012) 503-510.
Köker 2013 H. Köker, “Aizanoi Kazısı 2011-2012 Yılları Çalışması”. Aizanoi I (2013) 133-151.
Lightfoot 2012 C. Lightfoot, “The Amorium Mint and the Coin Finds, Amorium Reports 4”. Berlin (2012) 147-155.
Metivier – Prignet 2010 S. Metivier – V. Prignet, “Dapres Les Collections Des Musees De Kayseri Et De Niğde”. Eds. P. Lemerle – G. Dagron, Melanges Cecile Morrisson, Travaux Et Memories 16. Paris (2010) 577-618.
Özyurt-Özcan 2007 H. Ö. Özyurt-Özcan, “Erzurum Arkeoloji Müzesindeki Bizans Sikkeleri”. AST 24 (2007) 1-16.
Sancaktar 2014 H. Sancaktar, “Antiokheia (Pisidia) Kazısı Sikkeleri:2008-2012”. Eds. K. Dörtlük, O. Tekin – R. Boyraz-Seyhan, Birinci Uluslararası Anadolu Para Tarihi ve Numismatik Kongresi 25-28 Şubat 2013 Bildirileri Kitabı. Antalya (2014) 515-524.
Sancaktar 2013 H. Sancaktar, “2012 Yılı Pisidia Antiokheia Kazısı Sikkeleri: Ön Rapor”. Eds. B. Hürmüzlü, M. Fırat – A. Gerçek, Pisidia Araştırmaları I Sempozyum Bildiri Kitabı. Isparta (2013) 368-377.
Tek 2002 A. T. Tek, Arykanda Kazılarında Bulunan Antik Sikkeler Üzerinde Yeni İncelemeler: 1971-2000 Sezonları. Yayımlanmamış Doktora Tezi, Ankara Üniversitesi. Ankara 2002.
Tekin 1999 O. Tekin, Yapı Kredi Koleksiyonu Bizans Sikkeleri. İstanbul 1999.
Ünal 2012 C. Ünal, Manisa Müzesi Bizans Sikkeleri. Manisa 2012.
Yedidağ et al. 1998 S. Yedidağ et al., Bolu 1998 Yıllığı. Ankara 1998.
Yuka 2015 A. Yuka, “Kayseri Arkeoloji Müzesi’nde Bulunan Bizans Dönemi Anonim Follisleri”. Atatürk Üniversitesi Güzel Sanatlar Enstitüsü Dergisi 34 (2015) 90-115.
Waage 1952 D. B. Waage, Antioch on-the-Orontes IV/2 Greek, Roman, Byzantine and Crusaders’ Coins. London 1952.