Şampiyonluk ve Yenilgi Arasında Bir Kimlik: Wushu’da Üretilen Erkeklik Formları

Toplumsal cinsiyet ilişkileri, kadınlık ve erkekliğe dair kültürel normlar üretir. Bu normlar genellikle kadınları ikincil konuma taşısa da, erkekler arasında da farklı ezilme ve dışlama pratiklerini bünyesinde barındırır. Hegemonik erkeklik değerleri ideal bir erkeklik oluşturma yolunda ilerlerken aynı zamanda yeni karşıtlıklar oluşturur. Egemen değerlere uyan ve bunların dışında kalan erkeklikler arasında oluşan bu asimetriyi ya da farklı erkeklikler arasındaki iktidar örüntülerini incelemek, toplumsal cinsiyet rejimini çözümlemede faydalı bir analiz sunar. Bu çalışmada, kültürel olarak erkeklikle ilişkilendirilen bir spor dalı olan wushuda, erkeklik kimliğinin nasıl kurulduğu, hangi erkeklikleri onaylayıp hangilerini dışladığını incelemek amaçlanmıştır. Nitel araştırma yöntemlerinden fenomenoloji deseninin kullanıldığı bu araştırmada, 7 erkek wushu sporcusu (48, 52, 56, 60, 70, 75, 80 kg) ile bireysel görüşmeler (yarı yapılandırılmış görüşme formu) yapılmış, veriler içerik analizi tekniği ile analiz edilmiştir. Araştırmanın bulgularına göre, ideal bir erkek wushu sporcusu sert olmalı, ringte ağlamamalı, düşük siklet olmamalı ve kadınsı niteliklerden uzak durmalıdır. Bu bağlamda bu değerlerin dışındaki sporcular, özellikle düşük siklet (48, 52, 56, 60 kg) ve şampiyon olamayan sporcular marjinalleştirilmektedir. Ayrıca alanın erkek egemen yapısı, hem öteki erkekler üzerinde hem de kadın sporcular üzerinde tahakküm kurmaktadır. Sonuç olarak wushu, toplumsal cinsiyetlendirilmiş bir alan olarak hem hegemonik erkeklik değerlerine uymayan erkeklerin hem de kadın sporcuların dışlanmasına yol açmaktadır.

Anahtar Kelimeler:

Toplumsal cinsiyet, hegemonik erkeklik, wushu

An Identity between Championship and Defeat: Masculinity forms built in Wushu

Even though these norms usually carry any women into secondary statute, theycontain different crushing and exclusion practices among men. While hegemonic masculinity values are progressing towards creating an ideal masculinity, they create new contrasts at the same time. To examine this asymmetry occuring among the masculinities that fit and staying out of dominant values or the patterns of power among different masculinities, provides a useful analysis in analyzing the gender regime. In this study, it was aimed to examine how the identity of masculinity was established, which masculinities were approved and which were excluded in wushu, which is a sports branch culturally associated with masculinity. Datas were collected by semi-structured interviews using phemonologhy which is one of research methods of qualitative research method. The participants were constituted by 7 male wushu athletes (48, 52, 56, 60, 70, 75, 80 kg). Data were analyzed by the content analysis method. According to the findings of the research, an ideal male wushu athletes must be hard, should not be crying in the ring, should not be a low weight and stay away from feminine qualities. In this context, the athletes off site these values are marginalized, especially the low weight (48, 52, 56, 60 kg) and non-champion athletes. Also male dominant structure of the field alienates female athletes with different sexist practices. As a result, wushu as a gendered field leads to the exclusion of both male athletes who are not complying with hegemonic masculinity values and female athletes.

Keywords:

Gender, Hegemonic Masculinity, Wushu,

PDF

___

Adams, M. L. (2007). The manly history of a ‘girls' sport’: Gender, class and the development of nineteenth-century figure skating. The International Journal of the History of Sport, 24(7), 872-893.
Akcan, F. (2016). Dağlardan yükselen kadın sesleri: Dağcı kadınların deneyimlerine dair bir inceleme. C. Koca (Ed) içinde, Sporun toplumsal cinsiyet halleri (s. 166-183). Ankara: Spor Yayınevi.
Aktaş, G. (2013). Feminist söylemler bağlamında kadın kimliği: Erkek egemen bir toplumda kadın olmak. Edebiyat Fakültesi Dergisi, 30(1), 53-72.
Atay, T. (2004). “Erkeklik” en çok erkeği ezer! Toplum ve Bilim, 101, 11-30.
Atencio, M. & Koca, C. (2011). Gendered communities of practice and the construction of masculinities in Turkish physical education. Gender and Education, 23(1), 59-72.
Berktay, F. (2012). Tarihin cinsiyeti. (4. Baskı). İstanbul: Metis Yayınları.
Berktay, F. (2014). Tek tanrılı dinler karşısında kadın. (5. Baskı). İstanbul: Metis Yayınları.
Bora, T. (2007). Erkeklik ve futbol: Beşik yeme kaygısı. Kaos GL, 32, 16-17.
Boratav, H.B., Fişek, G.O. ve Ziya, H.E. (2017). Erkekliğin Türkiye halleri. İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Bourdieu, P. (2014). Eril tahakküm. (Çev. Bediz Yılmaz). İstanbul: Bağlam Yayıncılık.
Bozok, M (2009). Erkeklik incelemeleri alanındaki başlıca kuram ve yaklaşımların sosyalist feminist bir eleştirisine doğru. VI. Ulusal sosyoloji kongresi bildiriler kitabı:Toplumsal dönüşümler ve sosyolojik yaklaşımlar içinde (s.431-445) Aydın: Adnan Menderes Üniversitesi.
Bozok, M (2011). Soru ve cevaplarla erkeklikler. İstanbul: Altan Basım.
Bozok, M. (2018). Erkekler ve erkekliklerin eleştirisi olarak erkeklik çalışmaları (mı)? http://bianet.org/bianet/bianet/202129-erkekler-ve-erkekliklerin-elestirisi-olarak-erkeklik-calismalari-mi, Erişim tarihi: 2 Kasım 2018.
Brooke, M. (2017). Masculinity in Singapore: There sidual culture of the Chinese martial art ist. Sport in Society, 20(9), 1297-1309.
Bulgu, N. (2012). Futbolda şiddetin erkeklik anlamları. Spor Bilimleri Dergisi, 23(4), 207-219.
Bulgu, N. (2015). Spor belleğine toplumsal muhafazakâr diyebilir miyiz? İ. Hacısoftaoğlu, F. Akcan, ve N. Bulgu (Eds) içinde, Oyunun ötesinde (s.231-265). Ankara: Notabene.
Cengiz, K., Tol, U. U. ve Küçükural, Ö. (2004). Hegemonik erkekliğin peşinden. Toplum ve Bilim, 101, 50-70.
Chalabaev, A.,Sarrazin, P., Fontayne, P., Boiché, J. & Clément-Guillotin, C. (2013). The influence of sexs tereotypes and gender roles on participation and performance in sport and exercise: Review and future directions. Psychology of Sport and Exercise 14, 136-144.
Chan, J. W. (2000). Bruce Lee's fictional models of masculinity. Men and Masculinities, 2(4), 371-387.
Chimot, C. & Louveau, C. (2010). Becoming a man while playing a female sport: The construction of masculine identity in boys doing rhythmic gymnastics. International Review for the Sociology of Sport, August 13, 1-21.
Connell, R.W. (1998). Toplumsal cinsiyet ve iktidar. (Çev. Cem Soydemir). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Cooky, C., Messner, M. A. & Musto, M. (2015). “It’s dude time!” A quartercentury of excluding women’s sports in televised new sand highlight shows. Communication & Sport, 3(3), 261-287.
Çelik, G. (2016). "Erkekler (de) ağlar!": Toplumsal cinsiyet rolleri bağlamında erkeklik inşası ve şiddet döngüsü. Fe Dergi, 8(2), 1-12.
Demez, G. (2005). Kabadayıdan sanal delikanlıya değişen erkek imgesi. İstanbul: Babil Yayınları.
Direk, Z. (2014). Cinsiyetli olmak, sosyal bilimlere feminist bakışlar. İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Emir, E. Karaçam, M. Ş. ve Koca, C. (2016). Kadın boksörler: Boks ringinde ve ringin dışında sürekli eldiven giymek. Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe, 26(4), 136–153.
Gill, D. L., Morrow, R. G., Collins, K. E., Lucey, A. B. & Schultz, A. M. (2006). Attitudes and sexual prejudice in sport and physical activity. Journal of Sport Management, 20(4), 554-564.
Gillett, J. & White, P. G. (1992). Male body building and there assertion of hegemonic masculinity: A critical feminist perspective. Play & Culture, 5(4), 358-369.
Göle, N. (2014). Modern mahrem: medeniyet ve örtünme. (12. Baskı). İstanbul: Metis Yayınları.
Hacısoftaoğlu, İ. ve Bulgu, N. (2015). Yedi dağın ötesindeki çocuklar: Güreşte erkeklik ve şiddet. B. Yarar. (Der) içinde Şiddetin cinsiyetli yüzleri (s.113-140). İstanbul: Bilgi Üniversitesi Yayınları.
Hacısoftaoğlu, İ. (2012). Burası er meydanı: Güreşte erkekliğin inşası. Doktora tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Hiramoto, M. (2012). Don’t think, feel: Mediatization of Chinese masculinities through martial arts films. Language & Communication, 32(4), 386-399.
Kandiyoti, D. (2013). Cariyeler, bacılar, yurttaşlar: Kimlikler ve toplumsal dönüşümler. (Çev. Aksu Bora, Feyziye Sayılan, Şirin Tekeli, Hüseyin Tapınç, Ferhunde Özbay). İstanbul: Metis Yayınları.
Karaçam, M.Ş. (2015). Vücut geliştirme alanında erkeklik kimliğinin inşasında besin desteği kullanımının yeri. Yüksek lisans tezi. Hacettepe Üniversitesi, Ankara.
Karaçam, M. ve Koca, C. (2016). Bedenden hiyerarşiye uzanan bir erkekleşme süreci olarak vücut geliştirme(k). C. Koca (Ed) içinde, Sporun toplumsal cinsiyet halleri (s. 116-132). Ankara: Spor Yayınevi.
Kasfad, (2015). Spor alanında toplumsal cinsiyete duyarlı dil rehberi.
Kavasoğlu, İ., Rençbereli, M., ve Yenel, İ. F. (2017). Dans eden “erkek adamlar”: Erkek dansçıların deneyimlerine toplumsal cinsiyet analizi. Journal of Human Sciences, 14(2), 1768-1780.
Kavasoğlu, İ., ve Yaşar, M. (2016). Toplumsal cinsiyet normlarının dışındaki sporcular. Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe, 27(3), 118-132.
Kidd, B. (1987). Sports and masculinity. Queen's Quarterly, 94(1), 116.
Kimmel, M.S. (2013). Homofobi olarak erkeklik: Toplumsal cinsiyet kimliğinin inşasında korku, utanç ve sessizlik. (Çev. Mehmet Bozok ). Fe Dergi, 5(2), 92-107.
Koca, C. (2006). Beden eğitimi ve spor alanında toplumsal cinsiyet ilişkileri. Spor Bilimleri Dergisi Hacettepe, 17(2), 81-99.
Koca, C. (2016). Cinsiyetlendirilmiş bir alan olarak spor. C. Koca (Ed) içinde, Sporun toplumsal cinsiyet halleri (s. 18-37). Ankara: Spor Yayınevi.
Koca, C., Öztürk, P. ve Arslan, B. (2012). Kadınların spor ve fiziksel aktiviteye katılımı. Ankara: Kasfad.
Koivula, N. (2001). Perceived characteristics of sports categorized as gender-neutral, feminine and masculine. Journal of Sport Behavior, 24(4), 377-393.
Kümbetoğlu, B. (2015). Sosyolojide ve antropolojide niteliksel yöntem ve araştırma. (4. Baskı). İstanbul: Bağlam Yayınları.
Light, R. & Kirk, D. (2000). High school rugby, the body and the reproduction of hegemonic masculinity. Sport, Education and Society, 5(2), 163-176.
Lloyd, G. (1996). Erkek akıl, batı felsefesinde “erkek” ve “kadın”. (Çev. Muttalip Özcan). İstanbul: Ayrıntı Yayınları.
Martino, W. (2000). Policing masculinities: Investigating the role of homophobia and heteronormativity in the lives of adolescent schoolboys. The Journal of Men’s Studies, 8(2), 213-236.
Matteo, S. (1986). The effect of sex and gender-schematic processing on sport participation. Sex Roles, 15(7-8), 417-432.
Matteo, S. (1988). The effect of gender-schematic processing on decisions about sex-inappropriate sport behavior. Sex Roles, 18(1/2), 41-58.
Mayring, P. (2011). Nitel sosyal araştırmaya giriş. (Çev. Adnan Gümüş ve M. Sezai Durgun). Ankara: BilgeSu Yayıncılık.
Meân, L. (2001). Identity and discursive practice: Doing gender on the football pitch. Discourse & Society, 12(6), 789-815.
Messner, M. A. (1990). When bodies are weapons: Masculinity and violence in sport. International Review for the Sociology of Sport, 25(3), 203-220.
Mennesson, C. & Clément, J. P. (2003). Homosociability and homosexuality: The case of soccer played by women. International Review For The Sociology of Sport, 38(3), 311-330.
Morrow, R. G. & Gill, D. L. (2003). Perceptions of homophobia and heterosexism in physical education. Research Quarterly for Exercise And Sport, 74(2), 205-214.
O'Brien, K. S., Shovelton, H. & Latner, J. D. (2013). Homophobia in physical education and sport: The role of physical/sporting identity and attributes, authoritarian aggression, and social dominance orientation. International Journal Of Psychology, 48(5), 891-899.
Onur, H. ve Koyuncu, B. (2004). “Hegemonik” erkekliğin görünmeyen yüzü: Sosyalizasyon sürecinde erkeklik oluşumları ve krizleri üzerine düşünceler. Toplum ve Bilim, 101, 11-30.
Owen, C. (2014). Dancing gender: Exploring embodied masculinities. Doctoral dissertation, University of Bath.
Özbay, C. (2013). Türkiye’de hegemonik erkekliği aramak. Doğu Batı, 63, 185-204.
Öztürk, P. ve Karaçam, M. (2017). Spor bilimlerinde LGBTQİ çalışmaları. KAOS GL Kültür ve Yaşam Dergisi, 153, 53-64.
Patton, M.Q. (2014). Nitel Araştırma ve değerlendirme yöntemleri. (Çev. Mesut Bütün ve Selçuk Beşir Demir). Ankara: Pegem Yayınları.
Rich, A. (1980). Compulsory heterosexuality and lesbian existence. Signs: Journal of Women in Culture and Society, 5(4), 631-660.
Riemer, B.A. & Visio, M.E. (2003). Gender typing of sports: an investigation of Metheny’s classification. Research Quarterly for Exercise and Sport, 74, 193-204.
Robertson, S. (2003). ‘If I let a goal in, I’ll get beat up’: Contradictions in masculinity, sport and health. Health Education Research, 18(6), 706-716.
Saigol, R., (2011), Militarizasyon, ulus ve toplumsal cinsiyet: Şiddetli çatışma alanları olarak kadın bedenleri. A.G. Altınay (Der) içinde, Vatan millet kadınlar (s. 227-259). İstanbul: İletişim Yayınları.
Sancar, S. (2013a). Erkeklik: İmkânsız iktidar. (3. Baskı). İstanbul: Metis Yayınları.
Sancar, S. (2013b). Türk modernleşmesinin cinsiyeti: Erkekler devlet, kadınlar aile kurar. (2. Baskı). İstanbul: İletişim Yayınları.
Scott, A. (2011). Pumping up the pomp: An exploration of femininity and female bodybuilding. vis-à-vis: Explorations in Anthropology, 11(1), 70-88.
Selek, P. (2014). Maskeler süvariler gacılar: Ülker sokak: bir alt kültürün dışlanma mekânı.(2. Baskı). Ankara: Ayizi Yayınları.
Sisjord, M. K. & Kristiansen, E. (2009). Elite women wrestlers' muscles: Physical strength and a social burden. International Review for the Sociology of Sport, 44(2-3), 231-246.
Skelton, C. (2000). 'A passion for football': Dominant masculinities and primary schooling. Sport, Education and Society, 5(1), 5-18.
Tokdoğan, N. (2015). Dövüş sporları ve erkeklik: Tekvandocu erkekler ve erkeklik üzerine bir etnografi denemesi. İ. Hacısoftaoğlu, F. Akcan ve N. Bulgu (Eds) içinde, Oyunun ötesinde (s.231-265). Ankara: Notabene Yayınları.
Wacquant, L. J. (1995). Why men desire muscles. Body & Society, 1(1), 163-179.
Wright, J. & Clarke, G. (1999). Sport, the media, and the construction of compulsory heterosexuality: A case study of women’s rugby union. International Review for the Sociology of Sport 34, 227–243.
Young, K., White, P., & McTeer, W. (1994). Body talk: Male athletes reflect on sport, injury, andpain. Sociology of Sport Journal, 11(2), 175-194.
Zhouxiang, L. ,Zhang, Q., & Hong, F. (2014). Projecting the ‘Chineseness’: Nationalism, identity and Chinese martial arts films. The International Journal of the History of Sport, 31(3), 320-335.