Batı Penceresinden Kendi Toplumuna Bakan Bir Yazar: Fazlı Necip’in Saraylarda Mecnunlar Romanında Oto-Oryantalizmin İzleri

İslam dininin dünyada bilinirliğinin artması ilginin kendisine yönelmesi neticesini doğurmuştur. Bu dikkat, İslam’ın neşv ü nema bulduğu Doğu’nun anlaşılması merakını da beraberinde getirmiştir. Bu noktada devreye giren oryantalist bakış Batı dünyasının kendisi gibi olmayan Doğu medeniyetinin şifrelerini çözmesine ve sonrasında kendi görmek istediği şekilde afişe edilmesine hizmet için geliştirilmiştir. Tabii ki Batıyı, Doğu kodları ile alakadar eden ve oryantalizmin doğuşunu zaruri kılan en önemli etken İslam olmasına rağmen; siyasi, ticari, bilimsel ve kültürel çıkarlar da ikinci derecede etkili gerekçeler olmuştur. Batı dünyasını kolonyalist amaçlarına götürecek en etkin yaklaşım olan oryantalizm, Doğu’nun doğal haliyle değil de; Batı’nın arzuladığı şekilde teşhir edilmesi fikri üzerine temellendirilmiştir. Batı’nın istediği ise dikkatlerin yoğunlaştığı Doğu’nun, türlü olumsuzlukların beşiği konumunda lanse edilmesidir. Dikkat çekici bir diğer nokta da, bu olumsuzlama gayretinin her zaman Batı menşeli olmayışıdır. Zaman zaman doğu sınırları içerisinde yaşayan sanatçıların da de bu tinsel ve düşünsel projeye destek veren (oto-oryantalist) faaliyetlerin içerisinde bulunduğunu görmekteyiz. Bu çalışma ile öncelikle oryantalizmin, Edward Said bakış açısından yola çıkarak, ne ifade ettiğine değinmeye; oryantalist zihniyetin hâkim olduğu bazı eserlerde ve bu çalışma için ele alınan romanda harem uygulamasına temas edildiği için konu ile alakalı bazı tespitlere yer verilecektir. Sonrasında oryantalizmin Türk edebiyatındaki akislerinin nasıl olduğunu hakkında fikir sahibi olmak için, Batı’nın çizmiş olduğu doğu sınırları içerisinde yaşamasına rağmen; Cumhuriyet Dönemi Türk Edebiyatı önemli kalemlerinden Fazlı Necip’in Saraylarda Mecnunlar romanlarında işlediği oto-oryantalist unsurlar ortaya çıkarılmaya çalışılacaktır.

A Writer Who Has A Western Perspective To His Own Society: The Traces Of Auto-Orientalism In Saraylarda Mecnunlar Novel Of Fazli Necip

The Religion of Islam’s breaking the shells of itself and increasing awareness in the world have led interests towards it. This attention has resulted in understanding the curiosity of the East in which Islam has grown. Orientalist view, which is activated at this point, has been developed for the West to decrypting the non-Western Eastern civilization and then to serve to be a banner of it like the way the West she wanted to see. Of course, although Islam concerns West with the East codes and that is the most important factor that makes the birth of orientalism necessary; political, commercial, scientific and cultural interests have been effective in secondary reasons.Orientalism, the most effective approach to take the West to the colonists purposes, has been based on the idea of East’s exhibition in the way of West’s desire, not in its natural state. What the West wants is East’s being touted to be the location of the cradle of all the problems. One striking point is that this negation endeavor does not always come from Western origin. From time to time we see that people who live inside eastern borders are located in the auto-orientalist activities that support these spiritual and intellectual projects. With this work, I primarily try to point out what orientalism means by starting from Edward Said’s point of view. Brief information about the fields in most grant applications from the harem Orientalist mentality will be carried out by negation effort. Then how we will try to address to the auto-orientalist elements commited in the novels Saraylarda Sultanlar and by Fazlı Necip who is one of the important writer of Republican Period Turkish Literature.

Keywords:

Edward Said, Auto-orientalism, Harem, RepublicanPeriod Novel,

PDF

___

Alderson, A.D. (1998). Osmanlı Hanedanının Yapısı, İstanbul: İz Yayıncılık.
Altındal, M. (1994). Osmanlı’da Kadın”, İstanbul: Altın Kitaplar Yayınevi.
Aydemir, U. (2010). Cenap Şahabettin’in Seyahat Mektuplarında Oryantalist Etkiler, Bilkent Üniversitesi, Ankara: Yüksek Lisans Tezi.
Baysal, A. (2009). Batılılar Gözüyle Harem: Gerçek ve Fantezi, International PeriodicalFortheLanguages, LiteratureandHistory of TurkishorTurkic Volume 4 /1-I Winter, s. 593
Behice Boran, “Halide Edib’in Yeni Romanları”, Yurt ve Dünya, Aylık Mecmua, Sayı:5, Cilt:1, Mayıs 1941, s.21-28
Bezci, B./ÇİFTÇİ, Y. (2012). Self Oryantalizm: İçimizdeki Modernite Ve İçselleştirdiğimiz Modernleşme (Akademik İncelemeler Dergisi Cilt :7 Sayı: 1, s.141
Bulut, Y. (2004). Oryantalizmin Kısa Tarihi, İstanbul:Küfe Yayınları.
Bulut, Y. (2008). “Said, Edward”. Türkiye Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi., Cilt 33, İstanbul: TDV Yayınları, s. 429
Cevizci, A. (2010). Felsefe Sözlüğü, İstanbul: Paradigma Yayıncılık.
Croutier, A. L. (1989). Harem, the World BehindtheVeil. New York: Abbeville
Gürses, M. (2012). Meşrutiyet Dönemi Gezi Kitaplarında Oto-Oryantalist ve Oksidentalist Söylemler, TurkishStudies- International PeriodicalForTheLanguages, LiteratureandHistory of TurkishorTurkic Volume 7/1 Winter 2012, p.1269-1303
Hobson, John M. (2008), Batı Medeniyetinin Doğulu Kökenleri, İstanbul: YKY.
Kacıroğlu, M. (2007). 1919-1928 Arası Türk Romanında Yapı ve Tema, Erzurum: Doktora Tezi.
Lewis, R. (2004). Oryantalizmi Yeniden Düşünmek, İstanbul: Kapı Yayınları.
Necip F. (1987) Garba Doğru Bir Seyahat, Yeni Asır Gazetesi.
Necip, F. (2002). Saraylarda Mecnunlar, İstanbul: Berfin Yayınları.
Özturan, Parkan(1989). İlk Türk Materyalisti Beşir Fuad'ın Mektupları, İstanbul:Arba Basım Yayın.
Peirce, L.(1990). Harem-i Humayun İstanbul: Tarih Vakfı Yurt Yayınları.
Peierce, L. (1993.). Thelmperial Harem. Oxford: Oxford Üniversitesi Yayınları.
Said, Edward W. (1998). Oryantalizm Sömürgeciliğin Keşif Kolu,çev: Nezih Uzel, IV. baskı, İstanbul.
Said, Edward W. (2014). Şarkiyatçılık Batının Şark Anlayışları, İstanbul: Metis Yayınları.
Tanzimat’tan Bugüne Edebiyatçılar Ansiklopedisi (2001) Cilt 1, İstanbul: Yapı Kredi Yayınları.
Türkçe Sözlük, (2011). Harem, TDK Yayınları Ankara.
Uluç, G. (2009) Medya ve Oryantalizm, İstanbul: Anahtar Kitaplar Yay.
Yavuz, H. (2000). Modernleşme, Oryantalizm ve İslam, Büke Yayınları. İstanbul.
Yörükoğlu, Z. (2006). Fazlı Necip’in Menfa Romanının İncelenmesi, Marmara Üniversitesi, Yüksek Lisans Tezi, İstanbul.