Halife Nâsır li-Dinillâh’ın Abbâsîlerin Hakimiyetini Canlandırma Çabaları

Nasır li-Dinillâh 575-622/1180-1225 yılları arasında yaklaşık 46 yıllık süreyle en uzun müddet hilafet makamında kalan Abbâsî halifesidir. Abbâsî halifelerinin siyasî güçlerini yitirip, sadece dinî bir lider olarak varlıklarını devam ettirdikleri bir dönemde halife olan Nâsır li-Dinillâh, Abbâsî hilafetine yeniden dünyevî otorite kazandırmak istemiş, bu amaçla askerî, siyasî, fikrî, içtimai reformlar gerçekleştirmiştir. Halife Nâsır li-Dinillâh faal bir dış politika izlemiştir. Düşmanını düşmanıyla yok et temel politikasıyla Abbâsî halifeliği için tehdit olabilecek dış güçleri birbiriyle dengelemiştir. Halifenin bu politikası sonucunda Irak bölgesinde hakim olan Irak Selçuklu devleti yıkılmış, Abbâsî Devleti yaklaşık iki yıl yüzyıl sonra bağımsızlığına kavuşmuştur. Etrafı güçlü devletler ve dirayetli sultanlarla çevrili olan Halife Nâsır li-Dinillâh kendisine yönelebilecek herhangi bir tehdidi önceden haber verecek güçlü bir istihbarat teşkilatı kurmuştur. Halifenin kurmuş olduğu istihbarat teşkilatı öylesine etkiliydi ki hükümdarlar halife hakkında konuşurken fısıltılı bir şekilde konuşmak zorunda kalıyorlardı. Sünnî dünyasının lideri olan Halife Nâsır li-Dinillâh, Irak nüfusunun yarısına yakınını oluşturan Şiileri devletin üst görevlerinde görevlendirerek, Şiileri devlet yönetimiyle barıştırtmıştır. Halife Nâsır li-Dinillâh, toplumda anarşi kaynağı haline gelen fütüvvet teşkilatını yeniden tanzim etmiştir. Böylece devlet başıbozuk ve kendi başına buyruk olan toplulukları kontrol etme şansına sahip olmuş, dağınık fakat güçlü olan bu birlikleri desteği ile devlet gücü artmıştır. Diğer sultanlara fütüvvet libası giydiren halife, hilafetin manevi nüfuzunu artırmıştır. Müslümanlar aralarındaki mezhepsel farklılıkları bir kenara bırakarak fütüvvet etrafında birleşmişlerdir. Halife Nâsır li-Dinillâh’ın çabaları sonucu Abbâsî Devleti yaklaşık 2 asır sonra bağımsızlığını elde etse de siyasî konjoktür Abbâsî hilafetinin varlığına müsaade etmemiş, Halife Nâsır li-Dinillâh’ın vefatından kısa bir süre sonra 656/1258 yılında Abbâsî Devleti Moğollar tarafından yıkılmıştır.

Of the Abbasid Caliph Nasir li- Dinillâh the Animation Domination Efforts

Nasır li-Dinillah is the longest serving Abbasid caliph with approximately 46 years between 575-622/1180-1225. Nasır li-Dinillah who reigned in caliphate in a period when Abbasid caliphs lost their political power and kept their existence as religious leader wanted to integrate Abbasid caliphate in secular domination again. For this purpose, he carried out military,political, intellectual and social reforms. Caliph Nasır li-Dinillah followed foreign policy actively. He could balance the exogenous forces which could be a threat to the Abbasid caliphate with the policy which aimed at wiping out the enemy with its enemy. After this policy of Abbasid caliph, Iraq Seljuk Empire which had a power across Iraq region was destroyed and Abbasid Empire gained independence after two century.Caliph Nasır li-Dinillah who surrounded by powerful states and sapient sultans established a influential intelligence department which would inform in the beginning any theat which could be directed to him.Intelligence department founded by the Caliph was so affective that Rulers needed to whisper to each other when they talked about the Caliph. As the leader of the Sunni world Caliph Nasır li-Dinillah appointed the Shia Muslims which made up almost half of the population in senior positions and made peace Shia Muslims with the state government. Caliph Nasır li-Dinillah re-organized the Futuwwa organization which had became an anarchist group in society. Thus, the State had a chance to control irregural and unamenable associations, but with the help of this influential associations state power increased. The caliph who dressed Futuwwa Libau to the other Sultans increased the spiritual influence of the Caliphate. Muslims left aside their sectarian differences and united aroud Futuwwa. As a result of the efforts of the Nasır li-Dinillah, Abbasid state gained independence after two centuries but the political conjuncture did not allow the existence of caliphate.Shortly after his death Abbasid state was destroyed by Mongols in 656/1258.