ÇANKIRI KARATEKİN ÜNİVERSİTESİ BİLGİ VE BELGE YÖNETİMİ BÖLÜMÜ ÖĞRENCİLERİNDE SÖZLÜ-YAZILI KÜLTÜR UNSURU OLARAK MASAL ALGISI

İnsanoğlunu diğer canlılardan ayıran en önemli özelliklerinin başında bireysel ve toplumsal her türlü yapıp etmelerini aktarabilme becerisi yer alır. Bu beceri insana özgü kültürel mirasın biriktirilmesini ve devamlılığını da sağlamıştır. Sözlü anlatım çok uzun bir dönem bu ayrıcalığın tek aracı olarak kalmış ve değerini hep korumuştur. Yazının bulgulanması ile birlikte yalnız yeni ve daha etkin bir araç ortaya çıkmamış, aynı zamanda kültürel yaşam ve bu yaşamı aktarılır kılan bilgi kaynakları da hızla başkalaşmıştır. Değişimin günümüzde farklı düzeylerde hala devam ettiği bu süreçte, hem sözlü hem de yazılı kültür unsuru olmayı başarabilmiş az sayıdaki kültür ürünlerinden biri de masallardır. Bu çalışmada; uluslararası literatürde en yaygın ve yalın bilgi kaynaklarından biri olduğu kabul edilen masalların Çankırı Karatekin Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü öğrencileri tarafından nasıl algılandığının ve ne derecede bilgi kaynağı olarak kıymetlendirildiğinin ortaya konulması amaçlanmıştır. Çalışma kapsamında hazırlanan anket 131 Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü öğrencisi ve bu öğrencilerin ebeveynleri ile paylaşılmış, elde edilen sonuçlar “kültürel birikim ve bilgi kaynaklarındaki yazılı olandan elektronik ortamda olana doğru hızlı evirilme, masalların ‘z nesli’ tarafından daha az fark edilmesine neden olmaktadır ve bu etki her yeni kuşakta çok daha belirgindir” şeklinde oluşturulan araştırma hipotezini doğrulamıştır. Oysa masallar anlatı biçimleri, kurguları ve bize düşündürdükleri ile bilgi kaynağı formunun ve zamanın ötesinde anlam ve derinliği olan bilgi kaynaklarıdır. Sözlü ve yazılı kültürün bu en eski ve en parlak yıldızının gerçek değerini en hızlı fark etmesi gerekenler ise şüphesiz bugünün ve geleceğin bilgi profesyonelleridir.

Anahtar Kelimeler:

Masal, sözlü kültür, yazılı kültür, bilgi kaynağı, Çankırı Karatekin Üniversitesi Bilgi ve Belge Yönetimi Bölümü, öğrencilerin masal algısı

PDF

___

Aça, M. ve Ercan, A. M. (2004). Anonim halk edebiyatı. Türk halk edebiyatı el kitabı içinde (ss. 113-168). M. Ö. Oğuz (Ed.). Ankara: GrafikerAkkaya, M. A. (2016). Binbir Gece Masallarında kitap ve kütüphane motifi. İstanbul: Hiperlink.Alpaslan, G. G. (2002). Yüzyıl yazılı anlatılarında sözlü kültür etkileri. 21 Haziran 2017 tarihinde http://kenanyucel.blogcu.com/sozlu-kultur-yazili-kultur-gonca-gokalp-alpaslan/1745082 adresinden erişildi.Altan, Ç. (1998). Çocuk masallarının kökeni. Nar çekirdekleri içinde (ss. 71-133) (2.bs.). İstanbul: İnkılâp.Birkalan-Gedik, H. A. (2010). Sözlü kültür ve yazılı kültür arasında: Türkçe Binbir Gece geleneğinde metinlerarası söylemler. Binbir Gece’ye bakışlar içinde (ss.45-66). M. Kalpaklı ve N.D. Sönmez (Haz.). İstanbul: Turkuaz.Boratav, P. N. (1995). 100 soruda Türk halk edebiyatı. İstanbul: Gerçek.Boyraz, Ş. (2008). Sözlü anlatıların sürekliliği üzerine düşünceler. Folklor/Edebiyat. Sayı 54, 105-118.Büyük Türkçe Sözlük (2017). 21 Eylül 2017 tarihinde http://www.tdk.gov.tr/index.php?option=com_bts&arama=kelime&guid=TDK.GTS.59c3db90f0d350.17917413 adresinden erişildi.Çetinkaya, Z. (2007). Masalların Türkçe öğretimindeki yeri ve önemi. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Dokuz Eylül Üniversitesi, İzmir.Duymaz, A. (2002). Tekerlemeler: İrfanı arzulayan sözler. Ankara: Akçağ. Eco, U. (1996). Anlatı ormanlarında altı gezinti. K. Atakay (Çev.). İstanbul: Can.Grimm, W. (2005). Masalların özü üzerine. H. Aydoğan (Çev.). Hece Dergisi Çocuk Edebiyatı Özel Sayısı. (104-105), 150-152.Karaköse, S. (2003). Masalların metafiziği üzerine. Milli Folklor Dergisi. (58), 93-105.Karasar, N. (2015). Bilimsel araştırma yöntemi: Kavramlar ilkeler teknikler (28. bs.). Ankara: Nobel.Nazlı, A. (2011). Binbir Gece Masallarının Anadolu Türk masallarına etkileri üzerine bir araştırma. Yayınlanmamış Doktora Tezi. Selçuk Üniversitesi, KonyaNeuman, W.L. (2007). Toplumsal araştırma yöntemleri: Nitel ve nicel yaklaşımlar (2. cilt). (2. bs.). S. Özge (Çev.). İstanbul: Yayınodası.Oğuz, M. Ö. (2010). Türkiye’de mit ve masal çalışmaları veya bir olumsuzlama ve tek-tipleştirme öyküsü. Milli Folklor. (22), 36-45.Ong, W. J. (2003). Sözlü ve yazılı kültür: Sözün teknolojileşmesi. (3.bs.). İstanbul: Metis.Sakaoğlu, S. (2012). Masal araştırmaları. (5.bs.). Ankara: Akçağ.Tezel, N. (1987). Türk Masalları. Çocuk Edebiyatı Yıllığı içinde (ss. 134-144). İstanbul: Gökyüzü.Thomas, R. M. (1998). Conducting educational research: A comparative view. West Port, Conn: Bergin & Garvey.Warner, M. (2014). Once upon a tıme: A short history of fairy tale. Oxford: Oxford University Press.Yardımcı M. ve Tuncer, E. (2002). Çocuk edebiyatı. Ankara: Ürün.Yüksek, Ö. (2010). Masalsız zamanlar. Binbir Gece’ye bakışlar içinde (ss. 113-124) M. Kalpaklı ve N.D. Sönmez (Haz.). İstanbul: Turkuaz.