Üniversite Örgüt Kültürü Algılamaları ve Demografik Değişkenlerin Algılanan Stresi Yordayıcı Değişkenler Olarak İncelenmesi

Çalışma hayatında olduğu gibi öğrencilik hayatında da bireylerin strese maruz kalması kaçınılmaz olarak görülmektedir. Bu çalışmada üniversite öğrencilerinin üniversite örgüt kültürü ortamında algıladıkları stres seviyelerinin belirlenmesi hedeflenmiştir. Bu amaçla algılanan stres seviyelerinin üniversite örgüt kültürü algılamaları ile ilişkisi incelenmiştir. Anket yöntemi kullanılarak farklı stres düzeylerindeki örgüt kültürü algılamaları ölçülmüş ve sosyo-demografik değişkenlere göre öğrencilerin algılanan stres seviyelerindeki fark analiz edilmiştir. Araştırmanın evrenini Bayburt Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi’nde eğitim gören rastgele seçilmiş 286 öğrenci oluşturmaktadır. Araştırma sonucunda öğrencilerin algıladıkları stres ile cinsiyet arasında anlamlı fark olduğu saptanmıştır. Düşük seviyede stres yaşadığını söyleyenlerin değişime uyum değişkenine en fazla puanı verdiği görülürken yüksek derecede strese maruz kaldıklarını ifade edenlerin en düşük puanı işbirliği değişkenine verdiği görülmüştür. Ayrıca farklı demografik değişkenlerin çeşitli kombinasyonlar halinde algılanan stres ile üniversite örgüt kültürü üzerinde farklı etkilere sahip olduğu belirlenmiştir.

Analysis of University Organizational Culture Perceptions and Demographic Variables as Predictors of Perceived Stress

It has been seen that it is inevitable for individuals to be exposed to stress in their student lives as in their work lives. The aim of this study is to measure perceived stress levels of university students in the university organizational culture setting. To this end, it is investigated the relationship between perceived stress levels of university students and university organizational culture perceptions. By using questionnaire method it is measured that the perceptions of organizational culture in different stress levels and it is analyzed that the differences in students' perceived stress levels according to socio-demographic variables. The population of the study is comprised of randomly chosen 286 students who receive training at Bayburt University Faculty of Economics and Administrative Sciences. According to the results, it has been found that there is a significant difference between students' perceived stress and gender. While the students stating that they experience low level of stress give maximum points to the variable of adaptation to change, other students expressing that they are exposed high level of stress give minimum score to the variable of cooperation. Besides, it has been found that different demographic variables by various combinations have different effects on perceived stress and university organizational culture.

Keywords:

Perceived Stress University Organizational Culture, Socio-Demographic Variables.,

PDF

___

Akpınar, B. (2013). Öğretmen Adaylarının Stres Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından Analizi, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 21 , 229- 241.
Ataman, G. (2009). İşletme Yönetimi , 3. Bas kı, İstanbul: Türkmen Yayınları .
Avşaroğlu, S. ve Üre, Ö. (2007). Üniversite Öğrencilerinin Karar Vermede Özsaygı, Karar Verme ve Stresle Başa çıkma Stillerinin Benlik Saygısı ve Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 18, 85- 100.
Aydın, Ş. (2004). Örgütsel Stres Yönetimi, Dokuz Eylül Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 6( 3 ) , 49- 74.
Bakan, İ. (2009). Liderlik Tarzları ile Örgüt Kültürü Türleri Arasındaki İlişkiler: Bir Alan Çalışması. TISK Academy/TISK Akademi , 4(7), 139- 172.
B akan, İ., B üyükbeşe, T. ve B edestenci, Ç. (2004). Örgüt Sırlarının Çözümünde Örgüt Kültürü, Teorik ve Ampirik Yaklaşım, 1. Baskı , İstanbul : Aktüel Yayınları.
Baloğlu, M. ve Bardakçı, S. (2010). Güncellenmiş Öğrenci Yaşamı Stres Envanterinin Türkçeye Uyarl anması, Dil Geçerliği ve Ön Psikometrik İncelenmesi, Türk Psikolojik Danışma ve Rehberlik Dergisi , 4(33), 57- 70.
Baltaş, A. ve Baltaş, Z. (2008). Stres ve başa çıkma yolları . İstanbul: Remzi Kitabevi. Baş, T. (2006). Anket, Ankara: Seçkin Yayıncılık.
Bell, A. C, ve D'Zurilla, T. J. (2009). The Influence of Social Problem- Solving Ability on the Relationship between Daily Stress and Adjustment. Cognitive Therapy Research, 33, 439- 448.
Bergquist, W. H. (1992). The Four Cultures of Academy: Insights and Strategies for Improving Leadership in Collegiate Organizations . San Francisco: Jossey- Bass Publishers.
Birks, Y., McKendree, J. ve Watt, I. (2009). Emotional I ntelligence and Perceived Stress in Healthcare Students : A Multi - institutional, Multi - professional Survey. BMC Medical Education, 9(61), 1 - 8.
Bozkurt, N. (2004). Bir Grup Üniversite Öğrencisinin Depresyon ve Kaygı Düzeyleri i le Çeş itli Deği ş kenler Arasındaki İ li ş kiler. Eğitim ve Bilim. 29( 133 ) , 52- 59.
Ceyhan, A. A., Ceyhan, E ve Kurtyılmaz, Y. (2009). Investigation of University Students Depression. Eeuraian Journal of Educational Research , 36, 75- 90.
Chemers, M.M., Hu, L. ve Garcia, B. F. (2001). Academic Self- Efficacy and First Year College Student Performance and Adjustment . Journal of Educational Ps ychology, 93 , 55- 64.
Cohen S . , Kamarck T . ve Mermelstein R. (1983) . A Global Measure of Perceived Stress . Journal of Health and Social Behavior, 24, 385- 396.
Cokes, C. ve Kornblum, W. (2010). Experiences of Mental Distress by Individuals during an Economic Downturn: The Story of an Urban City. The Western Journal of Black Studies, 34, 24- 35.
Çakmak, Ö. ve Hevedanlı M. (2005). Eğitim ve Fen- Edebiyat Fakülteleri Biyoloji Bölümü Öğrencilerinin Kaygı Düzeylerinin Çeşitli Değişkenler Açısından İ ncelenmesi, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 4( 14) , 115- 127.
Çam, Z., D eniz, K.Z. ve Kurnaz, A.(2014) . Okul Tükenmişliği: Algılanan Sosyal Destek, Mükemmeliyetçilik ve Stres Değişkenlerine Dayalı Bir Yapısal Eşitlik Modeli Sınaması, Eğitim ve Bilim, 39( 173 ), 312- 327.
Deroma, V.M., Leach, J.B. ve Leverett, J. P. (2009). The Relationship between Depression and College Academic Performance. College Student Joumal, 43 (2), 325- 334.
Deveci, S. E., Çalmaz, A. ve Açık, Y. (2012). Doğu Anadoluda Yeni Açılan Bir Üniversitenin Öğrencilerinde Kaygı Düzeylerinin Sağlık, Sosyal ve Demografik Faktörler İle İlişkisi, Dicle Tıp dergisi, 39(2),189- 196.
Di Martina, V. ve Musri, M. (2001). Guidance for the Prevention of Stress and Violence at the Workplace, Department of Occupational Safety And Health Malaysi a.
Dill, D. D. (2000). The Nature of Administrative Behavior in Higher Education . Organization and Governance in Higher Education, 5. Baskı, ASHE Reader Series. Boston: Pearson Custom Publishing.
Durmuş, L. ve Aşçıoğlu, M. (2005). The Effect of Social Isolation Stress on Learning in Male Juvenile Rats, Journal of Health Sciences, 14(1) , 52- 56.
Durna, U. (2006). Üniversite Öğrencilerinin Stres Düzeylerinin Bazı Değişkenler Açısından İncelenmesi, İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 20(1), 319- 343.
E rdem, F. ve Ö zen İ. J.(2001). Eğitim Kurumlarında Örgüt Kültürü ve Öğrenci Alt Kültürünün Algıl amaları (Akdeniz Üniversitesi İİ BF Son Sınıf Öğrencileri Fakülte Kül türünü Nasıl Algılıyor?), Akdeniz İİBF Dergisi, 1, 33 - 57.
Erkutlu, H., Chafra, J. ve Bumin, B. (2011). Organizational Culture's Role in the Relationship between Power Bases and Job Stress. Hacettepe University Journal of Education, 40, 198- 209.
Eskin, M., Harlak, H., Demirkıran, F. ve Dereboy, Ç. (2013). Algılanan Stres Ölçeğinin Türkçeye Uyarlanması: Güvenirlik ve Geçerlik Analizi. Yeni Symposium Journal , 51 (3), 132- 140.
Fujita, S. ve Rao, V. (2009). Eamings Losses of Job Losers during the 2001 Economic Downturn. Business Review, Fourth Quarter , 1 - 9.
Gentry, L.A., Chung, J. J., Aung, N., Keller, S., Heinrich, K.M. ve Maddock J. E. (2007). Gender Differences in Stress and Coping among Adults Living in Hawai`i. Californian Journal of Health Promotion , 5(2), 89- 102.
George, D. ve Mallery, P. (2003). SPSS for Windows Step by Step: A Simple Guide and Reference. 11.0 Update (4th ed.). Boston: Allyn & Bacon.
Gizir, S. ve Şimşek, H. (2005). Communication in an Academic Context. Higher Education, 50, 197- 221.
Gizir, S . (2008). Örgütsel Değişim Sürecinde Örgüt Kültürü ve Örgütsel Öğrenme, Mersin Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi , 4( 2) , 182- 196.
Gündüz, B., Çapri, B. ve Gökçakan, Z. (2012). Üniversite Öğrencilerinin Tükenmişlik Düzeylerinin İncelenmesi , Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19, 38- 55.
Güneş, H. (2011), Öğrencilerin Üniversite Örgüt Kültürü Algılamaları: Gazi Üniversitesinde bir Araştırma, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Ankara: Gazi Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü .
Güney, S. (2009). Davranış Bilimleri, 4. Baskı, Ankara: Nobel Yayınları.
Hamaideh, S. H. (2011). Stressors and Reactions to Stressors among University Students . International Journal of Social Psychiatry, 57(1), 69- 80.
Hogan, J.M., Carlson, J.G. ve Dua, J. (2002). Stressors and Stress Reactions Among University Personel. International Journal of Stress Management, 9, 289- 310.
İra, N. (2004). Örgütsel Kültür (Dokuz Eylül Üniversitesi Örneği), XIII. Ulusal Eğitim Bilimleri Kurultayı, İnönü Üniversitesi, 6- 9 Temmuz 2004, Malatya, 1 - 19.
İra N. ve Ş ahin S. (2011). Örgüt Kültürü Ölçeğinin Geçerli ve Güvenirlilik Çalışması, Celal Bayar Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Sosyal Bilimler Dergisi, 9( 1 ) , 1 - 14.
James, G.D. ve Bovbjerg, D. H. (2001). Age and Perceived Stress Independently Influence Daily Blood Pressure Levels and Variation Among Women Employed in Wage Jobs . American Journal of Human Biology, 13(2), 268- 74.
Johnson, M. (2009). Community College Students' Perceptions of Stress . Biology of Exercise, 5(1), 15- 28.
Kantek, F . (2005). Hemşirelik Yüksekokulları için Örgüt Kültürü Ölçeğinin Geliştirilmesi ve Uygulanması, Yayınlanmamış Doktora Tezi, İ stanbul: İstanbul Üniversitesi, Sağlık Bilimleri Enstitüsü.
Kara, D. (2009).The Factors Causing Stress in Education Life and The Study of Students Attitudes in Coping With Stress According to Their Families Features, Selçuk Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 22, 255- 263.
Kılıç, G. (2006). Eğitim Kurumlarında Liderlik Tarzları ve Örgüt Kültürünün Performans Üzerindeki Etkisi, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi , Kayseri: Erciyes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Köksal, K. (2007). Yükseköğretimde Örgüt Kültürü ve Alan Araştırması, Balıkesir Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi , Balıkesir.
Kuh, G. D. ve Witt, E. J. (2000). Culture in American colleges and universities, Organization and governance in highereducation, 5. Baskı , ASHE Reader Series. Boston: Pearson Custom Publishing.
L azarus, R. S. ve Folkman, S. (1984). Stress, Appraisal, and Coping. New York: Springer Publishing Company, Inc.
Lewis, D., Bebbington, A.J., Batterbury, S. P., S hah, A., Olson, E., Siddiqi, M. S., ve Duvall, S. (2003). Practice, Power and Meaning: Frameworks for Studying Organizational Culture in Multi - agency Rural Development Projects . Journal of International Development, 15(5), 541 - 557.
Lunney, M. (2006). Stress Overload: A New Diagnosis . International Journal of Nursing Terminologies and Classifications, 17(4), 165- 175.
Mangold, D.L ., Veraza, R., Kinkier, L. ve Kinney, N. A. (2007). Neuroticism Predicts Acculturative Stress in Mexican American College Students . Hispanic Journal of Behavioral Sciences, 29, 366- 383.
Masland, A. T. (2000). Organizational Culture in the Study of Higher Education. Organization and Governance in Higher Education, 5. Baskı, ASHE Reader Series. Boston: Pearson Custom Publishing.
Nalçacıoğlu, İ. (2010). Öğrenmede Beyinsel İncelikler. İlkadım Dergisi, 268, http://www.ilkadimdergisi.net/ (Erişim Tarihi: 09.01.2015)
Nasser M. D., Abdulaziz ,O., Abdulmajeed A., Omar S.A., Majed S. A., Shaun S. ve George P. (2014) Perceived Stress Scores among Saudi Students Entering Universities: A Prospective Study during the First Year of University Life, I nt. J. Environ. Res. Public Health, 11, 3972- 3981.
Okutan, M. ve Tengilimoğlu, D. (2002). İş Ortamında Stres ve Stresle Başa Çıkma Yöntemleri: Bir Alan Uygulaması, Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 3 , 15- 42.
Özgan, H., Balkar, B. ve Eksil, M. (2008). Eğitim Fakültesi Öğrencileri Tarafından Sınıfta Algılanan Stres Nedenleri Ve Kişisel Değişkenlerin Strese Olan Etkileri, Elektronik Sosyal Bilimler Dergisi, 7(24), 337- 350.
Paton, N. (2010). Stress on the Up After Economic Downtum. Occupational Health, 62(6), 7- 7.
Pedrelli, P., Feldman, G.C., Vorono, S., Fava, M. ve Petersen, T. (2008). Dysfunctional Attitudes and Perceived Stress Predict Depressive Symptoms Severity Following Antidepressant Treatment in Patients with Chronic Depression. Psychiatric Research, 161, 302- 308.
Pektaş , B. A. (2007). Ege Üniversitesi İ zmir Atatürk Sağlık Yüksekokulu Ö ğrencilerinin Problem Alanlarının Belirlenmesi. İ nönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 8(14), 83 - 98.
Peterson, M. W. ve Spencer, M. G. ( 1993 ). Qualitative and Quantitative Approaches to Academic Culture: Do They Tell us the Same Thing?. Higher Education: Handbook of Theory and Research içinde. Vol. IX. New York: Agothon Press.
P olat, M . ve M eydan C.H. (2011). Örgüt Kültürü Bağlamında Güç Eğilimi ve Örgütsel Bağlılık İlişkisinde Örgütsel Özdeşleşmenin Aracılık Rolü, Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25( 1 ) , 153 - 170.
S almela- Aro, K., Kiuru, N. E. , ve Nurmi, J. E. (2008). The Role of Educational Track in Adolescents School Burnout: A Longitudinal Study. British Journal of Educational Psychology, 78(4), 663 - 689.
Sayıner, B. (2006). Stress Levels of University Students . İstanbul Ticaret Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi, 5(10), 23 - 24.
Schein, E. H. (1990). Organizational culture. American Psychologist, 45, 109- 119.
Selye, H. (1977). Stress Without Distress , Teach Yourself Books , 3 ( 21 ) , 23 - 25.
Serlachius, A., Hamer, M. ve Wardle, J. (2007). Stress and Weight Change in University Students in the United Kingdom . Physiology & Behavior, 92(4), 548- 553.
Sian, E. (2009). Economic Downtum and Joblessness may Herald an Increase in Suicides . Mental Health Practice, 13 (1), 11 - 11.
Sorensen, J. B. (2002). The Strength of Corporate Culture and the Reliability of Firm Performance. Administrative Science Quarterly, 47, 70- 91.
S özer, Z . (2006). Örgüt Kültürünün İşgören Motivasyonu ile İlişkisi ve Bir Uygulama, Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi , İstanbul : Yıldız Teknik Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Ş ahal, E. (2005). Akademik Örgütlerde Örgüt Kültürü ve İş Tatmini Arasındaki İlişki: Akdeniz Üniversitesi nde Doktora Yapan Araştırma Görevlilerinin Örgüt Kültürüne ve İş Tatminine Yönelik Algı ve Kanaatleri , Yayınlanmamış Yüksek Lisans Tezi, Antalya: Akdeniz Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Şimşek, M.Ş., Akgemci, T. ve Çelik, A. (2008). Davranış Bilimlerine Giriş ve Örgütlerde Davranış, 6. Baskı, Ankara: Gazi Kitabevi.
Tamres, L.K., Janicki, D. ve Helgeson, V. S. (2002). Sex Differences in Coping Behavior : A Meta- analytic Review and an Examination of Relative Coping. Personality and Social Psychology Review, 6(1), 2- 30.
Temel, E., Bahar, A. ve Çuhadar, D. (2007). Öğrenci Hemşirelerin Stresle Başetme Tarzları ve Depresyon Düzeylerinin Belirlenmesi, Fırat Sağlık Hizmetleri Dergisi, 2(5), 107- 118.
Tierney, W. G. (1988). Organizational Culture in Higher Education: Defining Essentials . Journal of Higher Education, 59, 2- 21.
Turner, J. L., Miller, M. ve Kernan, C. M. (2002). Disciplinary Cultures and Graduate Education . Emergences , 12(1), 47- 70.
Valimaa, J. (1998). Culture and I dentity in Higher Education Research. Higher Education, 36, 119- 138.
Yıldırım, O., Tektüfekçi, F. ve Çukacı, Y. C. (2004). Modern Toplum Hastalığı: Stres ve Muhasebe Meslek Elemanı Üzerindeki Etkileri , Süleyman Demirel Üniversitesi İİBF Dergisi, 9( 2) , 1 - 20.
Yılmaz, K. ve Oğuz E. (2005). Eğitim Bilimleri Fakültesi Öğrencilerinin Fakülte Kültürüne İl işkin Algıları, Ankara Üniversitesi Eğitim Bilimleri Fakültesi Dergisi, 38( 1 ) , 101 - 122.
Zajacova, A., Lynch, S.M. ve Espenshade, T. J. (2005). Self- efficacy, Stress , and Academic Success in College. Research in Higher Education, 46, 677- 706.