Fen Bilimleri Enstitülerinde Lisansüstü Eğitim Alan Öğrencilerin Tükenmişlik Düzeylerinin Belirlenmesi

Tükenmişlik kronik stresin tetiklemesi sonucu meydana gelen, bireyin duyarsızlaşmasına ve kişisel başarısında azalmalara yol açan olumsuz bir durumdur. İnsan yaşamının tüm evreleri üzerinde önemli etkilere sahip olan eğitim hayatı, bazen tükenmişlik gibi başarıya engel teşkil edebilecek durumlara maruz kalabilmektedir. Lisansüstü eğitimi alan öğrencilerin özellikle tez dönemindeki yaşamış oldukları sıkıntılar, onlarda ruhen çöküntüye sebep olmakla birlikte bu durum onların başarılarını da olumsuz yönde etkileyebilmektedir. Özellikle de fen bilimleri gibi, üretim, araştırma ve projelere yönelik çalışmaların yoğun olarak yapıldığı bölümlerde öğrencilerin yaşadıkları sıkıntılar bu araştırmanın çıkış noktası olmuştur. Bu bağlamda Maslach Tükenmişlik Ölçeği kullanılarak, Türkiye genelinde fen bilimleri enstitülerinde lisansüstü eğitimi alan 241 öğrenciden elde edilen veriler; frekans, faktör analizi, t ve güvenirlik testi kullanılarak analiz edilmiştir. Elde edilen bulgulara göre; erkek öğrencilerde duyarsızlaşma, ders aşamasındaki öğrencilerde duygusal tükenme ve sigara kullanan öğrencilerde ise duyarsızlaşma alt ölçeğinde daha fazla tükenmişlik yaşadıkları saptanmıştır.

Determination of Burnout Levels and Fatigue of Graduate Students in Natural and Applied Science Institutes

Burnout is a negative situation that occurs triggered by chronic stress and leading to a reduction in the individual's cynicism and personal accomplishment. Education, which has significant effects on all stages of human life, may be exposed to situations that may pose barriers to success such as burnout. Graduate students studying the problems they experienced were particularly dissertation period, although in this case they caused the collapse spiritually may affect negatively their success. Especially as natural sciences, production, intensive research and projects works, are some of the problems identified which the students face during their research. In this study, the Maslach Burnout Inventory was employed in analysing the data which was obtained from 241 students in Turkey; frequency analysis, factor analysis and t and reliability test analysis were the analytical tools used. However; male student’s cynicism, in the course of work the students with emotional burnout and those using cigarette where found to have more fatigue in their livings

Keywords:

Burnout, Maslach Burnout Inventory, Graduate School of Natural and Applied Sciences Graduate, Education.,

PDF

___

Akgemci, T., Öğüt, A. ve Demirsel, T. (2007). Akademik Personelin Mesleki Belirlenmesine Yönelik Bir Araştırma: Selçuk Üniversitesi IIBF Örneği. 15. Ulusal Yönetim ve Organizasyon Kongresi Bildiriler Kitabı: 25-27 Mayıs. 320-327. Sakarya: Sakarya Üniversitesi Yayınları.
Ardıç, K. ve Polatcı, S. (2008). Tükenmişlik Sendromu Akademisyenler Üzerinde Bir Uygulama (GOÜ Örneği), Gazi Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Dergisi, 10(2), 69-96.
Arı, G.S. ve Bal, E.Ç. (2008). Tükenmişlik Kavramı: Birey ve Örgütler Açısından Önemi, CBÜ İİBF Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 15(1), 131-148.
Aypay, A. ve Eryılmaz, A. (2011). Lise Öğrencilerinin Öznel İyi Oluşları ve Okul Tükenmişliği Arasındaki İlişkiler, International Online Journal of Educational Sciences, 3(1), 181-199.
Büyüköztürk, Ş. (2012). Sosyal Bilimler için Veri Analizi El Kitabı. On Yedinci Baskı. Ankara: Pegem Akademi.
Cengil, M. (2010). Din Görevlileri ve Kuran Kursu Öğreticilerinin Tükenmişlik Düzeleri, Dinbilimleri Akademik Araştırma Dergisi, 10(1), 79-101.
Clark, H.K., Murdock, N.L. ve Koetting, K. (2009). Predicting Burnout and Career Choice Satisfaction in Counseling Psychology Graduate Students, The Counseling Psychologist, 37(4), 580-606.
Çapri, B., Gündüz, B. ve Gökçakan, Z. (2011). Maslach Tükenmişlik Envanteri-Öğrenci Formu (MTE-ÖF)nun Türkçeye Uyarlaması: Geçerlik ve Güvenirlik Çalışması, Çukurova Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 40(1), 134-147.
Demirel, Y., Güler, N., Toktamış, A., Özdemir, D. ve Sezer, R.E. (2005). Burnout among High School Teachers in Turkey, Middle East Journal of Family Medicine, 3(3), 33-36.
Ergin, C. (1995). Akademisyenlerde Tükenmişlik ve Çeşitli Stres Kaynaklarının İncelenmesi, Hacettepe Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Dergisi, 12(2), 37- 50.
Field, A. (2009). Discovering Statistics Using SPSS. Third Edition. Dubai: SAGE. Freudenberger, J.H. (1974). Staff Burn-Out, Journal of Social Issues, 30(1), 159- 165.
Flury, B. (1997). A First Course in Multivarite Statistics. USA: Springer. Gökçe, B. (1988). Toplumsal Bilimlerde Araştırma. Ankara: Savaş Yayınları. Grayson, J.L. ve Alvarez, H.K. (2008). School climate factors relating to teacher burnout: A mediator model, Teaching and Teacher Education: An International Journal of Research and Studies, 24(1), 1349-1363.
Gündüz, B., Çapri, B. ve Gökçakan, Z. (2012). Üniversite Öğrencilerinin Tükenmişlik Düzeyinin İncelenmesi, Dicle Üniversitesi Ziya Gökalp Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 38-55.
Karasar, N. (2005). Bilimsel Araştırma Yöntemi. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım. Kutsal, D. ve Bilge, F. (2012). Lise Öğrencilerinin Tükenmişlik ve Sosyal Destek Düzeyleri, Eğitim ve Bilim Dergisi, 37(164), 283-297.
Leech, N.L., Barrett, K.C. ve Morgan, G.A. (2005). SPSS for Intermediate Statistics: Use and Interpretation. Second Edition. New Jersey: Lawrence Eerlbaum Associates.
Leiter, M.P. ve Maslach, C. (2005). The Truth About Burnout. San Francisco: Jossey Bass.
Ling, L., Qin, S. ve Shen, L.F. (2014). An Investigation About Learning Burnout in Medical College Students and its Influencing Factors, International Journal of Nursing Sciences, 1(1), 117-120.
Maslach, C. (1976). Burned-out, Human Behaviour, 9(5), 16-22.
Maslach, C. ve Jackson, S.E. (1981). The Measurement of Experienced Burnout, Journal of Occupational Behaviour, 2, 99-113.
Maslach, C. (1986). Stress, Burnout, and workaholism. Kilburk, R.R., Nathan, P., ve Thoreson, R.W. (Ed.). Professional in Distress: Issues, Syndromes and Solutions in Psychology içinde (53-75). Washington DC: American Psychological Association.
Maslach, C. ve Leiter, M.P. (1997). The Truth About Burnout. San Francisco: Jossey Bass.
Maslach, C., Schaufeli, W.B. ve Leiter, M.P. (2001). Job Burnout, Annual Review Psychology, 52(1), 397-422.
Mazerolle, S.M. ve Pagnotta, K.M. (2011). Student Perspectives on Burnout, Athletic Training Education Journal, 6(2), 60-68.
Melendez, W.A. ve De Guzmán, R.M. (1983). Burnout: The New Academic Disease. Washington D.C: Association for the Study of Higher Education. Mutkins, E., Brown, R.F. ve Thosteinsson, E.B. (2011). Stress, Depression, Workplace and Social Supports and Burnout in Intellectual Disability Support Staff, Journal of Intellectual Disability Research, 55(5), 500-510.
ÖSYM (2014). Enstitülere Göre Lisansüstü Öğrenci Sayıları, http://www.osym.gov.tr/belge/1-19213/2012-2013-ogretim-yiliyuksekogretim istatistikleri.html, (Erişim Tarihi: 26.10.2014).
Özdamar, K. (1999). Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi 1. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
Özdamar, K. (2010). Paket Programlar İle İstatistiksel Veri Analizi 2. Eskişehir: Kaan Kitabevi.
Özgüven Devrimci, H. ve Haran, S. (2000). Tükenme, Kriz ve Krize Müdahale. Ankara: Ankara Üniversitesi Psikiyatrik Kriz Uygulama ve Araştırma Merkezi Yayınları.
Pala, A. (2012). The Burnout Level Among Faculty of Education Students at Celal Bayar University, Procedia - Social and Behavioral Sciences, 69(1), 1766-1774.
Salmela Aro, K., Tolvanen, A. ve Nurmi, J.E. (2009). Achievement Strategies During University Studies Predict Early Career Burnout and Engagement, Journal of Vocational Behavior, 75(1), 162-172.
Schaufeli, W.B., Martinez, M.I., Pinto, A.M., Salanova, M. ve Bakker, A.B. (2002). Burnout and Engagement in University Students - A Cross National Study, Journal of Cross-Cultural Psychology, 33(5), 464-481.
Schiffman, S. (2001). Beat Sales Burnout. Massachusetts: Adams Media. Skodova, Z. ve Lajciakova, P. (2013). The Effect of Personality Traits and Psychosocial Training on Burnout Syndromeamong Healthcare Students, Nurse Education Today, 33(1), 1311-1315.
Sockel, H., Mak, B. ve Bucholz, J. (2004). The Affects of Diffusion of Technology Innovation on Burnout, Journal of Management Systems, 16(1), 25-37.
Şencan, H. (2005). Sosyal ve Davranışsal Ölçümlerde Güvenirlik ve Geçerlilik. Birinci Baskı. Ankara: Seçkin Yayınları.
Tantekin Çelik, G., Bağrıaçık, R. ve Laptalı Oral, E. (2012), Mimarlık Bölümü Öğrencilerinin Akademik Tükenmişlikleri, NWSA-Engineering Sciences, 7(1), 358-367.
Tavşancıl, E. (2010). Tutumların Ölçülmesi ve SPSS ile Veri Analizi. Dördüncü Baskı. Ankara: Nobel Yayın Dağıtım.
Toker, B. (2011). Burnout Among University Academicians: An Emprical Study on the Universities of Turkey, Doğuş Üniversitesi Dergisi, 12(1), 114-127.
Tunç, T. (2008). Doktor ve Hemşirelerde Tükenmişlik ile Rol Çatışması ve Rol Belirsizliği Arasındaki İlişki: Bir Üniversite Hastanesi Örneği. Yüksek Lisans Tezi, Sakarya Üniversitesi, Sakarya.
Tümkaya, S. (2000). Akademik Tükenmişlik Ölçeğinin Geliştirilmesi, Hacettepe Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi, 19(1), 128-133.
Vandenberghe, R. ve Huberman, A.M. (1999). Understanding and Preventing Teacher Burnout. New York: Cambridge University Press.
Yoleri, S. ve Bostancı, M.Ö. (2012). Determining Factors that Affect Burnout and Satisfaction Among Academicians: A Sample Application on the Hitit University, Electronic Turkish Studies, 7(4), 589-600.