İdariÇanakkale Cephesi'nde Faaliyetler ve Lojistik Hizmetleri

Bu çalışmada Çanakkale cephesinde idari faaliyetler ve lojistik hizmetlerin nasıl yürütüldüğünün ortaya çıkarılması amaçlanmıştır. Bu amaca ulaşmak için post-pozitivist paradigma altında nitel araştırma yöntemlerinden doküman analizi tekniği kullanılmıştır. Mevcut dokümanlar askeri arşivlerden, askeri eserlerden ve askeri anılardan taranarak ulaşılmıştır. Yapılan araştırma sonucunda Çanakkale Cephesi Marmara bölgesinde olduğundan, hem başkent İstanbula yakınlığı, hem de Uzunköprü tren yolu ve deniz ulaşımı imkânları sebebiyle lojistik hizmetler diğer cephelere göre daha iyi durumda olduğu görülmektedir. Bütün idari faaliyetler ve lojistik hizmetlerden sorumlu olan Menzil Genel Müfettişliği, tüm ikmal hizmetinin tek elden yapılmasını sağlamaya ve herhangi bir karışıklığın doğmasını önlemeye çalışmıştır. Çanakkale cephesinin Osmanlı Devletinin hayatiyeti bakımından özel bir önem taşıması itibariyle cephane ikmaline öncelik tanınmıştır. Özellikle spekülasyonlara çok açık olan iaşe gündemine daha fazla ağırlık verilmiştir. İstihkâm malzemelerin çoğu, akaryakıt, cephane, mühimmat, gemi,uçak,pilot ve makinist yurt dışından elde edilmiştir. Yakacak maddesi, gıda ve mutfak malzemesi, hayvan yiyeceği ve diğer gereksinimler (varsa) yakın çevreden satın alma, yetkililer tarafından %15- 25 oranında bedeli daha sonra ödenmek üzere el koyma (vaz-ı yed) ve gerekli ithal ürünler de yine aynı yöntemle el konulup cepheye ulaştırılmıştır.

Administrative Activities and Logistic Services in Çanakkale Front Line

The aim of this study is to determine how administrative activities and logistic services were conducted in Çanakkale front line. To that end, one of the qualitative research methods, document analysis technique within post-posi- tivistic philosophy is adopted. Current documents were achieved by reviewing military artefacts and memories. The findings showed that logistic services were better level than other front lines due to Çanakkale front line is in Marmara region, its proximity to İstanbul, and Uzunköprü rail and sea transport facili- ties. General inspectorate of range managing all administrative activities and logistic services was at a central point in all supply services and a main problem solver in case of any inconvenience. Ammunition replenishment was given pri- ority since Çanakkale front line has a primordial importance for the survival of Ottoman Empire. Especially, board agenda was more overplayed which has speculative risks. Most of fortification materials were provided from overseas such as fuel, ammo, ammunition, ships, aircraft, pilot and mechanic. Fuel ma- terials, food and kitchen equipment, pet food and other requirements (if needed) were bought from close regions. In addition, required imported products were seized and delivered to front line by authorities providing that their prices would be paid afterwards in 15-25% percent.

PDF

___

Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi, I. Dünya Harbinde Türk Harbi, C.I, Osmanlı İmparatorlu- ğunun Siyasi ve Askeri Hazırlıkları ve Harbe Girişi, Ankara 1970.
Genelkurmay Harp Tarihi Başkanlığı, Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi, C.III, 1.Kitap, 6. Kı- sım (1908-1920), Ankara 1971.
Genelkurmay Başkanlığı, I. Dünya Harbinde Türk Harbi, C.V, Çanakkale Cephesi Harekâtı, 1. Kitap, Ankara 1993.
Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi, I. Dünya Harbinde Türk Harbi, C.V, 2. Kitap, Çanakkale Cephesi Harekâtı, Ankara 1977.
Genelkurmay Başkanlığı, I. Dünya Harbinde Türk Harbi, C.V, Çanakkale Cephesi Harekâtı, 3. Kitap, Çanakkale Cephesi Harekâtı, Ankara 1980.
Türk Silahlı Kuvvetleri Tarihi, I. Dünya Harbinde Türk Harbi, C.X, I. Dünya Harbi, İdari Faaliyetler ve Lojistik,Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yay., Ankara 1985.
Genelkurmay Başkanlığı, Birinci Dünya Savaşında Türk Savaşı V. Cilt Çanakkale Cephe- si harekâtı 1 nci, 2 nci, ve 3 ncü Kitapların Özetlenmiş Tarihi, Genelkurmay Basımevi, Ankara 1997.
Çanakkale Boğaz Komutanlığı, Çanakkale Deniz Savaşları 1915, İstanbul 2004.
Genelkurmay Başkanlığı, Birinci Dünya Savaşı 9 ncu Cilt Türk Hava Harekâtı, Genelkur- may Basımevi, Ankara 1969.
Çanakkale, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Atatürk ve Çanakkale Savaşları Araştırma Merkezi Yayınları, Çanakkale 1996.
Çanakkale 1915, Türk Tarih Kurumu Basımevi, Ankara 1999.
Doğan, D. Mehmet, Büyük Türkçe Sözlük, İstanbul 1996.
Kızıldemir, M. Orhan, Şirket-i Hayriye İdaresi, İstanbul: Türkiye Denizciler Sendikası Ya- yınları, t.y.
Lorey, Hermann, Türk Sularında Deniz Hareketler, c. 2, Deniz Basımevi, Ankara 1946.
Mühlman, Carl, Çanakkale Savaşı Bir Alman Subayının Anıları, 4. Baskı, Timaş Yayınla- rı, İstanbul 2003.
Von Sanders, Liman, Türkiyede Beş Yıl, Yeni Gün Haber Ajansı Basın ve Yayıncılık A.Ş., İstanbul 1999.
Yılmaz, Veli, I nci Dünya Savaşında Türk Alman İttifakı ve Askeri Tarihi, İstanbul 1993.
Makaleler
Atakan, Rauf, Birinci Dünya Savaşınde Türk Savaşı Çanakkale Muharebeleri İdari Faa- liyet ve Lojistik, Çanakkale Muharebeleri 75 nci Yıl Armağanı, Genelkurmay Askeri Tarih ve Stratejik Etüt Başkanlığı Yayınları, Ankara 1990.
Erat, Muhammet, Çanakkale Savaşında Türk Ordusunun İaşe Problemi, Çanakkale Araştırmaları Türk Yıllığı, S. 1, Çanakkale 18 Mart Üniversitesi Atatürk ve Çanakkale Savaşları Araştırma Merkezi Yayınları, Çanakkale 2003.
Öztürk, Mustafa, Çanakkale Muharebelerinde Türk Ordusunun İkmal ve İaşe Durumu, Askeri Tarih Bülteni, Yıl:12, Şubat 1987, S. 22, Ankara 1987.