Eski Çağ’da Anadolu’nun Siyasi ve Demografik Yapısını Değiştiren Kitlesel Göçler

İnsanlığın tarihi, nedenleri genelde ekonomik olan küçük çaplı ya da kitlesel pek çok göçe tanık olmuştur. Ya iklim koşulları değişmiş, kuraklık ve kıtlık yaşanmıştır veya nüfus artmış, topraklar yetersiz kılmıştır. Bir kavmin saldırısı ya da baskısı sonucunda yaşanan kavimler kaynaşması ve hatta depremler, salgın hastalıklar, yağma ve talan arzusu gibi nedenler de göçlere yol açabilmiştir. Bu göçlerin tümünün hedefinde ise hep huzur içinde yerleşim yaşam sürenler olmuştur. Özellikle kitlesel göçler, insanları yerinden yurdundan etmiş, köylerin, kasabaların, kentlerin yakılıp yıkılmasına ve hatta imparatorlukların ortadan kalkmasına neden olabilmişlerdir. İnsani bakımdan çok dramatik sonuçları olan, sıkıntı ve acılara yol açmışlardır. Bir ülkenin siyasi ve demografik yapısını değiştirmiş, göç öncesinin tarihini unutturacak kadar büyük bir karmaşanın, düzensizliğin nedeni olabilmişlerdir. Arkeolojik araştırmaların sonuçlarından, yazılı kaynaklardan ve filolojik delillerden bilindiği kadarıyla Anadolu’nun Eski çağ tarihinde, kitlesel olan bu tür iki yıkıcı göç yaşandı. Bu makalede amacımız, ilki İÖ 3. binyılın son yüzyıllarına, ikincisi İÖ 2. Binyılının son yüzyıllarına doğru olmak üzere yaklaşık 1000 yıl ara ile yaşanmış bulunan bu göçleri şu bakımlardan irdelemektir: Göçlerin tarihi, göç nedenleri, göç yolları, göçmenlerin nereden geldikleri, göçmenlerin etnik kimlikleri ve göçlerin sonuçları

Anahtar Kelimeler:

Kitlesel Göçler, Anadolu’ya Göçler, Ege Göçleri

85-103

PDF

___

Akurgal E., Anadolu Kültür Tarihi, Tübitak yay., Ankara 1998.
Alp S., Hitit Çağında Anadolu/Çivi Yazılı ve Hiyeroglif Yazılı Kaynaklar. Tübitak yay., Ankara 2001.
Brandau B. - Schickert H. -Jablonka, Resimlerle Troia (çev. A. Kanat), Arkadaş yay., Ankara 2010.
Brandau B. - Schickert H., Hititler. Bilinmeyen Bir Dünya İmparatorluğu, Arkadaş yay. Ankara 2004.
Braudel F., Bellek ve Akdeniz. Tarih Öncesi ve Antikçağ (çev. A. Berktay). Metis yay., İstanbul 2007.
Breasted J. H., Ancient Records of Egypt, IV. Chicago 1906.
Bryce T.R., “Tarih” Şurada: Anadolu’nun Gizemli Halkları Luviler (ed. H.C. Melchert). çev. B. Baysal- Ç. Çidamlı, İstanbul 2010, s. 41-119.
Çilingiroğlu A., Urartu Tarihi, E.Ü.Edebiyat Fak. yay. no:77, İzmir 1994.
Daiamond J., Tüfek, Mikrop ve Çelik (çev. Ü. İnce), Tübitak yay., Ankara 2013.
Doğer E., İzmir’in Smyrnası, İletişim yay., İstanbul 2006.
Esin U., Troya- Heinrich Schliemann Kazı Raporları ve Mektuplarından Seçme Parçalarla- (haz. U. Esin). Sandoz Kültür yay. no:13, İstanbul 1991.
Gurney O.R., Hititler, Dost yay., Ankara 2001.
Herodotos, Herodot Tarihi, (çev. M. Öktem), Türkiye İş Bankası Kültür yay., İstanbul 2004.
Homeros, Odysseia. (çev. A. Erhat-A. Kadir), Can yay., İstanbul 2005.
Kaya M.A., Anadolu’daki Galatlar ve Galatya Tarihi, Çizgi yay., Konya 2011.
Kaya M.A., Türkiye’nin Eski Çağ Tarihi ve Uygarlıkları I-II, İlya yay., İzmir 2012.
Kınal F., Eski Anadolu Tarihi, T.T.K.yay., Ankara 1998.
Kınal F., Ugarit Krallarının Tarihi, A.Ü.D.T.C. Fak. yay., C. VIII-XII, S. 14–23 (1970–1974), s. 1–16
Ksenophon, Anabasis (çev. H. Örs), İnkılâp ve Aka yay., İstanbul 1975.
Kuhrt A., Eskiçağda Yakındoğu I-II (MÖ 3000-330) (çev. D. Şendil), İş Bankası yay, İstanbul 2013.
Macqueen J. G., Hititler ve Hitit Çağında Anadolu, (çev. E. Davutoğlu), Ankara 2001.
Mansel A. M., Ege ve Yunan Tarihi, T.T.K. yay., Ankara 2004.
Martino S. de, Hititler, (çev. E. Özbayoğlu), Ankara 2006.
McCarty N., Troy. The Myth and Reality behind the Epic Legend, Carlton, London 2004.
Melchert H.C., “Prehistoya”. Şurada: Anadolu’nun Gizemli Halkı Luviler, (ed. H.C. Melchert), (çev. B.Baysal- Ç. Çidamlı), İstanbul 2010, s. 25-39.
Mellaart J., “Anatolia and the Indo-Europeans”. Journal of Indo-Europeans Studies IX, (1981), s. 135-149.
Salvini M., Urartu Tarihi ve Kültürü, (çev. B. Aksoy), Arkeoloji ve Sanat yay., İstanbul 2006.
Sandars N. K., The Sea Peoples, London 1985.
Sevin V., Anadolu’nun Tarihi Coğrafyası I. , T.T.K. yay., Ankara 2001.
Sommer F., Hethiter und Hethitish, Stuttgart, 1947.
Ünal A., Hititler Devrinde Anadolu I., Arkeoloji ve Sanat yay., İstanbul 2002.
Wooley L., A Forgetten Kingdom, London 1953.
Yiğit T., Asur Ticaret Kolonileri ve Eski Hitit Çağında Anadolu, Ankara 2000.
Zannger E., “Who were the Sea People”, Aramco World 46/3, 1995, s. 21-31.