Liability of employers to protect workers (responsibility for occupational health and safety measures) and the binding legal and criminal liabilities in Turkish labour law

İşverenin işçiyi koruma borcu, kendisine bağımlılık ilişkisi içinde çalışan işçinin, işyerinde veya işverenin yönetimi altında bulunan başka bir yerde çalışmasından dolayı sağlığının, iş güvenliğinin ve kişilik haklarının korunmasını öngören bir borçtur. İşverenin işçiyi koruma borcu geniş kapsamlı olup işçinin sadakat borcunun karşılığını oluşturmaktadır. Dolayısıyla işveren iş ilişkisi içinde işçilerin bedensel, ruhsal, sosyal ve iyilik durumlarını en üst düzeye çıkartmakla yükümlüdür. Türk İş Hukukunda, işverenin işçiyi koruması her şeyden önce Anayasal bir yükümlülüktür. Tür İş Hukuku düzeninde, işverenin işçiyi koruma borcu ağırlıklı olarak 6331 sayılı İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu ile 6098 sayılı TBKnın 417. maddelerinde düzenlenmiştir. Ayrıca, TBKnın diğer ilgili hükümleri, TCK ve diğer birçok konunda işverenin işçiyi koruma borcu yer almaktadır. Türk hukukuna göre, İşveren bu yükümlülüğünü yerine getirmediği takdirde hukuki ve cezai sorumlulukla karşı karşıya kalmaktadır. Özellikle, işçinin kişiliğine, ruh ve beden bütünlüğüne yönelen risklerden dolayı işçiyi koruma borcunu mevzuata uygun yerine getirmediği takdirde işçi veya hak sahipleri; maddi, manevi ve destekten yoksun kalma tazminatını talep etme hakkına sahip olmaktadır. Bu çalışmada, işverenin işçiyi koruma borcunun kapsamı ve niteliği, önemi, hukuki dayanakları, hukuki sorumluluğu ve bu sorumluluktan doğan tazminatlar ile cezai sorumluluğu ele alınmaya çalışılmıştır.

Türk iş hukukunda işverenin işçiyi koruma borcu (iş sağlığı ve güvenliği önlemleri alma yükümlülüğü) ve bu borçtan doğan hukuki ve cezai sorumluluğu

Liabilty of Employer to Protect Worker, Occupational Health and Safety, Legal and Criminal Liability of Employer, Tukish Labour Law The responsibility of an employer regarding worker protection working under the employer in the workplace or any other place managed by the employer is a duty that prescribes the protection of health, occupational safety and personal rights of the employer. Hereby responsibility in question has a comprehensive framework, and constitutes a response to the duty of workers loyalty. Therefore, the employer is liable for optimising the physical, mental, and social wellness of the worker during employer-employee relations. According to the Turkish Labour Law, the protection of worker by employer, first and foremost is, a Constitutional obligation. Employers responsibility for worker protection in the Turkish Labour Law is mainly arranged under Occupational Health and Safety Code no. 6331 and article 417 of Turkish Code of Obligations (TCO) no. 6098. Moreover, other relevant provisions under the TCO, as well as the Turkish Criminal Code (TCC) and many other regulations deal with the duty of employers for worker protection. According to the current legislation, the employer is liable for ensuring life and physical integrity of the worker. In this respect, the employer has to eliminate the risks faced by the workers in the workplace, take any necessary measures, provide training, inform, supervise and improve the current situation by means of the latest technology. Should the liabilities fail to be fulfilled, employer is subject to legal and criminal liability. Especially when the employer fails to fulfil his liability to protect the worker against risks on the workers personality, mental and physical integrity, the worker or beneficiaries have the right to claim material or moral indemnification. The current study has investigated the scope and nature of employer liability on worker protection, as well as the legal grounds and responsibilities and the binding compensations and criminal liabilities.

PDF

___

AKIN Levent, İş Sağlığı ve Güvenliğinde İşverenin Cezai Sorumluluğu, TİSK Akademi, cilt 3, sayı 5 (2008/1), Ank. 2008

AKIN Levent, Üçüncü Kişinin Uğradığı Kazada İşverenin Kusurunun (taksirinin) Kapsamı, TİSK Akademi, Cilt:4, Sayı:7 (2009/1), Ankara, 2009

AKYİĞİT Ercan, İş Hukuku, 10. Baskı, Ank., 2013

AKYİĞİT Ercan, İş Hukuku, Ank., 2010

AYDINLI İbrahim, İşverenin Kişiliğinin Korunmasına Yönelik Düzenlemeler ve Borçlar Kanunu Tasarısının Konuyla İlgili Maddelerinin Değerlendirilmesi, TÜHİS İş Hukuku ve İktisat Dergisi, Cilt:19, Sayı: 6, Ankara, 2008

BALKIR Z. Gönül, İş Sağlığı ve Güvenliği Hakkının Korunması: İşverenin İş Sağlığı ve Güvenliği Organizasyonu, Sosyal Güvenlik Dergisi, 2012/1, Ankara, 2012

BAŞTERZİ Süleyman, İş İlişkilerinin Kurulması Hükümleri ile İşin Düzenlenmesi Açısından Yargıtayın 2009 Yılı Kararlarının Değerlendirilmesi Yargıtay İş Hukuku ve Sosyal Güvenlik Hukuku Kararlarının Değerlendirilmesi (2009), Ankara, 2011

CENTEL Tankut, Türkiyenin Onayladığı ILO Sözleşmeleri, MESS, İ st., 2004

ÇELİK Nuri, İş Hukuku Dersleri, 24. Baskı, İst., 2011

ÇELİK Nuri, İş Hukuku Dersleri, 26. Baskı, İstanbul, 2013

EKMEKÇİ Ömer, Türk Borçlar Kanununun Tasarısının İş Sözleşmesine İlişkin Belli Başlı Hükümleri, Sicil İş Hukuku Dergisi, Yıl:4, Sayı: 13, İst., 2009

EKMEKÇİ Ömer, 4857 Sayılı Kanuna Göre İş Sağlığı ve Güvenliği Konusunda İşyeri Örgütlenmesi, İst., 2005

EYRENCİ Ömer, TAŞKENT Savaş, ULUCAN Devrim, Bireysel İş Hukuku, İst., 2004

GÜLEL İlhan, İşverenin İş Kazası ve Meslek Hastalığından Doğan Tazminat Sorumluluğu, Türkiye Adalet Akademisi Dergisi, Cilt:1, Yıl:2, Sayı:7, Ankara, 2011

KAYA Pir Ali, 6331 Sayılı Kanunda İşveren ve İşçinin Yükümlülükleri, İş Sağlığı ve Güvenliği Alanındaki Son Yasal Yenilikler (Tebliğ), 18 Temmuz 2012, BTSO, Bursa, 2012

KAYA Pir Ali, İş Hukuku, Temel Yasalar, Ankara 2013

KELEŞ Rüstem, İş Güvenliği Sağlamada 5 S Yaklaşımı, İş Sağlığı ve Güvenliği Dergisi, Yıl:5, Sayı:25, Ankara, 2005

MOLLAMAHMUTOĞLU Hamdi, İş Hukuku, 2. Baskı, Ank., 2005

MOLLAMAHMUTOĞLU Hamdi, İş Hukuku, 4. Baskı, Ank., 2011

NARMANLIOĞLU Ünal, İş Hukuku Ferdi İlişkiler 1, 4. Baskı, İst., 2012

SEVİMLİ Ahmet, Türk Borçlar Kanunu m.417 ve İş Sağlığı ve Güvenliği Kanunu Işığında Genel olarak İşçinin Kişiliğinin Korunması, Çalışma ve Toplum Dergisi, Cilt: 2013/1, sayı: 36

SÜMER Haluk Hadi, İş Hukuku, 17. Baskı, Konya., 2013

SÜZEK Sarper, İş Hukuku, İst., 2005

SÜZEK Sarper, İş Hukuku, 9. Baskı, İst., 2013

ŞAKAR Müjdat, İş Hukuku Uygulaması, İstanbul, 2006

TAŞKENT Savaş, İnsan Haklarının Uluslararası Dayanakları, İst., 1995

TBMM, Türk Borçlar Kanunu Tasarısı, Adalet Komisyonunun kabul ettiği metin, Esas No: 1/499, Karar No: 21

TUNCAY Can, EKMEKÇİ Ömer, Sosyal Güvenlik Hukukunun Esasları, Legal, İstanbul, 2008

TUNCAY Can, Türk Hukukunun Avrupa Birliği Hukukuna Uyumu, AB - Türkiye ve Endüstri İlişkileri (Der. Alpay Hekimler), İstanbul, 2004

Yargıtay 21. HD., 10.6.1999, K.1999/4119

Yargıtay 21. HD, 17.4.2003, E.2003/3774, K.2003/3517

Yargıtay 21. HD., 03.05.2007, E.2006/18008, K.2007/7460

Yargıtay 21 HD. 03.05.2007, E.2007/2485, K.2007/7459

Yargıtay 21. HD., 26.6.2008, E.2008/3448, K.2008/9986

Yargıtay HDK., 5.2.2009, E.2003/21 -23, K.2003/56.

Yargıtay 21 HD., 12.02.2009, E.2008/8348, K.2009/1968

Yargıtay 21 HD. 02.03.2009, E.2008/2635 K.2009/2974

Yargıtay 21. HD., 24.03.2009/1602, K.2009/4319