Sina'da yaşayan kabileler ve İngilizlerin sina ilgisi karşısında Osmanlı Devleti (1841-1914)

Sina Yarımadası, Asya ve Afrikanın bağlantı noktası üzerindedir. Günümüzde Mısır ve İsrail arasında kalan bu yarımada bugün taşıdığı stratejik önemi geçmişte de taşımaktaydı. Geçmişte birçok büyük gücün sınırları içinde yer alsa da bölgede yaşayan kabilelerin varlığı kesintisiz olarak günümüze kadar devam etti. Osmanlı Devletinin ve bir dönem Mısırın yöneticileri bölgede etkin bir otorite kurmak için gayret gösterseler de kurulan otoriteler devamlılık göstermedi. Neticede günümüze kadar gelen ve yarımadanın değişik yerlerine dağılan kabileler yarımadanın esas sahipleri olmaya devam ettiler. Yarımada, Süveyş Kanalının yapımıyla birlikte oldukça önemli hale geldi. Bölge oldukça kurak ve çöl iklimine sahip olmasına rağmen ticari ve askeri açıdan değer kazandı. Öneminden dolayı ve 1882de Mısıra İngilizlerin yerleşmesiyle birlikte kendi haline bırakılamayacak kadar önemli görülen bir yer olmaya başladı. Birçok askeri uzmanı bölgeye gönderecek olan İngilizler yarımada ve üzerinde yaşayan kabilelerle ilgili bilgisini arttırmak için uğraştı. Elde edilecek sonuçların bölgedeki İngiliz çıkarlarını korumak bakımından pratik sonuçları olacaktı. Bu sonuçlar ilk önce 1882 işgalinde ve ardından tahmin edilenden çok sonra I. Dünya Savaşı sırasında İngilizlere çok fayda sağladı. İngilizlerin bu faaliyetlerine karşı Osmanlı Devleti ise yarımada üzerinde son derece bulanık olan hâkimiyet alanını yeniden ele alarak karşılık verdi. Yoğun uğraşlar neticesinde kanala daha da yakın bir sınır çizmeyi başardı. Bu ise I. Dünya Savaşına kadar İngilizlerde sürekli bir endişenin olmasına sebebiyet verdi. Bu araştırma ile Sina Yarımadasının önemi ve üzerinde yaşayan kabileler hakkında bilgi verilmek istenmektedir. Bunun yanında İngilterenin yarımadaya bakışı karşısında Osmanlı Devletinin İngiliz varlığına yönelik aldığı tedbirler de araştırmanın kapsamı dâhilindedir.

Tribes living on the sınaı peninsula and the ottoman state against english ınterests on the sinai peninsula (1841-1914)

The Sinai Peninsula is located at the crossroads of Asia and Africa. The peninsula, between Egypt and Israel, has a strategically important role nowadays as it had in the past. The existence of tribes living in this area has continued uninterrupted up to now, though they have lived under the control of several great powers. Even though the rulers of the Ottoman State and Egypt, for a certain time, tried to establish an active authority in the region, the established authorities did not last long. Ultimately the tribes, which have reached to the present day and spread to various places across the peninsula, remained to be the real owners of the peninsula.The peninsula had an important position after the construction of the Suez Canal. Although the region has a dry and desert climate, it became important in terms of trade and the military. Due to its significance and with the settlement of the English in Egypt in 1882, it was considered as an important place not to be neglected. The English, who would send several military experts to the region, tried to accumulate information on the peninsula and tribes living on it. The gathered results would have a practical outcome for protecting English interests in the region. These results greatly benefited the English initially, during the invasion of 1882, and then, much later than expected, during WW1. The Ottoman State, in response to these activities of the English, reconsidered its highly vague dominance area. As a result of great efforts, the Ottomans succeeded in drawing a border close to the Canal. This situation led to a constant apprehension for the English until WW1. This study aims to demonstrate the importance of the peninsula and describe the tribes living on it. Moreover, against English consideration of the peninsula, measures taken by the Ottoman State for the existence of the English is also within the extent of this study.

PDF

___

AKALIN, Durmuş, Süveyş Kanalı (Açılışı ve Osmanlı Devletine Etkisi 1854-1882), Yayınlanmamış Doktora Tezi, Pamukkale Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü, Denizli, 2011.
BAKER, Sir Samuel White, The Egyptian Question Being Letters to The Times and Pall Mall Gazette, Macmillan and Co., London, 1884.
BROWN, Carl L., İmparatorluk Mirası, İletişim Yayınları, İstanbul, 2003
CLOT, Andre, Kölelerin İmparatorluğu Memlûklerin Mısırı, Epsilon Yayıncılık, Çev. Turhan Ilgaz, İstanbul, 2005.
ÇAYCI, Abdurrahman, Büyük Sahrada Türk-Fransız Rekabeti (1858-1911), Atatürk Üniversitesi Yayınları, Erzurum, 1970.
ÇELİK, Aydan, Fatimiler Döneminde Kahire Şehri, Fırat Üniversitesi Ortadoğu Araştırmaları Merkezi Yayınları, Elazığ, 2008.
FAHMY, Khaled, Paşanın Adamları Kavalalı Mehmed Ali Paşa, Ordu ve Modern Mısır, İstanbul Bilgi Üniversitesi Yayınları, Çev. Deniz Zarakolu, İstanbul, 2010.
HOLT, P. M., Egypt and Fertile Cresent 1516-1922, Longmans, London, 1966.
İNAN, Afet, Mısır Tarih ve Medeniyeti, TTK Basımevi, Ankara, 1992.
JOLL, James, Europe Since 1870 An International History, Penguin Books, New York, 1990.
MARSOT, Afaf Lütfi El Sayyid, Mısır Tarihi, Tarih Vakfı Yurt Yayınları, Çev. Gül Çağalı Güven, İstanbul, 2007.
ORHONLU, Cengiz, Osmanlı İmparatorluğunun Güney Siyaseti Habeş Eyaleti, İstanbul Üniversitesi Edebiyat Fakültesi Yayınları, İstanbul, 1974.
RAİF, Ragıp-Rauf Ahmed, Mısır Meselesi, Fırat Üniversitesi Ortadoğu Araştırmaları Merkezi Yayınları, Yay. Haz. Mustafa Öztürk-Sevda Özkaya Özer, Elazığ, 2011.
ROUSE, Henry J., The Story of Another Suez Canal, Bouverie Publishing Co., London, 1896.
SOY, H. Bayram, Almanyanın Osmanlı Devleti Üzerinde İngiltere ile Nüfuz Mücadelesi (1890-1914), Phoenix, Ankara, 2004.
STADIEM, Willam, Mısırın Son Firavunu Kral Faruk, Kaknüs Yayınları, Çev. Ömer Ekit, İstanbul, 2005.
AKALIN, Durmuş, II. Abdülhamid Döneminde Osmanlı-Mısır Sınır Tartışmaları ve Hafir Kasabası, Çağdaş Türkiye Tarihi Araştırmaları Dergisi, C.XIV, S.28, 2014.
ABU-RABIA, Aref, The Evil Eye and Cultural Beliefs Among the Bedouin Tribes of the Hegev, Middle East, Folklore, Vol.116 No.3, Taylor&Francis Ltd., 2005.
BAILEY, Clinton, Bedouin Religious Practices in Sinai and Negev, Anthropos Bd. 77 H. 1/2, Anthropos Institute, 1982.
BAILEY, Clinton, Dating the Arrival of the Bedouin Tribes in Sinai and the Negev Journal of the Economic and Social History of the Orient, Vol.28 No.1, Brill, 1985.
BAILEY, Clinton, A Replay to F. Stewarts Notes on the Arrival of the Bedouin Tribes in Sinai, Journal of the Economic and Social History of the Orient, Vol.34 No.1/2, Brill, 1991.
COLSTON, R. E., Modern Egypt and Its People, Journal of the American Geographical Society of New York, Vol.13, American Geographical Society, 1881.
GIL-HAR, Yitzhak, The South-Eastern Limits of Paletine at the End of Ottoman Rule Middle Eastern Studies, Vol.28, Taylor&Francis, 1992.
GIL-HAR, Yitzhak, Egypts North Eastern Boundary in Sinai, Middle Eastern Studies, Vol.29 No.1., Taylor&Francis Ltd., 1993.
GIL-HAR, Yitzhak, Boundaries Delimitation: Paletsine and Trans-Jordan, Middle Eastern Studies, Vol.36 No.1, Taylor&Francis Ltd., 2000.
GLASSNER, Martin Ira, The Bedouin of Southern Sinai Under Israeli Administration, Geographical Review, Vol.64 No.1, American Geographical Society, 1974.
GÜNAY, Selçuk, İngilterenin Kızıldenize Yeni Bir Kanal Açma Projeleri Ve Osmanlı Devleti, Atatürk İlkeleri ve İnkılap Tarihi Enstitüsü Dergisi, C.1, S.4, 1990.
HOLLAND, F. W., On the Peninsula of Sinai, Journal of the Royal Geographical Society of London, Vol.38, Blackwell Publishing, 1868.
JOHNSON, Maxwell Orme, The Arab Bureau and the Arab Revolt: Yanbu to Aqaba, Military Affairs, Vol.46 No.4, Society for Military History, 1982.
MAYERSON, Philip, The First Muslim Attacks on Southern Palestine (A.D.633- 634) Transactions and Proceedingsof the american Philological Association, Vol.95. The Johns Hopkins University Press, 1964.
MAYERSON, Philip, Codex Sinaiticus: An Historical Observation The Biblical Archaeologist, Vol.46 No.1, The American School of Oriental Research, 1983.
McKALE, Donald M., Influence Without Power: The Last Khedive of Egypt and the Great Powers 1914-1918, Middle Eastern Studies, Vol.33 No.1, Taylor&Francis Ltd., 1997.
MELAMID, Alexander, The Political Geography of the Gulf of Aqaba, Annals of the Association of American Geographers, Vol.47 No.3, Taylor&Francis Ltd., 1957.
MUMFORD, Gregory D.-Sarah PARCAK, Pharaonic Ventures into South Sinai El-Markha Plain Site 346, The Journal of Egyptian Archeology, Vol.89, Egypt Exploration Society, 2003.
MURRAY, G. W., The Land of Sinai The Geographical Journal, Vol.119 No.2, Blackwell Publishing, 1953.
PRENTICE, Sartell, The Route of Israel in the Desert, The Biblical World, Vol.41 No.4, The University of Chicago Press, 1913.
RABINOWITZ, Dan, Themes in the Economy of the Bedouin of South Sinai in the Nineteenth and Twentieth Centuries, International Journal of Middle East Studies, Vol.17. No.2, Cambridge University Press, 1985.
ROEDER, Larry W., Trial Law and Tribal Solidarity in Sinai Bedouin Culture: The Story of Besha, Anthropos Bd. 84. H. 1/3, Anthropos Institute, 1989.
SCHÖLCH, Alexander, The Egyptian Bedouins and The Urabiyun (1882) Die Welt des Islams. New Series Vol.17 Issue 1/4, Brill, 1976-1977.
VAN DER STEEN, Eveline J., The Sanctuaries of Early Bronze IB Megiddo: Evidence of a Tribal Politiy? American Journal of Archaeology, Vol.109, No1, Archaeological Institue of Amerika, 2005.
VAN DER STEEN, Eveline J., Tribes and Power Structures in Paletsine and the Transjordan Near Eastern Archaeology, Vol.69, No.1., The American School of Oriental Research, 2006.
WALLIN, George Augustus, Narrative of a Journey from Cairo to Medina and Mecca by Suez, Araba, Tawila, Al-Jauf, Hail and Nejd in 1845, Journal of The Royal Society of London, Vol.24, Blackwell Publishing, 1854.
WARBURG, Gabriel R., The Sinai Peninsula Borders, 1906-1907, Journal of Contemporary History, Vol.14 No.4, Sage Publications Ltd., 1979.
WELLESTED, R., Observations on the Coast of Arabîa between Ras Mohammed and Jiddah, Journal of the Royal Geographical Society of London, Vol.6, Blackwell Publishing, 1836.