ENTELEKTÜEL SERMAYENİN AKTİFLEŞTİRİLMESİ VE BİR UYGULAMA ÖRNEĞİ

İşletmelerin sahip olduğu entelektüel sermayenin aktif bir değer olarak bilançoda gösterilmesi, dünyada 1990’lardan itibaren giderek artmaktadır. Entelektüel sermayenin muhasebeleştirilmesinde Amerikan Genel Kabul Görmüş Muhasebe İlkeleri (US-GAAP) ve Avrupa kökenli Uluslararası Finansal Raporlama Standartları (IFRS) yaygın olarak kullanılan iki sistemdir. Bu çalışmanın, entelektüel sermaye ilkelerinin belirlenmesi ve örnek bir uygulama ortaya konulması olarak iki temel amacı bulunmaktadır. Makalede önce entelektüel sermayenin aktifleştirilmesine ilişkin kuramsal bilgiler aktarılmış, ardından bir uygulama örneği sunulmuştur. Uygulama örneğinde, ülkemizdeki mevzuatın düzenlenmesi halinde işe alım, eğitim ve sosyal harcamalar gibi pek çok insan kaynağı harcamasının bilançoda piyasa değeri-defter değeri, katma değer entelektüel katsayısı yöntemleriyle nasıl aktifleştirileceği gösterilmiş, bilanço analizleriyle bankaların entelektüel sermaye birikimleri ortaya konmuştur. Örnek uygulama için halka açık iki bankanın verileri kullanılmıştır. Söz konusu verilerin aktifleştirilmesinde IFRS’in benzer ilkeleri esas alınmıştır. Makalenin Türkçe alanyazında entelektüel sermayenin aktifleştirilmesi konusunda kuramsal katkı yapması beklenmektedir. İçerdiği uygulama örneği, işletme yöneticileri için yol gösterici niteliktedir. Yapılan değerlendirmelere göre, incelemeye konu her iki bankanın entelektüel sermayelerinin 2016-2018 yılları arasında, artış eğiliminde olduğu, müşteri sermayesinin ise dalgalı bir seyir izlediği bulgusuna erişilmiştir.

PDF

___

Algan, N., Demiral, M., & Bal, H. (2014). Gelişmekte olan Ülkeler Küresel Sermayeyi Çekme Konusunda Niçin Başarısız Olmaktadırlar?Balkan Ülkeleri için Lucas Paradoksunun Yeniden İncelenmesi. Adana: International Conference on Euroasian Economies.
Arıkboğa, Ş. (2003). Entelektüel Sermaye (30 b.). İstanbul: Derin Yayınları.
Atik, H. (2006). Beşeri Sermaye,Dış Ticaret ve Ekonomik Büyüme (1.Baskı b.). Bursa: Ekin Kitabevi.
Bal, H., Akça, E., & Tekin, İ. (2017). Lucas Paradoksunun Yeniden Incelenmesi. LAMBERT cad.Publishing.
Bartolo, A. M.(1999).Human Capital Estimation Through Structural Equation Models with Some Categorical Variables.International WorkshoponCorrelated Data Estimating Function,Trieste(maliyetdergisi.sgb.gov.tr), 12.
Becker, G. S. (1994). Human Capital:A Theoretical and Empirical Analysis with Special Reference to Education. Chicago: The University of Chicago Press.
Boda, G., & Szlavik, P. (2007). Alternative Accounting to Manage Intellectual Capital. The Electronic Journal of Knowledge Management, 5(1), 1- 18.https://www.researchgate.net/publication/228554261_Alternative_
Brooking, A. (1997). The Management of Intellectual Capital (30-3 b.). Cambridge-UK: Long Range Planning.
Celemi. (1995). Annual Report-Celemi Annual Report-95. Celemi International.
Ceran, Y. (2003). İnsan Kaynakları Muhasebesi. 3 23, 2020 tarihinde http://dergisosyalbil.selcuk.edu.tr/susbed /article/view/446 adresinden alındı
Çelik, A. E., & Perçin, S. (2000). Enteletüel Sermaye'nin İşletme Bazında Ölçülmesi ve Değerlendiirlmesi. Muhasbe ve Deenetime Bakış, 1(2), 111-118.
Çıkrıkçı, M., & Daştan, A. (2002). Entelektüel Sermayenin Temel Finansal Tablolar Aracılığıyla Sunulması. Bankacılar Dergisi, 43, 19-29.
David Skyrme Associates. (2002).Measuring Intellectual Capital:A Plethora of Methods. Insight Overview,24, 4.
Edvinsson,L.(2020).quaro.6-20-19 da alındı.https://www.quora.com/Is-Human-Resources-capitalized- Why
Edvinsson, L., & Malone, M. (1997). Intellectual Capital. Harper Business,New York.
Erden, S. A. (2003). Yatırım Merkezi Başarı Değerlemesinde Kullanılan Ekonomik Katma Değer Ölçüsü ile Dengeli Değerleme Kartı Uygulaması. Muhasebe Finansman Dergisi, 20, 87.
Erdoğan, A. (2018). Gelişmekte Olan Ülkelerde Doğrudan Yabancı Sermaye Yatırımları ve Türkiye Örneği (3 b.). İstanbul: Nobel .
GİB-5746, A. (2016, Eylül 30).Gelir İdaresi Başkanlığı. 02-06-2020 tarihinde https://www.gib.gov.tr/ 5746 -sayili -arastirma-gelistirme-ve-tasarim-faaliyetlerinin-desteklenmesi-hakkinda-kanun-genel-2 adresinden alındı
Grilliches, Z. (1981). Market Value, R&D and Patents. Economics Letters, 7, 183-187.
Guthrie, J., Petty, R., & Johansson, U. (2001). Sunrise in the Knowledge Economy. Accounting,Auditing and Accountability Journal, 14(4), 367.
Gülmez, A., & Akpolat, A. G. (2014). Ar-Ge & İnovasyon Ve Ekonomik Büyüme: Türkiye ve AB Örneği İçin Dinamik Panel Veri Analizi. Abant İzzet Baysal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, 2, 4.
Gürol, Y. D. (2005). "Toplam Dengeli Başarı Göstergesi Yönteminin Stratejik Bilginin Sağlanmasındaki Yeri" III.Ulusal Bilgi, Ekonomi ve Yönetim Kongresi. Eskişehir.
Huang, T. (1997). Capitalizing Collective Knowledge for Winning, Execution. Journal of Knowledge Management, 1(2), 149-156.
huffpost.com. (2014). Capitalizing on Human Capital. USA: Huffpost. huffpost.com. (2020). Huffpost.com. 3 23, 2014 tarihinde https://www.huffpost.com/entry/capitalizingon- human-capital_b_4640273, THE BLOG adresinden alındı
Husz, M. (1998). "Human Capital, Endogenous Growth, and Government Policy";thejournalofbusiness.org (Frankfurt am Main b.). Newyork: Peter Lang.
Ilgaz, D. (2015). Know-How ve Ticari Sırlar (Teknoloji Transferi ve Fikri Haklarla İlgili Lisans Anlaş maları. Marmara Üniversitesi Avrupa Topluluğu Enstitüsü Avrupa Araştırmaları Dergisi, 8(1-2), 155-182.
İşevi, S., & Çelme, B. (2008). Bilgi Çağında Yeni Hazine: Entelektüel Sermayeyle Rekabeti Yakalamak (1.Ünak b.). Samsun: 19 Mayıs Üniversitesi.
Johnson, A. (2006). The Effects of FDI Inflows on Host Country Economic Growth (58 b.). Jönköping: Cesis Electronic Working Paper Series.
Karagül, M. (2002). Beşeri Sermayenin İktisadi Gelişmedeki Rolü ve Türkiye Boyutu. Afyon Kocatepe Üniversitesi Yayınları-Afyon, 37.
Kastrati, S. (2013). The Effects of Foreign Direct Investment for Host Country's. European Journal of Interdisciplinary Studies , 5(1).
Keskin, A. (2011). Ekonomik Kalkınmada Beşeri Sermaye’nin Rolü Ve Türkiye. Atatürk Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Dergisi, 25(3-4).
Kibritçioğlu, A. (1998). İktisadi Büyümenin Belirleyicileri ve Yeni Büyüme Modellerinde Beşeri Sermayenin Yeri (No.1-4 b.). Ankara: Ankara Üniversitesi Siyasal Bilgiler Fakültesi,Cilt.53.
Kızıl, C. (2009, 12 31). academicrepository.khas.edu.tr. 3 30, 2020 tarihinde http://academicrepository.khas.edu. tr/xmlui/bitstream/handle/20.500.12469/1859/0050178CevdetKizil.pdf?sequence=1&isAllowed=y adres alındı.
Kızıl, C. (2009). Bankacılık Sektöründe Entelektüel Sermayenin Ölçülmesi. İstanbul: Doktora Tezi. Kosgeb. (2017, 12 12). katalog.marmara.edu.tr. 3 23, 2020 tarihinde http://katalog.marmara.edu.tr/veriler /yordambt/cokluortam/82D0229B-8BDA-DA49-B558-238DC40CEC2A/5563CEE3-4F63-B747-AB27-
Lev, B. (2001). Intangibles: Management , Measurement & Reporting. Washington, US: Brooking Institution. https://books.google.com.tr/books adresinden alındı.
Lipsey, R., & Sjöholm, F. (2005). The impact of inward FDI on host countries :Why such different answers. Institute for International Economics Center for Global Development, 23-43.
Lucas, R. (1998). On The Mechanics of Economic Development. Journal of Monetary Economics, 22, 3-42.
Lucas, R. E. (1990). Why Doesn't Capital Flow from Rich to Poor Countries (80-2 b.). USA: The American Economic Review.
Luthy, D. (1998). Intellectual capital and its measurement. Osaka: Paper presented at the Asian Pacific Interdisciplinary Research in Accounting (APIRA) Conference.
Martini, R. (2016). Effect of intellectual capital to return on equity (2 b.). Palembang, Indonesia: International Journal of Business, Accounting and Management.
OECD. (2007). Human Capital: How What You Know Shapes Your Life. oecd.org.
OECD. (2007). oecd.org.03-06-2020 tarihinde https://www.oecd.org/insights/38435942.pdf adresinden alındı
Özsoy, C. (2007). Türkiye'de Mesleki ve Teknik Eğitimin İktisadi Kalkınmadaki Yeri ve Önemi. Eskişehir: Anadolu Sosyal Bilimler Enstitüsü.
Öztürk, E., & Demirgüneş, K. (2003). Değere Dayalı Yönetim ve Entelektüel Sermaye. Ankara: Gazi Kitabevi.
Rodov, I., & Leliaert, P. (2002). FIMIAM: Financial Method of Intangible Assets Measurement. Journal of Intellectual Capital, 3(2), 333.
Roslender, R., & Fincham, R. (2004). Intellectual capital accounting in the UK: a field study perspective. Accounting,Auditing and Accuntability Journal, 17(2), 178-209.
Sari, R., & Soytaş, U. (2006). Income and Education in Turkey: A multivariate analysis. (C. Özsoy, Dü.) Education Economics, 14(2), 181-196.
Saxton, J. (2000). Invesment In Education:Private and Public Returns. Joint Economic Committee United States Congress, 1-35.
Saygılı, Ş., & Cihan, C. (2006). Türkiye Ekonomisinde Beşeri Sermaye-Verimlilik Artışı İlişkisi, İktisat İşletme ve Finans İnceleme. İstanbul: Araştırma 21.Yıl.
Schultz, T. W. (1961). Investment in Human Capital (51-1 b.). USA: The American Economic Review.
Selimoğlu, S. K. (2001). İşletmelerin Etkinliğini ve Verimliliği Artırmada İnsan Kaynağı Muhasebesinin Rolü (1290 b.). Eskişehir: T.C.Anadolu Üniversitesi Yayınları.
Smith, A. (2016). Milletlerin Zenginliği.Çev:Hasan Ali Yücel Klasikler Dizisi. İstanbul-Türkiye: İşbankası Kültür Yayınları.
Stewart, T. (1991, June).Brainpower: How Intellectual Capital is Becoming America's Most Valuable. Fortune.
Stewart, T. (1997). Intellectual Capital. New York: Doubleday.
Stroombergen, A., Rose, D., & Nana, G. (2002). Review of the Statistical Measurement of Human Capital. Statistics New Zeland, 24.
Sullivan, P. (1998). Profiting from Intellectual Capital: Extracting Value from Innovation. Wiley.
Svanadze, S., & Kowalewska, M. (2017). The measurement of intellectual capital by market capitalization method: Empirical study of Polish listed companies (5-2 b.). A Publication of the International Institute for Applied Knowledge Management.
Tamura, R. (1991). Income Convergence in an Endogenous Growth Model. Journal of Political Economics, 99(3), 522-540.
TMS19-TMS2, K. G. (2006, Mart 30). Çalışanlara Sağlanan Faydalar-TMS19. Haziran 02, 2020 tarihinde https://kgk.gov.tr
Yardımcı, P. (2006). İçsel Büyüme Modelleri. Selçuk Üniversitesi Karaman İ.İ.B.F. Dergisi, 10(9), 99.
Yaşar Kabataş. (2011, 12 12). Marmara Üniversitesi İİB Dergisi. 3 23, 2020 tarihinde http://dosya.marmara.edu.tr/ikf/iib-dergi/2011-1/283-299kabatas.pdf_2011 adresinden alındı
Yereli, A., & Gerşil, G. (2005). Entelektüel Sermayeyi Ölçme ve Raporlama Yöntemleri. Celal Bayar Üniversitesi İktisadi ve İdari Bilimler Fakültesi Yönetim ve Ekonomi Dergisi, 12(2), 17-29.
Yücel, A., Ulucak, R., & Erdem, E. (2015). Kayseri'nin Beşerî Sermaye Potansiyeli ve Beşeri Sermaye Harcamalarının Rakip İllerle Etkileşimi. Akademik Sosyal Araştırmalar Dergisi, 3(18), 286-302.