Peyzaj Tasarım Sürecinde İyileştirme Bahçeleri

Tüm dünyada, geçmişten günümüze kadar fiziksel çevrenin insan sağlığı üzerindeki pozitif etkilerini gösteren pek çok araştırma ve uygulamalar söz konusudur. İyileştirme bahçelerinin, hem iç hem de dış mekanlarda sadece fonksiyonel anlamda faydalı olmayıp, aynı zamanda, insanların ruhsal ve bedensel sağlıklarını da güçlendirdiği ve geliştirdiği bilinmektedir. Uygulama ve planlama açısından hatalı tasarımlarının ruhsal yönden insan sağlığına olumsuz etkilerinin yanı sıra, iyi bir tasarımın insanların refahını nasıl etkileyebileceği konusunda mimarlık, iç mimarlık ve peyzaj mimarlığı meslek disiplinleri arasında bilgi ve farkındalık oluşmaya başlamıştır. Peyzaj mimarlığında tasarım ve sağlık ifadesi tamda bu noktada iyileştirme bahçeleriyle bütünleşerek, yoğun kentleşme ve çalışma baskısından uzaklaşmak isteyen bireylerin bu yöndeki ihtiyaçlarını karşılamaya yönelik düzenlemelerle karşımıza çıkmaktadır. Yapılan bu çalışmada iyileştirme bahçeleri ile ilgili kapsamlı bir araştırma yapılarak, elde edilen veririler tarihi ve kuramsal çerçevede irdelenmiştir. Bu kapsamda iyileştirme bahçelerinin genel tarihi süreci, bu bahçelerin tasarımında çocuklar ve yetişkinler için dikkat edilecek kriterler, iyileştirme bahçelerinin yararları, bu bahçelerde tercih edilen bitki türleri araştırılmıştır. Çalışma sonucunda, peyzaj tasarım ve planlama sürecinde sosyal, fiziksel ve ruhsal yönden iyileştirme bahçelerinin önemi vurgulanmıştır.

Anahtar Kelimeler:

Peyzaj tasarım, fiziksel çevre, sosyal çevre, İyileştirme Bahçeleri

Healing Gardens in Landscape Design Process

There are many researches and applications from past to present all over the world showing the positive effects of the physical environment on human health. It is known that healing gardens are not only functional in both indoor and outdoor areas, but also strengthen and improve the mental and physical health of people. Improper designs in terms of implementation and planning have negative effects on human health in spirit, in addition, knowledge and awareness among the disciplines of architecture, interior architecture and landscape architecture have begun to emerge on how good design can affect people's well-being. The expression of design and health in landscape architecture is precisely in this point of view, design and health expression in landscape architecture emerges, integrating with healing gardens, intense urbanization and the need to move away from the pressure of individuals to meet the needs of this direction.

Keywords:

Landscape design, physical environment, social environment, healing gardens,

PDF

___

Akın Z.Ş. 2006. Çocuklar İçin İyileştirme Bahçeleri. Ankara Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, s.118.
Aksu Ö.V. ve Demirel, Ö. 2012. Hastane bahçelerinde peyzaj tasarımları: Trabzon kenti örneği. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 12 (2 ):236-250.
Anonim, 2019a. http://www.healinglandscapes.org/ (Erişim Tarihi 22.09.2019).
Anonim 2019b. http://www.sanalbasin.com/turkiyede-bir-ilk-terapi-bahcesi-19084472/ (Erişim tarihi 04.10.2019).
Arslan, M. ve Ekren, E. 2017. Yaşlı Kişilerin Sağlığı Ve Etkinlikleri İçin Terapi Bahçeleri. Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi. 3(2): 361 – 373.
Aşur, F., 2019. Van Kenti Dönüşen Peyzaj Örneğinde İpekyolu ve Milli Egemenlik Parklarının Mevcut Durum Analizleri. Türk Tarım ve Doğa Bilimleri Dergisi, 6(3), 566-578.
Berggren-Bärring A-M. and Grahn, P. 1995. Importance of the single park area on experienced characteristics. Ecological Aspects of Green Areas in Urban Environments. IFPRA World Congress Proceedings, September, Antwerp, Flanders, Belgium, p.110-116.
Bulut, Y. ve Göktuğ, T.H. 2006. Sağlık Bulma Yönünde Çevresel Bir Etken Olarak İyileştirme Bahçeleri. G.O.Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 23 (2): 9-15.
Cooper, Marcus and C., Barnes, M. 1999. Healing gardens: Therapeutic benefits and design recommendations. New York: John Wiley & Sons. p. 128.
Çelik Çanga, A. ve Yücesoy, N. 2019. Tema Parkları Ve Bursa Odaklı Park Temalarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33 (2): 249-263.
Demirel, K., Çamoğlu, G., Sağlık, A., Genç, L. ve Kelkit, A. 2018. Çanakkale İli Peyzaj Alanlarındaki Sulama Sistemlerinin İncelenmesi: Özgürlük Parkı ve Halk Bahçesi. U. Ü. Ziraat Fakültesi Dergisi, 2018, 32(1): 127-139.
Dilani, A. 2001. Design and Health – The therapeutic benefits of design. Stockholm: AB Svensk Byggtjanst, p. 43.
Grahn, P. 1993. Planera för bättre hälsa! In (no Editor) Planera för en barkraftig utveckling Byggforskningsradet, Stockholm, p.109-121.
Hartig, T. and Marcus C.C. 2006. Essay: Healing gardens—places for nature in health care. The Lancet , (368): 36-37.
Horowitz, S. 2012. Therapeutic gardens and horticultural therapy: growing roles in health care. Alternative and Complementary Therapies, 18(2): 78-83.
Kaplan, R. ve Kaplan, S. 1989. The experience of nature: A psychological perspective. Cambridge University Press, New York, p103.
Kaplan, R., Kaplan, S. and Ryan, R. 1998. With People in Mind: Design and Management of Everyday Nature. Washington, DC: Island Press, p. 132.
Keçecioğlu, P. 2014. Ruh Sağlığı Kurumlarında İyileştirme Bahçelerinin İrdelenmesi ve Peyzaj Tasarım İlkelerinin Belirlenmesi. İstanbul Teknik Üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Yüksek Lisans Tezi. s.217.
Keçecioğlu, P. ve Cengiz, G. 2013. İyileştirme bahçelerinde tasarım kriterleri ve bitki kullanımının irdelenmesi. V. Süs Bitkileri Kongresi, 6-9 Mayıs 2013, Yalova.
Kaufmann, A. J. and Lohr,V. I. (2004). Does plant color affect emotional and physiological responses to landscapes? Ed. D. Relf. Horticulture, Human Well-Being and Life Quality, p229-233.
Larson, J. and Kreitzer, M. J. 2004. Healing by design: Healing gardens and therapeutic landscapes. Implications, 2(10):1-4.
Li, X., Zhang, Z., Gu, M., Jiang, D., Wang, J., Lv, Y., Zhang, Q. and Pan, H. 2012. Effects of plantscape colors on psycho-psysiological responses of university students. Journal of Food, Agriculture & Environment, 10(1): 702-708.
McBride, D. L. 1999. Nursing Home Gardens. In Healing Gardens: Therapeutic Benefits and Design Recommendations, Eds. Marcus, C. C. and Barnes, M., John Willey & Sons, New York, p. 385-436.
Marcus, C.C. 2007. Healing Gardens in Hospital. Interdisciplinary Design and Research. 1(1): 1-27.
Marcus, C. C. and Barnes, M. 1999. Introduction: Historic and Cultural Overview. In Healing Gardens: Therapeutic Benefits and Design Recommendations, New York, p.1-26.
Moore, R. C. 1999. Healing Gardens for Children. In Healing Gardens: Therapeutic Benefits and Design Recommendations, New York, p. 323-384.
Moore, R. and Wong, H.H. 1997. Natural Learning: The Life History of an Environmental Schoolyard. Berkeley, CA: MIG Communications, p.123-132.
Nygaard Christoffersen, M. 1994. A Follow-Up Study of Longterm Effects of Unemployment on Children: Loss of Self-Esteem and Self-Destructive Behavior Among Adolescents. Childhood, 44(2): 213–220.
Pouya S., Bayramoğlu, E. ve Demirel, Ö. (2015). Şifa Bahçesi Tasarım Yöntemlerinin Araştırılması. Kastamonu Üni., Orman Fakültesi Dergisi, 2015, 15 (1): 15-25.
Pouya, S. ve Demirel Ö., 2015. What is a Healing Garden" Akdeniz University Journal of the Faculty of Agriculture, 28(1): 5-10.
Sağocak, M. 2005. Ergonomik Tasarımda Renk. Trakya Üniversitesi Fen Bilimleri Dergisi 6(1): 77 - 83
Sakıcı, Ç., Çelik, S. ve Kapucu, Ö. (2013). Kastamonu’daki hastane bahçelerinin peyzaj tasarımlarının değerlendirilmesi. Süleyman Demirel Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 14 (1): 64-73.
Selekler, K. 2010. Alois Alzheimer ve alzheimer hastalığı. Türk Geriatri Dergisi, Özel Sayı 3 (13): 9-14.
Stigsdotter, U.A. and Grahn, P. 2002. What Makes a Garden a Healing Garden?. American Horticultural Therapy Association. 1(1): 60-69.
Söderback, I., Söderström, M. and Schalander, E. 2004. Horticultural therapy: the ‘healing garden’and gardening in rehabilitation measures at Danderyd hospital rehabilitation clinic, Swedenp , p.125.
Tenessen, C.M. and Cimprich, B. 1995. Views to nature: Effects on attention. Journal of Environmental Pschycology 15(1): 77-85.
Uçar, T.F. 2004. Görsel iletişim ve Grafik Tasarım, İnkılap Yayınları, İstanbul. p.23.
Ulrich, R.S. 1984. View through a window may influence recovery from surgery. Science, 24 (2): 420-421.
Ulrich, R. S. 1991. Effects of health facility interior design on wellness: Theory and recent scientific research. Journal of Health Care Design, 3(1): 97-109.
Ulrich, R. S. and Parsons R. 1992. Influences of passive experiences with plants on individual well-Being and health. In The Role of Horticulture in Human Well-Being and Social Development, Eds. D. Relf, Timber Press, Oregon, p. 93-105.
Ulrich, R.S., Lundén, O. and Eltinge, J.L. (1993). Effects of exposure to nature and abstract pictures on patients recovering from open heart surgery. Psychophysiology, p 30 (7).
Ulrich, R. S. 2002. Health benefits of gardens in hospitals. Plants for People Symposium paper. International Exhibition, Floriade, p.106-115.
Zeisel, J. and Tyson, M. M. (1999). Alzheimer’s treatment gardens. In Healing Gardens: Therapeutic Benefits and Design Recommendations, Eds. Marcus, C. C. and Barnes, M., John Willey & Sons, New York, p. 437-504.
Zhang W.Y., Wu Y.Y. and Xiao D.W. 2009. The application of Taoist ecological ethics and health preservation culture to the healing landscape, Chinese Agricultıre Science Bull., 26 (13): 284-288.