Açık ve Kapalı Mekanları Birleştiren Çocuk Oyun Alanlarının Tasarım Süreci: Bornova, Çocuk Dünyası Örneği, İzmir

Mekansal planlama ve tasarım süreci kapsamında ele alınan her bir mekan, kullanıcı profiline ve kullanıcıların gereksinimlerini göre belirlenmektedir. Bu bağlamda çocuklar, gençler, yaşlılar ve özel gereksinimli bireylerden oluşan kullanıcı gruplarının özelliklerinin bilinmesi tasarımın sağlıklı ve başarılı olması açısından önemlidir. Bireylerin kişiliklerinin oluşmasında etkili olan çocukluk dönemi, insan hayatının en önemli evresini oluşturmaktadır. Dolayısı ile çocuk kullanıcılarına yönelik yapılan tasarımlarda çocukların fiziksel, bilişsel, sosyo-duyusal gelişimlerine hizmet eden ve renklilik, hareketlilik ile doğallık ilkelerine dayanan kapalı ve açık mekanlarının tasarlanması gerekmektedir. Bu kapsamda tasarlanan çocuk dünyası projesi, İzmir ilinin, Bornova ilçesinde gerçekleşmiştir. İzmir’e eğitim ve eğlence konusunda alternatif bir cazibe noktası oluşturulması beklenen bu çalışmanın amacı çocukların dünyasını yansıtan kapalı ve açık çocuk oyun mekanlarının tasarlanmasıdır. Bu amaca ulaşmak için tasarlanan çocuk oyun mekanlarının çocuk gelişim dönemlerine hizmet etmesi ve çocuk oyun mekanlarındaki tasarım ilkelerini temel alması hedeflenmiştir. Çocuklara yönelik oyun alanları yapılması istenen bu projede yöntem olarak tasarım süreci adım adım uygulanmıştır. Çocukların fiziksel, bilişsel, sosyo-duyusal gelişim dönemleri ile çocuk oyun mekanlarının renklilik, hareketlilik ve doğallık tasarım kriterleri haraketli ve renkli oyun modülleri, renkli ve oyun desenli yer döşemeleri, hareketli oturma birimleri, her mevsim renk değiştiren bitkisel materyal ile bütüncül bir tasarım çerçevesinde ele alınmış ve buna uygun sergi-bilgi-deneyim alanları, atölyeler ve avludan oluşan kapalı-açık, renkli ve hareketli çocuk oyun mekanlar oluşturulmuştur. Proje görünüş, kesit, perspektif ve detay çizimler ile desteklenmiştir. Sonuç olarak özgün, nitelikli, işlevsel, yenilikçi ve çağdaş tasarım çözümlerini içeren bu çalışmada yerleşim kararları, plan kararları, cephe ve malzeme karaları, sürdürebilirlik kararları ve açık mekan kararları alınmıştır. Bu çalışmanın bulguları ve yöntemi diğer benzeri projelerinin tasarım sürecine ve çocukların gelişim dönemlerini ve ilkelerini dikkate alarak farklı bölgelerde tasarlanacak olan çocuk oyun mekanlarına örnek oluşturabilir.

Anahtar Kelimeler:

Açık ve kapalı çocuk oyun alanları, çocuk gelişimi, oyun alanları tasarım kriterleri, Bornova Çocuk Dünyası Projesi, İzmir

The Design Process of Children's Playgrounds Connecting Indoor and Outdoor Spaces: Case of Bornova Children's World, Izmir

The spatial planning and design process are based on the user profiles and their needs. In this context, it is important to know the characteristics of the user groups consisting of children, young people, the elderly and individuals with special needs in terms of healthy and successful design. Therefore, in the design for child users, indoor and outdoor spaces serving the physical, cognitive, and socio-sensory development and based on the principles of colorfulness, mobility and naturalness should be designed. The Children’s World project designed in this context was realized in Bornova district of İzmir province in Turkey. The aim of this study is to design indoor and outdoor playgrounds that reflect the world of children. The children’s playgrounds aim to serve the developmental stages of the child and to be based on the landscape design principles in playgrounds. The landscape design process was implemented step by step for healthy children’s playgrounds. The physical, cognitive, and socio-sensory developmental stages of the children and the colorfulness, mobility and naturalness design criteria of the children’s playgrounds with the flooring materials with playful and colorful patterns, the movable cube game modules and seating units and the plant material that changes color in all seasons were handled within the framework of a holistic design and accordingly, portable and colorful indoor and outdoor playgrounds consisting of exhibition-information-experience areas, workshops and courtyards were created. As a result, in this study which includes original, qualified, functional, innovative and contemporary design solutions, settlement decisions, plan decisions, facade and material decisions, sustainability decisions, and open space decisions were taken. The findings and methodology of this study may serve as an example of the landscape design process for other similar projects to be designed in different regions that take into account the developmental periods and principles of children.

Keywords:

Indoor and outdoor children, child development, playground design criteria, Bornova Children, Izmir,

PDF

___

Akandere, M. 2013. Eğitici Okul Oyunları. Nobel Yayıncılık, Ankara.
Aksoy, B.A, Çiftçi H.D. 2008. Erken Çocukluk Döneminde Gelişimi Destekleyen Oyunlar. Pegem Yayınlılık, Ankara.
Altınçekiç. H., Sarı, Y. 2005. An Evaluation of Children Playground Settings in Bartın. FORESTIST, 55: 33-45.
BIF 2017. Bornova Çocuk Dünyası Proje Yarışması. Bornova İçin Fikirler, Bornova Belediyesi Yayını, ISSN:2149-7710.
Bilton, H. 2004. Playing Outside: activities, Ideas and Inspritation fot the Early years. David Publishers, London, United Kingdom.
Clements, R. 2004. An Investigation of the Status of outdoor Plays. Contemporary Issues in Early Childhood 5(1), 67-78.
Çukur, D. 2011. Okul Öncesi Çocukluk Döneminde Sağlıklı Gelişimi Destekleyici Dış Mekan Tasarımı. Turkish Journal of Forestry, 12(1), 70-76.
Düzenli, T., Yılmaz, S., Alpak E.M. 2018. Farklı Yaş Gruplarına (Çocuk-Genç-Yaşlı) Yönelik Kentsel Açık Mekanların Peyzaj Tasarım Kriterleri. İKSAD Yayın Evi.
Ege Mimarlık 2016. Bornova Belediyesi Çocuk Dünyası Proje Yarışması ve Kolokyumu. Ege Mimarlık Dergisi, Temmuz, 16-29.
Erdoğan, E., Özbek, O. 2019. Basic Design and Visual Perception in Landscape Architecture Education. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(2), s. 249-263.
Geboy, L.D., Moore, K.D., Weisman, G., Alden, A., Mleziva, S., Taneli, Y., Wroblewski L. 2001. Designing a Better Day: Adult Day Centers Comparative Case Studies. Center for Architecture and Urban Planning Reserach.
Huizinga J. 1995. Homo Ludens: Oyunun Toplumsal İşlevi Üzerine Bir Deneme. Ayrıntı yayınları, İstanbul.
İnci, E. 2009. Erken Çocukluk Dönemi Öğrencilerinin Değer Yönelimlerinin Sosyo-Ekonomik Düzey, Yaş ve Cinsiyet Değişkenlerine göre İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Adnan Menderes Üniversitesi, Sosyal Bilimler Enstitüsü, Aydın.
Kaplan, R., Helbert, E.J. 1987. Cultural and Subcultural Comparisons in Preferences for Natural settings. Landscape and Urban Planning, 14, 291-295.
Kılıç, Ö.G. 2004. Ailesi ile Birlikte Yaşayan ve Çocuk Yuvasında Kalan Çocukların Görsel Algılama Davranışı ile Okul Olgunluğu Arasındaki İlişkinin İncelenmesi. Yüksek Lisans Tezi, Ankara üniversitesi, Fen Bilimleri Enstitüsü, Anakara.
Onur B., Güney, N. 2004. Türkiye’de Çocuk Oyunları: Araştırmalar. Ankara üniversitesi, Çocuk Kültüre Araştırma ve Uygulama Merkezi Yayınları, 12, Ankara.
Özdemir, A., Yılmaz, O. 2008. Assessment of Outdoor School Environments and Physical Activity in Ankara’s Primary Schools . Journal of Environmental Psyschology, 28 (3), 287-300.
Özdemir, I.B., Kablan, Y., Sayitoğlu, Ç., Nasin, D., Odacı, S. 2017. Users’ Impact on Utility of Urban Furnitures. The Journal of Academic Social Sciences, 151-164.
Özerkan, K.N. 2004. Spor Psikolojisine Giriş: Temel Kavramlar. Nobel Yayıncılık, Ankara.
Pouya, S., Demirel, Ö. 2016. Ortopedik Engelli Çocukların İyileştirilmelerine Yönelik Planlama Yaklaşımı: ODTÜ Eymir Gölü örneği (Ankara). FORESTIST, 69 (1):11-21
Pouya, S., Bayramoğlu, E., Demirel, Ö. 2016. Doğa ile Uyumlu Fiziksel Engelli Çocuk Oyun Alanları. Mimarlık Bilimleri ve Uygulamaları Dergisi, 1 (1): 51-60.
Pouya, S., Demir, S., Demirel, Ö. 2017. Engelli Çocuklara Yönelik Oryantiring Oyunları. Kastamonu Üniversitesi Orman Fakültesi Dergisi, 17(4): 608-618.
Purcel, A.T., Lamb, R.J. 1984. Landscape Perception: An Examination and Empirical Investigation of Two Central Issues in the Area. Journal of Enviromental Management, 19, 31-69.
Rivkin, M.S 1995. The Great Outdoors: Restoring Children’s Right To Play Outside. Washington, Dc: Naeyc.
Senemoğlu, N. 2011. Gelişim, Öğrenme ve Öğretim (Kurumdan Uygulamaya). Gönül Yayınevi, İstanbul.
Sugiyama, T., Thompson, W. 2007. Measuring the Quality of the Outdoor Environment Relevant to Older People’s Life. Ward Thompson & P. Tranlou (Eds), Openspace: people Space, 153-163. Abinhdon, United Kingdom, Routledge.
Ulrich, R.S. 1992. How design impcats wellness? Healthcare Forum Journal, 20, 20-25.
Yücel, G.F. 2005. Design of Playgrounds for Children. FORESTIST, 55: 99-110.
Yücesoy, N., Ç. Çanga, A., 2019. Tema Parkları ve Bursa Odaklı Park Temalarının Belirlenmesi Üzerine Bir Araştırma. Bursa Uludağ Üniversitesi Ziraat Fakültesi Dergisi, 33(2), s. 249-263.