KRONİK BÖBREK YETMEZLİĞİ OLAN ÇOCUKLARIN EBEVEYNLERİNİN DEPRESYON DÜZEYLERİ VE STRESLE BAŞA ÇIKMA TARZLARI

Amaç: Çalışma, çocuğu Kronik Böbrek Yetmezliği (KBY) tanısıyla izlenen ebeveynlerin depresyon düzeyleri ve stresle başa çıkma tarzlarının belirlenmesi amacı ile tanımlayıcı olarak yapılmıştır.Yöntem: 1 Aralık 2008-1 Mart 2009 tarihleri arasında Erciyes Üniversitesi Tıp Fakültesi Hastanesi pediatrik nefroloji klinik ve polikliniğinde çocuğu KBY tanısı ile izlenen 52 ebeveyn örnekleme alınmıştır. Çalışmanın yapılması için etik kurul izni ve ebeveynlerden yazılı onam alınmıştır. Veri toplama aracı olarak ebeveynlerin tanıtıcı özellikleri, hastalık ve tedaviye ilişkin bilgilerini içeren anket formu, Beck Depresyon Envanteri (BDE) ve Stresle Başa Çıkma Tarzları Ölçeği (SBTÖ) kullanılmıştır. Verilerin değerlendirilmesinde; tanımlayıcı istatistikler, homojenlik, korelasyon ve iki ortalama arasındaki farkın önemlilik testleri kullanılmıştır. Bulgular: Çalışmada, annelerin depresyon puan ortalamaları 21.53 ± 13.82, babaların 18.83 ± 13.41 olarak bulunmuştur (p>0.05). Çocuk sayısı, hastalığa ilişkin bilgi ve hastanede refakatçi kalma durumunun ebeveynlerin depresyon puanları üzerinde etkili olduğu saptanmıştır (p0.05). Çalışmada, annelerin çaresiz yaklaşım ve boyun eğici yaklaşım puanları ile depresyon puanları arasında pozitif bir ilişki olduğu, babaların ise, çaresiz yaklaşım puanları ile depresyon puanları arasında pozitif bir ilişki olduğu saptanmıştır. Sonuç: Bu sonuçlar doğrultusunda, stresle etkili baş etme yöntemlerine ilişkin ebeveynlere eğitim verilmesi, ebeveyn destek grubunun oluşturulması önerilmektedir.

The Ways of Coping Stresss and Levels of Depression of The Parents of Children with Chronic Renal Failure

Objectives: This study has been done descriptively to determine the ways of coping stresss and levels of depression of the parents who have Chronic Renal Failure (CRF). Material and Methods: A sample of 52 parents have been taken from among those who have children with CRF had been followed up in the pediatric nephrology policlinic and clinic of Erciyes University Medical Faculty Hospital from December 1st 2008 to March 1st 2009. For the research, ethical committee and written consent were taken from parents several means of data collection have been used such as a questionnaire consisting of questions about the characteristics of parents, knowledge regarding the disease and treatment, difficulties which families suffered, Beck Depression Inventory (BDE), and Ways of Coping Inventory (CWI). Descriptive statistics, correlation, homogeneity, significance of difference between two means tests have been used for data analysis. Results: The depression score of the mothers and fathers were 21.53±13.82, 18.83±13.41 respectively. It was determined that the depression score of the parents are affected by accompanied in hospital, the number of children and the knowledge of disease (p0.05). A positive relationship was found between depression and succumbing, hopelessness approach scores for the mothers and between depression and succumbing approach scores for the fathers. Conclusion: Finally, depending on the results of the study, it is recommended to provide education to parents about effective methods of coping with stress, create parent support groups.

PDF

___

1. Türkiye Halk Sağlığı Kurumu, Türkiye Böbrek Hastalıkları Önleme ve Kontrol Programı Eylem Planı (2014-2017). Sağlık Bakanlığı, Yayın No: 946, Ankara, 2014, ss. 1. http://www.tsn.org.tr/pdf/Turkiye_Bobrek_Hastaliklari_Onleme_ve_Kontrol_Programi.pdf (E.T. 08.02.2017).
2. Süleymanlar G, Utaş C, Arinsoy T, Ateş K, Altun B, Altıparmak MR and et al. A population-based survey of chronic renal disease in Turkey-The CREDIT Study. Nephrol Dial Transplant 2011; 26: 1862- 1871. doi: 10.1093/ndt/gfq656. Epub 2010 Nov 4.
3. U.S. Renal Data System. CKD in the United States: An Overview of USRDS 2015 Annual Data Report. https://www.usrds.org/2016/ view/v1_00.aspx E. T. 03.01.2017.
4. Süleymanlar G, Ateş K, Seyahi N. Türkiye'de Nefroloji, Diyaliz ve Transplantasyon - Registry 2015. Ankara: Türk Nefroloji Derneği, 2016, ss. 1-6, 61-94.
5. Seyahi N, Altıparmak MR, Süleymanlar G. Türkiye'de Renal Replasman Tedavilerinin Güncel Durumu: Türk Nefroloji Derneği Kayıt Sistemi 2014 Yılı Özet Raporu. Turk Neph Dial Transpl 2015; 24 (1): 10-16.
6. Theofanidis, D. Chronic illness in childhood: psychosocial adaptation and nursing support for the child and family. Health Science Journal 2007; (2):1-9.
7. Tong A, Lowe A, Sainsbury P, Craig JC. Parental perspectives on caring for a child with chronic kidney disease: An in-depth interview study. Child: Care, Health & Development 2010; 36: 549-557.
8. Er M. Çocuk, hastalık, anne-babalar ve kardeşler. Çocuk Sağlığı ve Hastalıkları Dergisi 2006; 49: 155-168.
9. Tjaden L, Tong A, Henning P, Groothoff J, Craig JC. Children's experiences of dialysis: A systematic review of qualitative studies. Arch Dis Child 2012. doi:10.1136/archdischild-2 of 8 2011-300639.
10. Barlow JH and Ellard DR. The psychosocial well-being of children with chronic disease, their parents and siblings: an overview of the research evidence base. Blackwell Publishing Ltd, Child: Care, Health&Development 2006;32(1):19-31.
11. Cousino MK and Hazen RA. Parenting stress among caregivers of children with chronic ıllness: A systematic review. J. Pediatr. Psychol. 2013; 38(8): 809-828.
12. Tong A, Lowe A, Sainsbury P, Craig JC. The experiences of parents who have children with chronic kidney disease: A systematic review of qualitative studies. Pediatrics 2008;121: 349-360.
13. Aldridge MD. How do families adjust to having a child with chronic kidney failure? A Systematic Review. Nephrology Nursıng Journal 2008;35(2):157-162.
14. Soliday E, Kool E, Lande MB. Family Environment, Child Behavior and Medical Indicators in Children with Kidney Disease. Child Psychiatry and Human Development 2001; 31(4):279-295.
15. Alan W. Psychosocial support for children and families requiring renal replacement therapy. Pediatr Nephrol 2014; 29:1169-1174.
16. Shimoyama S, Hirakawa O, Yahiro K, Mizumachi T, Schreiner A and Kakuma T. Health-related quality of life and caregiver burden among peritoneal dialysis patients and their family caregivers in Japan. Japan Perit Dial Int 2003;23(2):200-205.
17. Evgin D, Erdem E, Bayat M, Poyrazoğlu MH, Dursun J. Periton diyalizi uygulanan çocukların ailelerinin yaşadıkları güçlüklerin belirlenmesi: Nitel bir çalışma. Sağlık Bilimleri Dergisi 2013; 22(1) 7-17.
18. Lindqvist R, Carlsson M, Sjoden PO. Coping strategies and health-related quality of life among spouses of continuous ambulatory peritoneal dialysis, haemodialysis and transplant patients. Joumal of Advanced Nursing 2000;31(6):1398-1408.
19. Madden SJ, Hastings RP and V'ant Hoff W. Psychological adjustment in children with end stage renal disease: The impact of maternal stress and coping. Child Care, Health and Development, 2002;28(4):323-330.
20. Miller D, MacDonald D. Management of pediatric patients with chronic kidney disease. Pedıatrıc Nursıng 2006;32(2):133.
21. Çavuşoğlu H. Çocuk Sağlığı Hemşireliği Cilt I. Genişletilmiş Onuncu Baskı, Ankara; Sistem Ofset Basımevi 2011, ss 71-72.
22. Hisli N. Beck depresyon envanteri'nin geçerliği üzerine bir çalışma. Psikoloji Dergisi 1988;6(22):118-22.
23. Şahin NH, Durak A. Stresle başaçıkma tarzları ölçeği: üniversite öğrencileri için uyarlanması. Türk Psikoloji Dergisi 1995;10(34):56- 73.
24. Zelikovsky N, Schast AP, Jean-Francois D. Parent stress and coping: waiting for a child to receive a kidney transplant. Journal of Clinical Psychology in Medical Settings 2007;14(4):320-329.
25. Gayomali C, Sutherland S, Finkelstein FO. The challenge for the caregiver of the patient with chronic kidney disease. Nephrol Dial Transplant 2008; 23:3749-3751.
26. Hopia H, Paavilainen E, Astedt-Kurki P. Promoting health for families of children with chronic conditions. Journal of Advanced Nursing 2004;48(6):575-583.
27. Ferro MA, Boyle MH. The impact of chronic physical illness, maternal depressive symptoms, family functioning, and self-esteem on symptoms of anxiety and depression in children. Journal of Abnormal Child Psychology 2015;43(1):177-187.
28. Kogon AJ, Matheson MB, Flynn JT, Gerson AC, Warady BA, Furth SL and et al. Depressive symptoms in children with chronic kidney disease. The Journal of Pediatrics 2016;168:164-170.
29. Mu PF. Paternal reactions to a child with epilepsy: uncertaintuy, coping strategies, and depression. Journal of Advanced Nursing 2005;49:367-376.
30. Tsai TC, Liu SI, Tsai JD and Chou LH. Psychosocial effects on caregivers for children on chronic peritoneal dialysis. Kidney International 2006;70:1983-1987.
31. Watson AR. Stress and burden of care in families with children commencing renal replacement therapy. Advances in Peritoneal Dialysis 1997;13:300-304.
32. Paula ES, Nascimento LC, Rocha SMM. Roles Assessment in Families of Children with Chronic Renal Failure on Peritoneal Dialysis, International Journal of Nursing Practice 2008; 14:215-220.
33. Karakavak G ve Çırak Y. Kronik hastalıklı çocuğu olan annelerin yaşadığı duygular. İnönü Üniversitesi Eğitim Fakültesi Dergisi 2006; 7(12):95-112.
34. Farmer JE, Marien WE, Clark MJ, Sherman A, Selva TJ. Primary care supports for children with chronic health conditions: Identifying and predicting unmet family needs. Journal of Pediatric Psychology 2004; 29(5):355-367.