Türkiye piyasasında satılan Şahtere (Fumaria officinalis L.) bitkisi üzerinde incelemeler

Bu çalışmada Ankara, Sivas, Tokat ve Konya piyasasından şahtere adı ile satılan toplam 10 farklı örnek satın alınmıştır. Piyasa’dan satın alınan bütün örneklerin morfolojik özellikleri ve saflıkları incelenmiştir. Tedavi edici değeri olduğu düşünülen bitki kısımlarına ait olmayan organik ve inorganik maddeler belirlenmiştir. Piyasadan satın alınan örneklerin standart olarak kullanılan herbaryum örneği ile karşılaştırılması sonucunda, Fumaria officinalis bitkisine ait olduğu tespit edilmiştir. Örneklerin içeriğindeki organik ve inorganik yabancı maddeler ve oranları belirlenmiştir. Piyasada satılan "şahtere" örneklerinin doğru bitkiden elde edildiği ancak büyük bir kısmının Avrupa ve Türk Farmakopeleri monograflarına uymadığı görülmüştür. Örneklerin toplama ve saklama sırasında, organik ve inorganik maddelerle kontamine olduğu ve bu nedenle de halk sağlığı açısından uygun nitelikler taşımadığı gösterilmiştir.

Anahtar Kelimeler:

Drog, Fumaria officinalis, herba, morfoloji, şahtere

Investigations of Şahtere (Fumaria officinalis L.) sold in the Turkey markets

In this study, 10 different samples were purchased from the Ankara, Sivas, Tokat and Konya markets which is sold as "şahtere". Morphological characteristics and purity of all samples purchased from the market were examined. Organic and inorganic substances not belonging to the plant parts which are considered to have a therapeutic value were determined. As a result of comparison of the commercially available samples with the herbarium sample used as standard, it was determined that it belongs to Fumaria officinalis plant. Organic and inorganic impurities and their ratios were determined. It has shown that known as "şahtere" sold in the markets are derived from correct plants, but was found to adhere to the European and Turkish Pharmacopoeia monographs of a large portion of the drugs. The samples were shown to be contaminated with organic and inorganic substances during collection and storage and therefore not suitable for public health.

Keywords:

Drog, Fumaria officinalis, herba, morphology, şahtere,

PDF

___

[1] Güner, A., Aslan, S., Ekim, T., Vural, M., Babaç, M.T. (Edlr.) (2012). Türkiye Bitkileri Listesi (Damarlı Bitkiler). Nezahat Gökyiğit Botanik Bahçesi ve Flora Araştırmaları Derneği Yayını. İstanbul.
[2] Cullen, J. (1965). "Fumaria L. Flora of Turkey and the East Aegean Islands", Vol. 1, ed. PH. Davis, Edinburgh: Edinburgh University Press, s.246.
[3] Rabesiaka, RL., Havet, L. J., Porte, C., Fauduet, H. (2007). Solid–liquid extraction of protopine from Fumaria officinalis L. Analysis determination, kinetic reaction and model building, Separation and Purification Technology 54 s. 253–261.
[4] Baytop, T. (1999). Türkiye’de Bitkiler ile Tedavi, Geçmişte ve Bugün. Nobel Tıp Kitabevleri, II. Baskı ISBN: 975-420-021- 1.İstanbul, 480.
[5] Fiegel, G. (1971). Die amphocholoretische Wirkung der Fumaria officinalis. Z Allgemeinmed Landarzt, 34, 1819-1820.
[6] Duke, J. A, (2002). Handbook of Medicinal Herbs. 2nd ed. CRC Press, Boca Raton.
[7] Sina, İ. (2012). El-Kânun Fi’t-Tıbb II. Kitap. Atatürk Kültür, Dil ve Tarih Yüksek Kurumu, Atatürk Kültür Merkezi Yayını : 378. Çeviren: Esin Kâhya s. 562-563.
[8] Preininger V. (1975). The pharmacology and toxicology of the papaveraceae alkaloids. In: RHF Manske, ed. The Alkaloids XV. Academic Press, London 207-261.
[9] Sturm, S., Strasser, ME., Stuppner, H. (2006). Quantification of Fumaria officinalis isoquinoline alkaloids by nonaqueous capillary electrophoresis–electrospray ion trap mass spectrometry, Journal of Chromatography A, s.331–338.
[10] Sarı, A. O., Oğuz, B., Bilgiç, A., Tort, N., Güvensen, A., Şenol, SG. (2010). Ege ve Güney Marmara bölgelerinde halk ilacı olarak kullanılan bitkiler, Anadolu Journal of AARI, 20, p. 1-21.
[11] Baytop, T. (2007).Türkçe bitki adları sözlüğü. Türk Dil Kurumu Yayınları s. 255.
[12] Bulletins Officiels N° 86/20 bis and N° 90/22 bis, (1986). Direction de la Pharmacie et du Médicament, French Health Authorities.
[13] (BHP). (1976). 1st ed. Fumitory - Fumariae herba. British Herbal Medicine Association, Exeter 91.
[14] Madaus, G. (1979). Lehrbuch der biogischen Heilmittel. Vol 2. Georg Thieme Verlag. Hildesheim, 1391-1397.
[15] Barnes, J, Anderson LA, Phillipson JD. (2002). Herbal Medicines. 2nd ed. Pharmaceutical Press, London.
[16] Serpi, M., Özdemir, ÖZ., Salman, Y. (2012). Bazı Bitki Ekstrelerinin Propionibacterium acnes Üzerine Antibakteriyel Etkilerinin Araştırılması, KSÜ Doğa Bil. Derg., 15(1).
[17] EMA (European Medicines Agency, Science Medicines Health), (2011). Community herbal monograph on Fumaria officinalis L. Committee on Herbal Medicinal Products (HMPC). https://www.ema.europa.eu/documents/herbal- report/draft-assessment-report-fumaria-officinalis-l- herba_en.pdf.
[18] Blumenthal, M, Busse, WR, Goldberg, A, Gruenwald, J. (1998). The Complete German Commission E Monographs. American Botanical Council, Austin Texas, 221.
[19] Demirci, TD., Altunay, İ., Küçükunal, A., Mertoğlu, E., Sarıkaya, S., Atış G., Ateş, B. (2012). Deri Hastalıklarında Tamamlayıcı ve Alternatif Tıbbi Yöntem Kullanımı ve Hastalar Üzerindeki Olumlu ve Olumsuz Etkiler, Turk Journal of Dermatologhy.; 6, 150-4.
[20] Goldberg, A, Brinckmann, J. (2000). eds. Herbal medicine: Expanded Commission E monographs. American Botanical Council, Austin, Texas.
[21] Denden, S, Braham, W, Gorcii, AS, Lakhdar, R, Kahloun, H, Mahdouani, K, Knani J, Haj Khelil A. (2010). Analyse biologique et phytotherapie Clinique de l’asthme dans une population de la Tunisie centrale. Acta Horticulturae, 853, 391-396.
[22] Reynolds JEF editor. (1996) Martindale. The Extra Pharmacopoeia. 31st ed. The Pharmaceutical Press, London.
[23] Bradley PR editor. (1992). British Herbal Compendium. Vol 1. Fumitory - Fumariae herba. British Herbal Medicine Association, Bournemouth, s 102-104.
[24] Lagrange, E, Aurousseau, M. (1973). Effect of spray-dried product of Fumaria officinalis on experimental gall bladder lithiasis in mice. Ann Pharm Fr 31, 357-362, (Abstract only).
[25] Dil, AH. (1973).Activité anti-histaminique de la fumarine. Therapie 28, 767-774 (Abstract only).
[26] Goetz, P, Ghedira, K, Le Jeune R. (2009). Fumaria officinalis L. (Papaveraceae). Phytotherapie, 7, 221-225.
[27] Preininger, V. (1986). The Alkaloids: Chemistry and Pharmacology, Edited by Arnold Brossi, National institutes of Health Bethesda, vol. 29, p. 1-98.
[28] European Pharmacopoeia 6th ed. (2008). Fumariae herba. Council of Europe.
[29] Delaveau, P. (1980). Fumeterre. Les actualites pharmaceutiques, 172, 33-34.
[30] Seger, C., Sturm, S., Strasser, EM., Ellmerrer, E., Stuppner, H. (2004). 1Hand13C NMR signal assignment of benzylisoquinoline alkaloids from Fumaria officinalis L. (Papaveraceae), Magn. Reson. Chem.; 42, 882–886.
[31] Eberla, CA, Forcella, F, Gesch, R, Peterson, D, Eklund, J. (2014). Seed germination of calendula in response to temperature. Industrial Crops and Products 52, 199–204.
[32] Valva, V., Sabato, S., Gigliano, GS. (1985). Chemistry of Papaver setigerum DC. (Papaveraceae), Vol. 34, No. 2, s. 191-196.